Trích bài viết của Phạm Phú Minh: Báo Thanh Nghị thoạt tiên là một nguyệt san, số đầu tiên ra mắt vào tháng 5, 1941, số sau cùng vào tháng Tám, 1945. Đúng một năm sau số ra mắt, bắt đầu từ ngày 1 tháng 5, 1942, báo ra mỗi tháng hai kỳ, vào ngày 1 và 16. Và đến đầu năm 1944 thì Thanh Nghị bắt đầu ra hàng tuần, có nhà in riêng. (...) Tờ Thanh Nghị ngay khi khởi đầu, đã "qua mặt" nhà cầm quyền bằng cách xuất bản hai tờ báo thay vì một như giấy tờ cho phép: một tờ là THANH NGHỊ Trẻ Em, ra mỗi tháng ba kỳ; một tờ là THANH NGHỊ - Nghị Luận - Văn Chương - Khảo Cứu, dành cho người lớn, mỗi tháng ra một lần. Có cái lạ là nhà cầm quyền làm lơ, không hạch sách gì, có thể họ coi tờ Thanh Nghị Trẻ Em chỉ là loại phụ trương giáo dục cho tờ chính. Quả vậy, tờ Thanh Nghị Trẻ Em chuyên về giáo dục nhi đồng là một tờ báo có hình thức đẹp, in nhiều màu, bài vở vui nhộn, bổ ích cho các em, coi như là phần thực hành cái lý thuyết cải cách giáo dục của nhóm chủ trương. Báo Thanh Nghị (người lớn) "là một phương tiện thực hiện phương thức hoạt động của một số trí thức yêu nước phần nhiều còn ở tuổi thanh niên, mới qua quãng đời sinh viên, và bước vào cửa của cuộc sống xã hội, trong những năm Đại chiến thế giới II. Họ muốn làm một việc có ích để phụng sự Tổ quốc trong hoàn cảnh nước sôi lửa bỏng nhưng lại là cơ hội ngàn năm có một. Trong khi còn bỡ ngỡ, mà tâm trạng thì rối bời, họ cảm thấy chưa có điều kiện khách quan cần và đủ để lao ngay vào hành động trực tiếp chiến đấu với kẻ thù dân tộc. Cho nên họ rủ nhau, trước còn ít người, rồi dần dần nhiều lên, làm báo, tạm thời hãy làm báo để rèn chí luyện gan, tích lũy liến thức vào cuộc đấu tranh dân tộc, tự trang bị thế và lực chuẩn bị bước vào hành động trực tiếp, đồng thời nghiên cứu một số vấn đề có quan hệ đến tương lai đất nước." (Vũ Đình Hòe - Hồi ký Thanh Nghị). (...) Báo Thanh Nghị đã làm một việc mà có lẽ trong lịch sử báo chí thế giới chưa ai làm, đó là vào cuối năm 1942, đã IN LẠI 15 số đầu, theo lời yêu cầu của rất đông độc giả vì không biết để mua Thanh Nghị ngay từ số đầu, bây giờ thiết tha muốn có đầy đủ bộ. Ngày nay những bài "nghị luận, văn chương, khảo cứu" của nó vẫn mang lại nhiều ích lợi cho người đọc, nhất là để hiểu được cái bối cảnh trí thức của thời ấy trước các biến chuyển lớn lao của thế giới sắp tác động vào các cuộc vận động độc lập của nước ta. ****** Bộ sưu tập các số báo Thanh Nghị bao gồm cả Thanh Nghị và Thanh Nghị trẻ em do Viện Viễn Đông Bác Cổ Pháp và gia đình cụ Vũ Đình Hòe phối hợp thực hiện. Bộ sưu tập đăng tải ở TVE đã được sự đồng ý của Nhà giáo Vũ Thế Khôi - con trai trưởng của cụ Vũ Đình Hòe. Mời các bạn cùng thưởng thức. Link: Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link.
