Không thể phụ nhận người miền Nam cũng có nguồn gốc từ miền Bắc. Ví dụ trong nam con trưởng bắt đầu từ thứ 2. Không có con cả như miền ngoài. Điều này đã được giải thích là từ khi tiến về nam để tìm đất mới hầu mong thoát cảnh khổ nghèo hoặc thoát khỏi sự trói buộc của những luật lệ phong kiến khắt khe thì người dẫn đầu của các đoàn người ra đi là những anh Hai, còn các anh Cả phải ở lại nhà để mà chăm sóc mộ phần tổ tiên. Trong nam ít có thủ tục khắc khe như miền ngoài. Trong nam cũng không có khái niệm "ông trẻ" , trưởng họ ...Miền nam xuề xòa, dễ dãi hơn... Nên lễ nghi thua xa miền Bắc, Mình trích thêm 1 đoạn dài từ nguồn khác, ai thích tìm hiểu văn hóa thì đọc cho vui. Không nên bàn luận hay gửi gắm tranh cải vào. ================ NHỮNG KẺ “HIỂU SAI” VĂN HOÁ NAM KỲ Gần đây tui không coi phim đề tài Nam Kỳ của đài Vĩnh Long, vì biết toàn xuyên tạc giống kiểu tuyên giáo là dân điền chủ Nam Kỳ nó ác tận cùng. Hôm qua nghe một bạn nói, vô coi thử phim "Tiếng sét trong mưa" được quảng cáo là là dự án rất đặc biệt được phóng tác từ kịch của Tào Ngu nổi tiếng tên Lôi Vũ của Tàu, được biên kịch Hạ Thu phóng tác và đạo diễn Nguyễn Phương Điền nhào nặn. Phim truyền hình 10 tỷ Nè, ngay tập 13, có cảnh bà hội đồng ra lịnh người ở nắm đầu quăng cô Bình (Nhật Kim Anh) xuống giếng trước mắt bao nhiêu người trong nhà. Tui cười cái độp, khinh! Có lẽ trình độ nhận thức văn hóa Nam Kỳ của biên kịch chưa tới, đạo diễn cũng cạn hiểu biết và một lý do nữa là làm theo mô típ của Hà Nội xưa nay: Nhà giàu Nam Kỳ ác vô cùng, ác thấu trời xanh. Một đặc điểm của văn hóa Nam Kỳ khác Bắc Kỳ là gì? Nam Kỳ xưa không có cảnh chửa hoang như Thị Màu bị cả làng phạt vạ, làm tiệc đãi cho làng ăn nhóp nhép như chết đói. Nam Kỳ xưa không có cảnh cạo đầu bôi vôi, bỏ rọ heo thả sông gái chửa hoang như Bắc Kỳ. Tui từng chửi "Nhà ông Hoàng có ma" cho Nam Kỳ thả rọ heo trôi sông. Người Nam nhơn ái lắm, nếu thất tiết thì đày ra góc vườn cất chòi mà ở, hoặc ra nhà sau, nhưng chỉ một hai năm là xóa án, đọc Hồ Biểu Chánh đi. "Đi đâu cho thiếp theo cùng Đói no thiếp chịu lạnh lùng thiếp cam Ví dầu tình có dở dang Thì cho thiếp gọi đò ngang thiếp dzìa" Người Nam Kỳ gốc lưu dân vào Nam, họ chán cảnh lũy tre làng, ác ôn ở xứ cũ nên vô Nam họ bỏ hết ráo những thứ đó, bỏ luôn lệ làng, bỏ luôn lũy tre làng, bỏ luôn cường hào ác bá, bỏ gia phả dòng tộc m... Người Nam Kỳ là nạn nhân nên họ không muốn con cháu họ tiếp tục bị thả bè chuối, bỏ rọ heo thả trôi sông, nên rốt cuộc Nam Kỳ không có cảnh đó. Nam Kỳ xưa đất rộng người thưa, nên tá điền khó sống ở điền này vì quá khó thì có thể bỏ xứ qua điền khác mà thuê đất, khai hoang sống. Hội đồng Quản hạt Nam Kỳ xưa được Pháp bầu, và xã hội Nam Kỳ có luật pháp nha. Cha ông hội đồng cũng không dám chớ là ông hội đồng đi cướp vợ, đốt nhà, rồi vợ lớn vợ bé sống chung đầy nhà. Hội đồng xưa đi gieo giống dạo với tá điền cho vui chớ không có bắt làm vợ, mà vợ bé kín đáo, cưng hơn vàng, kín không để bà chánh thất biết. Phần đông hội đồng Nam Kỳ xưa vì ảnh hưởng Pháp nên trong nhà chỉ có một bà vợ duy nhứt, không có cảnh vợ bé tùm lum chung nhà, nếu có là bà bé có nhà riêng. Vui cái là trong phim mạo Nam Kỳ của đài Vĩnh Long hay có "bà cả”, bà hai, bà ba kiểu ông lý trưởng Bắc Kỳ nữa chứ. Nam Kỳ chỉ có hai là lớn nhứt, không có cả. Trở lại Đạo diễn phim Nam Kỳ nhưng bắt chước Bắc Kỳ và Trung Quốc làm cảnh nhà quá trời vợ, rồi đấu đá nhau như cung đấu, rồi giết người quăng xác là tầm bậy. "Tiếng sét trong mưa" có cảnh bà hội đồng quăng người xuống giếng là một cái rất bậy bạ. Thử kiếm đi, cả lịch sử Lục Tỉnh mình chưa có một vụ hội đồng nào quăng người xuống giếng. Vì xã hội Nam Kỳ thời Pháp là xã hội có luật pháp, có mã tà, có ông cò, có thầy hương quản, ác lắm chỉ cỡ bà Cai Hiếu trong "Con nhà nghèo" bỏ tiền cho lính bắt Ba Cam và Cai tuần Bưởi cho đã nư bà, nhưng ra tòa trước lý lẽ của trạng sư thì hội đồng xử án cũng phải trả tự do thôi. Quăng người xuống giếng là đặc trưng của Tàu trong "Lồng đèn đỏ cao cao" và phim cung đấu Tàu. Ông Trần Hữu Trang là thầy tuồng chuyên khai thác điền chủ Nam Kỳ "ác" nhưng ông cũng không dám dựng chuyện tố cáo chuyện quăng người xuống giếng vì không có trong thực tế, hội đồng Thăng chỉ là do tâm lý dồn nén mà ra, dồn nén vì ở với bà vợ như khúc cây, tâm lý dồn nén tới độ nổi khùng, ông hành hạ bà vợ lại bằng đếm tiền kiểu dưa hành. Ác cỡ hội đồng Thăng chỉ là cho ông chồng cũ bà Lựu có án tù ra Côn Đảo, con bà Lựu quăng cho người khác nuôi, ổng có cầm dao giết ai đâu. "Đời Cô Lựu" là cải lương nên nó ước lệ, thực tế chưa có ông hội đồng Nam Kỳ nào lấy vợ tá điền làm vợ, cũng chưa có bà tá điền nào ngoi lên làm bà hội đồng trong lịch sử Nam Kỳ Lục Tỉnh. Bà Năm Sa Đéc hồi trẻ yêu và có con với một đốc phủ sứ nhưng ông này có lấy bà đầu, dù bà Nằm con ông Hương Cả nhưng bà là đào hát. "Tiếng sét trong mưa" xài ngôn ngữ Bắc Kỳ rất nhiều. Thí dụ bà hội đồng chửi "Thứ dơ dáy bẩn thỉu". Chửi dơ dáy thì trúng Nam Kỳ, nhưng chữ 'bẩn thỉu" là của Bắc Kỳ. Hồ Biểu Chánh hay xài "dơ dáy, lem luốc, chơi giống gì mà dơ dáy, tèm lem dơ dáy". Chửi kiểu khinh khi của nhà giàu với nhà nghèo Nam Kỳ là "Thứ dơ dáy chèn hèn", "Thứ ăn mày dơ dáy". Thí dụ: “Hả! Mày nói sao? Cái léo mẹ tiên tổ mày, mày hư, mày thúi, mày làm đĩ lấy trai ở đâu cho có chửa, bụng thè lè, rồi bây giờ mày nói xán xã cho cháu tao hả? Cháu tao như rồng như phụng, còn mày là quân ăn mày, mày rửa đít cho nó cũng chưa được, sao mày dám nói như vậy?" (Nợ đời - Hồ Biểu Chánh) Làm biên kịch mà lấy phong tục, tâm tánh của người Tàu và Bắc Kỳ rồi áp vô Nam Kỳ nói là của dân Nam, ngẫm cũng... tức cười! Làm vậy dân Nam Kỳ chánh gốc nó cười, nó khinh dữ lắm nha. Biên kịch và đạo diễn quá tệ Điền chủ Nam Kỳ phải ác, vì ác tá điền nông dân mới nổi lên nghe lời Việt Minh đặng mà "giác ngộ cách mạng", rồi cắt cổ mổ họng lại điền chủ, mổ bụng nhồi trấu thả trôi sông, cướp lẫm lúa, đốt nhà điền chủ kiểu Việt Minh chớ. —nguồn Fb Nguyễn Gia Việt. Mình đã đính chính lại từ “Hiểu sai”
Mình không rành Nam kỳ lắm nhưng đọc bài này mình nhớ tới Mệ Nội của mình (mình quê miền Trung). Mệ nói hồi Mệ làm du (dâu), mạ da (mẹ chồng) ác lắm, bắt bẻ mọi điều, đủ thứ nên khi Mẹ của mình, Bác của mình về làm du Mệ của mình luôn thương yêu Mẹ và Bác của mình vì Mệ không muốn du của Mệ phải trả qua những nhọc nhằn cực khổ như Mệ đã từng hứng chịu với mụ da
Bác @Despot làm mình nhớ đến việc tìm lại tổ tiên gia phả trong một vài năm gần đây. Mình sẽ thảo luận thêm về vấn đề này trong một đề tài “về nguồn” của mình. Đúng là ông bà mình vẫn lệ thuộc rất nhiều về Khổng Tử, phong kiến và những tập tục phong kiến. Trải qua bao nhiêu đời tổ tiên di cư từ Bắc vào Trung và vào Nam. Miền Nam đất rộng người thưa, nhập gia (Chămpa, Lục chân lạp, Phù Nam - Thuỷ chân lạp...) tuỳ tục, tư tưởng người miền Nam “thông thoáng” đi rất nhiều... Chủ đề bàn luận thêm về văn hoá miền Nam xoay quanh nội dung phim “Tiếng sét trong mưa”, không nhằm mục đích chỉ trích Bắc, Trung, Nam, mong nhận được thêm thông tin bổ ích và không vi phạm quy định của diễn đàn.
Mình cũng nghĩ vậy. Mình đọc nhiều bài lái theo hướng chia rẽ lắm rồi. Mình chỉ mong mọi người tôn trọng sự khác biệt thôi. Nếu nói về địa chủ thì mình luôn tin tưởng họ giỏi giang vì giỏi mới giàu. Có lần mình hỏi Mệ Ngoại mình (bên ngoại mình giàu đến 7 - 8 đời tới đời Mẹ của mình mới hết giàu do cải cách rộng đất) - Mệ ơi vậy là nhà mình bị gọi là địa chủ hả Mệ, nhà mình có ác như trong phim không? Mệ mình nói: địa chủ là tên chính quyền miền Bắc gọi chớ người ta không gọi vậy ở đây. Ác hay không mệ không biết chớ khi mệ về làm du lâu lâu lại thấy mấy người nghèo tới tự động giúp việc vặt trong nhà, ông nội của mệ kêu mệ lại bảo: Con ơi, họ tới nhà miềng (mình) mần rứa (làm vậy) là họ muốn cậy (nhờ) miềng đó, con xuống hỏi họ cần chi rồi nói với ông. Còn miềng có đất miềng cho họ thuê, đến mùa gặt được mùa mới lấy lại bằng gạo, mất mùa thì cho họ luôn chớ họ đói lấy chi họ ăn? Mi nghĩ coi! Không có phước đức lấy chi mà giàu 7, 8 đời? Bởi vậy nên nhiều khi lấy 1 hai ví dụ rồi quy cho tất cả người giàu thời xưa đều ác là mình thấy không công bằng chút nào luôn. Với mình ai làm người đó chịu.
Ở miền Nam, phong cách sống rất thoải mái không câu nệ hình thức lẫn văn hóa. Văn hóa mang phong cách cá nhân hơn. Mõi người mõi kiểu không ai giống ai và cũng hiếm ai đánh giá ai.
Bên ngoại mình cũng địa chủ, ở Minh Hải hồi xưa (Bạc Liêu) chẳng qua may mắn được giáo dục tốt (học trường Pháp), đất đai tốt, chịu khó làm ăn. Từ đó đất rộng, nhân công nhiều. Chứ có giết ai, làm khổ ai bao giờ. Đi thu tiền đất gặp gia cảnh khó khăn còn miễn luôn, còn kêu anh chị tới lấy gạo cho ''sắp nhỏ'' ăn. Những người trong địa giới của ngoại cực kỳ yêu quý vì giúp đỡ họ có cơm ăn áo mặc, có thuốc men, dù làm việc từ sáng sớm đến tối mịt, họ vẫn chả bao giờ xem là bị bốc lột cả. Lười nhác, dốt nát thì hẳn là đói rồi. Ở ngoài đồng bằng sông Hồng, sau lũy tre làng, nhiều kẻ sáng ra ngồi bắn bi thuốc lào, làm ấm chè đặc phê pha chán chê rồi mới vác cuốc đủng đỉnh ra đồng, trưa nắng tí, chiều mưa tí là về nằm phơi bụng ngủ. Ấy thế cứ nghèo đói, và cực kỳ nhiệt tình đấu tố, diệt địa chủ... sau này.
Mình thấy thế này người giàu có thì là do giỏi giang đức độ mới có được, chứ không phải cứ giàu có nhiều tiền là xấu ác. Người gốc miền Nam nhát lắm, hận thù ai cũng chẳng bao giờ đến nỗi động chạm đến mạng người. Bực lắm thì lớn tiếng, cầm dao, cầm gậy thôi chứ nhát tay chẳng bao giờ dám làm thiệt. Cảm ơn bài phân tích ạ.
Mình cũng dân Nam nha các bạn. Mình thấy bài viết rất hay. Nói luôn là ở trong Nam điều kiện không phù hợp để đào giếng đâu. Về khoảng đuổi ra sau sau hè cất chồi là có. Không chịu gả con gái cho thì tui dắt nó đi một thời gian dắt về thêm thằng cháu ngoại là xong chuyện. Khoảng phân tích về cách dùng từ miền Nam mình thấy cũng đúng. Cũng không có bà cả hay thằng cả, bài viết hoàn toàn chính xác. Hôm qua mình có coi một tập phim này(không biết phải không nữa, chắc là nó đó vì đang chiếu trên đài). Ngay đoạn cậu chủ sai khiến được người Pháp làm sao đó bắt thằng nhỏ về quánh thằng nhỏ muốn chết. Chi tiết này thực tế nếu có thì dân miền Nam lúc đó chắc quyền lực ghê gớm lắm. Nhưng mà chắc không có đâu. Vả lại tính cách nhân vật cậu chủ này không phù hợp tí nào.
Đồng bằng Sông Cửu Long cao hơn mực nước biển là x (x <10) m, nên mực nước ngầm rất nông. Một sải cho là 1 m, thì từ miệng giếng đến mặt nước chắc vài sải. Hay ý thầy Quang là Tây Ninh?
Luật nhà Lê hay nhà Nguyễn gần nhất có thấy cái luật nào ghi rằng rằng gái chửa hoang thì thả trôi sông không các bạn? Người chứ có phải vật đâu mà dễ giết thế.
Mà từ đài truyền hình đến anh đạo diễn và diễn viên đều gốc Nam kỳ liên quan gì đến Bắc kỳ đâu mà các anh phải xỉa xói người Bắc.
Coi truyện Đò dọc của cụ BNL thì thấy như vầy. Chớ tui đâu có biết Tân Ninh ở đâu. Còn Tây Ninh thì cũng chỉ nghe danh là nơi có tòa thánh đại đạo tam kỳ phổ độ thôi chớ hổng biết ở đó có giếng hay là không.
Hihi, bác Quang ạ, lấy tiểu thuyết để chứng minh lịch sử thì đủ biết anh viết bài kia trình độ đến đâu. Nếu người Nam kỳ muốn xếp thứ 1 thì em cũng bằng 2 tay tặng luôn cho họ giải đặc biệt khỏi cần thanh minh. Từ khi chúa Nguyễn sau này vua Gia Long thì đất Nam kỳ đông người Hoa nhất đó, chắc họ vẫn giữ văn hóa từ nước họ sang VN
Tôi chưa đọc truyện này. Thầy có ebook hay link không? Tây Ninh thì đúng là thánh địa của đạo Cao Đài. Tôi cũng đã đến đó một lần, dự một buổi lễ của đạo này. Khá thú vị đó. Tây Ninh thì giống Bình Dương, Bình Phước, Đồng Nai là nơi kết thúc của Trường Sơn nên cũng tương đối cao.
Luật thì không có ghi nhưng nhiều khi có những hình phạt không được quy định trong luật. Như voi giày, ngựa xé, lăng trì (tùng xẻo)... lại còn Đàn hương hình của Mạc Ngôn- nếu căn cứ theo luật thì tác giả này bịa đặt ra hình phạt quái gở đó. Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link
Link đây, bác Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link BNL cùng với Sơn Nam, Vương Hồng Sển... là những tác giả được coi là nhà Nam bộ học, đọc biết được nhiều cái có khi đi tới đó mà không hay.
Copy trong chính ebook này: Lấy chồng về miệt Tân-Ninh (**) Kéo dây giếng ba mươi sải, thất kinh ông bà ----------- (**) Năm 1936 đặc phủ Tây Ninh gồm có hai huyện Tân Ninh và Quang Hóa, sau đổi thành tỉnh Tây Ninh. (theo vietshare.com) Update: chợt nhớ câu chuyện: Phúc thống phục nhân sâm --------------------------------------------- tắc tử.
