Năm 1844, tác gia William Makepeace Thackeray phỏng theo một phần đời nhân vật Andrew Robinson Stoney-Bowes (1747 - 1810) để sáng tác thiên truyện về một gã "đào mỏ" Éire tính cách vươn dần trong xã hội thượng lưu Anh quốc. Tiểu thuyết được đăng dài kì trên tạp chí Fraser dưới nhan đề Hạnh vận Barry Lyndon (The luck of Barry Lyndon), nhưng khi in thành sách, tác giả đổi Hồi ức ông Barry Lyndon (The memoirs of Barry Lyndon, Esq). Nhưng kể từ thập niên 1970, do sức ảnh hưởng của bản điện ảnh chuyển thể, các lần tái bản sau giới san hành tự sửa nhan đề Barry Lyndon. Kết cấu tác phẩm khá giản đơn so với cuốn sau Hội chợ phù hoa, nhưng thường được coi là tiêu biểu trong thi pháp W. M. Thackeray. Mà hơn nữa tại Tây phương và Bắc Mĩ, đây là tác phẩm W. M. Thackeray được chuyển thể sang các loại hình văn nghệ khác nhiều và cũng có mức độ phổ cập nhất. Vả chăng, học giới vẫn liệt Barry Lyndon vào dạng tiểu thuyết du đãng (novela picaresca, picaresque novel, 流浪汉小说), là một biến thể trào phúng dòng tiểu thuyết nước hoa hồng. Trào lưu văn nghệ này thường thể hiện số phận những tên bợm (nghĩa là không chính diện cũng chẳng phản diện) từ chỗ ăn bám tới vươn lên ngự trị cái hình thái xã hội phồn hoa giả tạo, vừa trang nhã vừa dâm tục, đôi chỗ nghiêm cẩn mà lắm khi bức bối. Truyện đại để như sau : Chàng "quý tộc" nhà quê Redmond Barry vùng Ballybarry xứ Éire vì cuồng si chị họ Nora mà phải quyết đấu vị hôn phu John Quin của cô - gã hơn Nora rất nhiều tuổi và rõ ràng vững tay hơn Redmond. Những tưởng xạ thủ non choẹt chết chắc, nhưng kẻ gục trước hóa ra là John. Theo luật quyết đấu thì Redmond vô tội, nhưng do sợ tai tiếng nên bà mẹ hối chàng trốn đi Dublin. Ở thị thành đắt đỏ, Redmond chóng cạn vốn, phải vay mượn lung tung, thậm chí bắt đầu đi lừa đảo và đánh bạc chạy ăn. Đến khi bọn chủ nợ đuổi gắt, Redmond Barry đăng trình bộ binh để được hưởng khoan hồng. Redmond theo quân đoàn sang đại lục dự chiến kiện Bảy Năm. Redmond Barry tham chiến chưa lâu đã chán binh nghiệp, bèn đào ngũ. Chàng mạo xưng trung úy Fakenham, vờ bị thương và cứ thế ruổi ngựa khắp các lĩnh địa trung lập Đức, kiếm sống qua ngày nhờ những trò lừa vặt để chờ cơ hội quay về quê hương. Nhưng cuối cùng Redmond cũng bị người Phổ phát hiện và định đưa ra tòa án binh vì tội đào tị. Điều lạ ở chỗ, chàng vẫn thoát án nhờ mấy câu phóng đại qua loa về thành tích chiến đấu, vì thế đám sĩ quan nhác việc tống luôn chàng ra tiền phương theo biên chế quân đoàn Phổ. Trong một lần áp tải tù binh Áo tới kinh sư Berlin, Redmond Barry vỡ lẽ người tù béo mập này là ông chú họ "Chevalier de Balibari" đã bỏ xứ sang Âu lục nhiều năm trước. "Balibari" tiết lộ, lão từng được thư chị dâu - tức là mẹ Redmond - nhắn rằng phải tìm và bảo ban Redmond, và rằng kết quả vụ quyết đấu là do gia đình dàn xếp, lõi đạn rỗng và nay John đã cưới Nora... Thế là "Balibari" dạy Redmond Barry những mánh khóe bài bạc và cùng ngao du khắp Âu châu tìm vận may. Chẳng mấy chốc, chú cháu nhà Barry thu được món hời to. Redmond bèn chia tay chú, ở lại Rheinland nuôi ý định gia nhập xã hội thượng lưu. Chàng thường xuyên lui tới các khách sảnh gá bạc, nhưng chủ yếu để bắt quan hệ với các nhân vật tiếng tăm và cũng để quyến rũ những bà lắm tiền mà khát tình. Qua rất nhiều lần hỏng ăn, rốt cuộc Redmond cũng lập được quan hệ thân thiết với bá tước phu nhân Lyndon. Người đàn bà son trẻ này phải làm vợ một ông chồng già khú đế ốm đau triền miên, tới mức ông ta ngầm chấp thuận cho vợ lăng nhăng bên ngoài miễn sao đừng để ông chịu điều tiếng gì. Nhưng việc chưa thấm tháp thì nữ bá tước Lyndon về Anh chăm chồng đương nằm giường chết. Thế là Redmond Barry bám gót. Ở Anh được ít năm thì bá tước Lyndon cũng khuất. Redmond giở mọi thủ đoạn từ bức dâm tới dọa nạt, cuối cùng bà Lyndon phải chiều lòng tái giá với chàng, dù chưa mãn tang. Thế là Redmond Barry cải danh Barry Lyndon, làm phó chủ dinh thự Hackton, dù trong thực tế thay bà bá tước nhu nhược thao túng hết cổ phần lĩnh địa. Tuy nhiên, quan hệ giữa Barry Lyndon với con riêng của vợ là thiếu chủ Bullingdon không hòa hợp, nhất là khi chàng có con riêng Bryan với bà bá tước. Trong một lần phi ngựa, đứa nhỏ này ngã chết, giữa Barry với Bullingdon nuôi dần oán hận, còn bá tước phu nhân cũng trở bệnh không quan tâm gì tới sự đời nữa. Phần Barry Lyndon biết mình đã bất lực, bèn vùi vào ăn chơi trác táng. Thiếu chủ Bullingdon căm hận Barry Lyndon nhưng thấy chưa đủ sức phản kháng chàng, bèn tình nguyện đăng trình sang Bắc Mĩ trấn áp phong trào độc lập. Sau khi Anh quốc kí thỏa ước đình chiến, Bullingdon quay về thách đấu Barry. Nhưng hôm quyết đấu, Barry Lyndon chĩa súng vào Bullingdon rồi thốt nhiên bắn thẳng xuống đất, còn y run tay và bất ngờ đạn nhằm trúng đùi Barry. Barry Lyndon phải cưa chân, bèn ly thân với bà bá tước. Bullingdon nghiễm nhiên trở thành chủ lâu đài Hackton, tuy nhiên để tạ ơn Barry không bắn, y cho phép chàng giữ mọi tước hiệu quý tộc và thường niên cấp cho khoản lệ phí đủ sống xa hoa. Rốt cuộc Barry Lyndon phải về quê phụng dưỡng mẹ, chàng dành 19 năm đời còn lại soạn thiên hồi kí này và cuối cùng chết trong ngục vì chứng nghiện rượu.
