Nhiều lí thuyết vũ trụ không chỉ xem vũ trụ của chúng ta là một trong nhiều vũ trụ mà còn khẳng định thời gian chẳng hề tồn tại. Lee Smolin không ủng hộ quan niệm đa vũ trụ phi thời gian đó. Hồi ba thập kỉ trước, việc nói về những vũ trụ khác không được đa số các nhà vật lí xem là một bộ phận của khoa học. Đa số nghiên cứu trong ngành vật lí lí thuyết và vũ trụ học bàn về những đặc điểm có thể quan sát được trong vũ trụ của chúng ta và đa số các bài báo và thuyết trình seminar đều nhắc đến các kết quả thực nghiệm. Tuy nhiên, kể từ đấy đã có một sự chuyển hướng từ từ, trong đó ban đầu người ta trở nên chấp nhận nghiên cứu về những lí thuyết không chỉ mô tả vũ trụ của chúng ta, mà còn cả những vũ trụ khả dĩ khác nữa, những vũ trụ có ít chiều hoặc nhiều chiều hơn, hoặc những vũ trụ có những loại hạt và loại lực khác. Trong vài năm qua, chúng ta đã tiến xa hơn khỏi các lí thuyết của một vũ trụ của chúng ta, khi những thế giới khác này phát triển từ thực tế có khả năng hợp lí đến thực tế giả thuyết. Giờ thì người ta đã quen nghe nói về đa vũ trụ - một vũ trụ học lượng tử giả thuyết rằng vũ trụ khả kiến mà chúng ta trông thấy xung quanh mình chỉ là một trong hằng hà sa số hay một số vô hạn các vũ trụ Giả thuyết đa vũ trụ thường đi song hành với một giả thuyết siêu hình học về bản chất của thời gian. Nhiều chuyên gia cho rằng trong vũ trụ học lượng tử thời gian không phải là một khái niệm cơ bản, mà là một khái niệm gần đúng và phát sinh. Nếu điều này đúng, thì chúng ta trải nghiệm thời gian trong một vũ trụ phi thời gian vì những nguyên do tương tự như nguyên do chúng ta, những người sống trong một vũ trụ lượng tử, trải nghiệm thời gian tuân theo vật lí học cổ điển: chúng ta gồm một số lượng rất lớn các hạt cơ bản và những sự hài hòa thống kê phát sinh xác định phần nhiều cái chúng ta trải nghiệm. Ngoài ra, việc kết hợp giả thuyết đa vũ trụ và giả thuyết phi thời gian thực sự mang lại cho chúng ta một siêu vũ trụ tĩnh tại. Cho dù vũ trụ của riêng chúng ta có tiến triển theo thời gian, thì ở một mức độ sâu sắc hơn, nó là một phần của một tập hợp vũ trụ phi thời gian, bất diệt. Có những lí giải hợp lí đưa đến những kết luận này, và giống như nhiều người khác trong ngành vũ trụ học lượng tử, tôi đã xem xét đến chúng. Tuy nhiên, trong vài năm vừa qua, tôi đã đi đến chỗ tin rằng những kết luận này là hết sức sai lầm. Cùng cộng tác với nhà triết học người Brazil, Roberto Mangabeira Unger, chúng tôi đã thử tìm hiểu nguồn gốc của các vấn đề và phát triển một khái niệm thay thế khác của thời gian và quy luật về quy mô vũ trụ. Nguyên do chúng tôi làm như thế một phần là do những lo ngại về những lí thuyết này không biết có kiểm tra được hay không bằng những quan sát có thể làm được, một phần vì những kết quả hiện nay của những nỗ lực nhằm hiện thực hóa cách tiếp cận phi thời gian và một phần do những cân nhắc mang tính triết học Nano : cái này mình copy từ trang đầu vì chủ topic không giới thiệu nên copy ra cho các bạn đọc tạm, mình không có kiến thức gì bên lĩnh vực này nhé. Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link Nguồn : cungcung@TVE
