Thơ Việt Những bài thơ hay trong sách giáo khoa thế hệ 8x đi cùng năm tháng

Cuộc đời chiến sĩ

Cuộc đời chiến sĩ cũng hay
Lên rừng xuống biển đó đây là nhà.
Khi thì leo núi mắt hoa
Mệt ơi là mệt, gối va phải cằm
Khi thì mắc võng lên nằm
Giữa rừng được buổi trăng rằm thú ghê!
Khi thì về ở vùng quê
Có hương gạo nếp có chè đậu xanh
Trăm quê trăm nghĩa trăm tình
Mình đi ta nhớ, lòng mình nhớ ai.

(Trần Thiếu Bình, Văn Lớp 4)

 

Chiếc xe lu

Tớ là chiếc xe lu
Người tớ to lù lù
Con đường nào mới đắp
Tớ san bằng tăm tắp
Con đường nào rải nhựa
Tớ là phẳng như lụa
Trời nóng như lửa thiêu
Tớ vẫn lăn đều đều
Trời lạnh như ướp đá
Tớ càng lăn vội vã
Mau chóng xong đường này
Cho các bạn trồng cây
Xe cộ bon bon chạy
Rộn rịp người qua lại
Rồi tớ lại ra đi
Cái bụng sôi ầm ì
Ngửi thấy mùi đất mới
Quãng đường xa đang đợi...
Tớ là chiếc xe lu
Đừng chê tớ lù lù.

(Trần Nguyên Đào, Văn Lớp 4)

 

Bác heo ơi, bài cây tre là lớp mấy, sắp ra chưa hả Bác?

 

Cây tre nào bác, cho thông tin cụ thể đi. Có phải Tre Việt Nam của Nguyễn Duy không?

 

Tre xanh xanh tự bao giờ
Tự ngày xưa đã có bờ tre xanh
thân gầy guộc lá mong manh
mà sao nên lũy nên thành tre ơi
ở đâu tre cũng xanh tươi
cho dù đất sỏi đá vôi bạc màu
có gì đâu, có gì đâu
mỡ màu ít chắt dồn lâu hóa nhiều...
....
p/s: Chỉ nhớ tới đây thôi, bài còn dài nữa.

 

Tre Việt Nam

Tre xanh
Xanh tự bao giờ?
Chuyện ngày xưa... đã có bờ tre xanh.

Thân gầy guộc, lá mong manh
Mà sao nên lũy nên thành tre ơi?
Ở đâu tre cũng xanh tươi
Cho dù đất sỏi đất vôi bạc màu?

Có gì đâu, có gì đâu
Mỡ màu ít chắt dồn lâu hoá nhiều
Rễ siêng không ngại đất nghèo
Tre bao nhiêu rễ bấy nhiêu cần cù.
Vươn mình trong gió tre đu
Cây kham khổ vẫn hát ru lá cành.

Yêu nhiều nắng nỏ trời xanh
Tre xanh không đứng khuất mình bóng râm.

Bão bùng thân bọc lấy thân
Tay ôm, tay níu tre gần nhau thêm.
Thương nhau tre không ở riêng
Lũy thành từ đó mà nên hỡi người.
Chẳng may thân gãy cành rơi
Vẫn nguyên cái gốc truyền đời cho măng
Nòi tre đâu chịu mọc cong
Chưa lên đã nhọn như chông lạ thường.
Lưng trần phơi nắng phơi sương
Có manh áo cộc tre nhường cho con.

Măng non là búp măng non
Đã mang dáng thẳng thân tròn của tre.
Năm qua đi, tháng qua đi
Tre già măng mọc có gì lạ đâu.

Mai sau,
Mai sau,
Mai sau...
Đất xanh tre mãi xanh màu tre xanh.

(Nguyễn Duy, trích "Cát trắng", Văn Lớp 5, Tập 1)

 

Theo cha xuống lò

Cha trao cho con ngọn đèn lò
Con cầm lấy như cầm ngọn đuốc
Ơi ngọn đèn đã cùng cha vững bước
Lại cùng con đi trong cuộc đời
“Nghề thợ lò vất vả đấy, con ơi
Nhưng nó là nghề của những người dũng cảm”
Cha nói thế và đi trong vầng sáng
Ngọn đèn con chan chứa ánh đèn cha
Con đi lối này bao người thợ từng qua
Để học lấy cách đi lò đúng hướng
Con học cả những niềm vui sướng
Khi tường lò xuyên đá xuống gần than
Con học nụ cười đứng trước gian nan
Con học cuốc trong mồ hôi nóng hổi...

(Thuỷ Nguyên, trích "Ca bình minh", Văn Lớp 4)

 

Bài ca vỡ đất

Chúng ta đoàn áo vải
Sống cuộc đời rừng núi bấy nay.
Đồng xanh ta thiếu đất cày.
Nghe rừng lắm đất lên đây với rừng
Tháng ngày ta góp sức chung
Vun từng luống đất cuốc từng gốc cây.

Đường xa ta tới đây
Trên đồi cây khát nắng
Giữa hai dòng suối vắng
Đoàn ta vui cấy cày.

Bàn tay lao động
Ta gieo sự sống
Trên từng đất khô.
Bàn tay cần cù.
Mặc dù nắng cháy
Khoai trồng thắm rẫy
Lúa cấy xanh rừng.
Hết khoai ta lại gieo vừng.
Không cho đất nghỉ, không ngừng tay ta.

Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.

(Hoàng Trung Thông, lược trích "Bài ca vỡ đất", Văn Lớp 4)

 

Nguyên văn bài thơ Bài ca vỡ đất của Hoàng Trung Thông

Chúng ta đoàn áo vải
Sống cuộc đời rừng núi bấy nay.
Đồng xanh ta thiếu đất cày.
Nghe rừng lắm đất lên đây với rừng
Tháng ngày ta góp sức chung.
Vun từng luống đất cuốc từng gốc cây.

Đường xa ta tới đây
Trên đồi cây khát nắng
Giữa hai dòng suối vắng
Đoàn ta vui cấy cày.

Bàn tay lao động
Ta gieo sự sống
Trên từng đất khô.
Bàn tay cần cù.
Mặc dù nắng cháy
Khoai trồng thắm rẫy
Lúa cấy xanh rừng.
Hết khoai ta lại gieo vừng.
Không cho đất nghỉ, không ngừng tay ta.

Suối chảy quanh ta
Tiếng suối ngân nga
Hoà theo gió núi
Ta đào mương mở suối
Tuổi ta là những tuổi đấu tranh
Cho dù bạc áo nông binh
Vẫn còn vỡ đất cấy xanh núi đèo.

Chim reo trong lá.
Hòn đá cheo leo.
Chúng ta một lớp người nghèo.
Giữa chiều nắng gió.
Đào cây cuốc cỏ.
Tỉa đỗ trồng khoai.

Ngày còn dài
Còn dai sức trẻ.
Cuốc càng khoẻ.
Càng dễ cày sâu.

Hát lên! ta cuốc cho mau
Nhanh tay ta cuốc ta đào đất lên
Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.

Ta vui mùa lúa thơm
Ta mừng ngày quả chín
Gửi ra tiền tuyến
Diệt quân thù, gối đất nằm sương.

Máu ai nhuộm thắm sao vàng
Mồ hôi ta đổ xuống hàng rau tươi.

Rừng xanh xanh cả máu người
Còn màu lúa tốt còn tươi áo chàm.

 

Thả diều

Cánh diều no gió
Sáo nó thổi vang
Sao trời trôi qua
Diều thành trăng vàng.

Cánh diều no gió
Tiếng nó trong ngần
Diều hay chiếc thuyền
Trôi trên sông Ngân.

Cánh diều no gió
Tiếng nó chơi vơi
Diều là hạt cau
Phơi trên nong trời.

Trời như cánh đồng
Xong mùa gặt hái
Diều em - lưỡi liềm
Ai quên bỏ lại

Cánh diều no gió
Nhạc trời réo vang
Tiếng diều xanh lúa
Uốn cong tre làng.

(Trần Đăng Khoa, Văn Lớp 4)

 

Câu đố

Mẹ bò dưới đất
Ấp ổ trứng tròn
Chẳng thấy nở con
Mà toàn là củ?
(Đố là cây gì?)

Có miệng nói có tai nghe
Chỉ nằm một chỗ không hề đi đâu
Chúng tôi mỗi đứa một đầu
Giúp cho người gặp gỡ nhau chuyện trò.
(Đố là cái gì?)
​

Mắt to, miệng rộng, đuôi dài
Vờn múa rất tài, ai cũng phải khen
Nghe hồi trống dục đã quen
Người chen chân đến đứng xem vui vầy.
(Đố là gì?)

Sông gì tên gọi đã xanh​

Sông gì không nhuộm mà quanh năm hồng
Sông gì mà có chín rồng
Sông gì lấp lánh chiến công đời Trần.​

(Đố tên những con sông nào?)​

Ai còn nhớ xin cho câu trả lời.

 

Qua cầu sông Đuống

Qua cầu sông Đuống - ban đêm
Điện nhà máy Gỗ, máy Diêm sáng ngời
Tưởng đâu sông Đuống ngủ rồi
Mà câu quan họ ghẹo người vẫn sang
Nhà cao ngó xuống sông vàng
Công nhân mấy tốp chừng đang học bài
Cửa vuông mở rộng khung trời
Giữa đêm mà vẫn thấy đời sáng sao?

(Ngô Quân Miện, Văn Lớp 4)

 

Tiếng đàn Ba-la-lai-ca trên sông Đà

Trên sông Đà
Một đêm trăng chơi vơi
Tôi đã nghe tiếng đàn Ba-la-lai-ca
Một cô gái Nga mái tóc màu hạt dẻ
Ngón tay đan trên những sợi dây đồng.
Lúc ấy
Cả công trường say ngủ cạnh dòng sông
Những tháp khoan nhô lên trời ngẫm nghĩ
Những xe ủi, xe ben sóng vai nhau nằm nghỉ
Chỉ còn tiếng đàn ngân nga
Với một dòng trăng lấp loáng sông Đà.
Ngày mai
Chiếc đập lớn nối liền hai khối núi
Biển sẽ nằm bỡ ngỡ giữa cao nguyên
Sông Đà chia ánh sáng đi muôn ngả
Từ công trình thuỷ điện lớn đầu tiên.

(Quang Huy, Văn Lớp 4)

 

Đi chơi thuyền

Cưỡi thuyền lướt gió sóng mênh mông,
Non nước trời thu một sắc trong.
Tiếng sáo thuyền câu ngoài bến sậy,
Trăng rơi đáy nước móc đầy sông...

(Huyền Quang, Văn Lớp 4)

 

Cảnh mùa hè

Thềm hoa xinh đẹp bóng ngày dài,
Song bắc mùi sen gió thoảng bay.
Mưa tạnh vườn cây màn biếc rũ,
Tiếng ve chiều tối rộn bên tai.

(Trần Thánh Tông, bản dịch của Lê Quý Đôn, Văn Lớp 4)

Nguyên văn bài thơ Hạ cảnh

夏景

窈窕華堂晝影長，
荷花吹起北風涼。
園林雨過綠成幄，
三兩蟬聲鬧夕陽。

Yểu điệu hoa đường trú ảnh trường,
Hà hoa xuy khởi bắc phong lương.
Viên lâm vũ quá lục thành ác,
Tam lưỡng thiền thanh náo tịch dương.

Dịch nghĩa:

Nhà hoa thăm thẳm, bóng ngày rũ dài,
Hoa sen đưa hương mát đến cửa sổ phía Bắc.
Vườn rừng sau mưa trở thành tấm màn biếc,
Vài ba tiếng ve khua rộn bóng chiều.

 

Theo chân Bác

Ôi sáng xuân nay, Xuân 41
Trắng rừng biên giới nở hoa mơ
Bác về... Im lặng. Con chim hót
Thánh thót bờ lau, vui ngẩn ngơ...

Bác đã về đây, Tổ quốc ơi!
Nhớ thương, hòn đất ấm hơi Người
Ba mươi năm ấy, chân không nghỉ
Mà đến bây giờ mới tới nơi!

(Tố Hữu, trích "Theo chân Bác", Văn Lớp 4)

 

Vào hè

Ai xui con cuốc gọi vào hè,
Cái nóng nung người, nóng nóng ghê!
Ngõ trước, vườn sau um những cỏ,
Vàng phai, thắm nhạt ngán cho huê.
Đầu cành kiếm bạn, oanh xao xác,
Trong tối đua bay, đóm lập loè.
May được nồm nam cơn gió thổi,
Đàn ta ta gảy khúc Nam nghe.

(Dương Bá Trạc, Văn Lớp 4)

 

Việt Nam

Việt Nam đẹp khắp trăm miền,
Bốn mùa một sắc trời riêng đất này.
Xóm làng, đồng ruộng, rừng cây,
Non cao gió dựng, sông đầy nắng chang.
Sum suê xoài biếc, cam vàng,
Dừa nghiêng, cau thẳng, hàng hàng nắng soi.
Có nơi đâu đẹp tuyệt vời
Như sông, như núi, như người Việt Nam!
Đầu trời ngất đỉnh Hà Giang,
Cà Mau mũi đất mỡ màng phù sa.
Trường Sơn: chí lớn ông cha,
Cửu Long : lòng mẹ bao la sóng trào.
Mặt người sáng ánh tự hào,
Dáng đi cũng lấp lánh màu tự do.
Bốn ngàn năm dựng cơ đồ
Vạn năm từ thuở ấu thơ loài người.
Ơi Việt Nam! Việt Nam ơi!
Việt Nam ta gọi tên Người thiết tha.

(Lê Anh Xuân, trích "Trường ca Nguyễn Văn Trỗi", Văn Lớp 5, Tập 1)

 

Sắc màu em yêu

Em yêu màu đỏ
Như máu trong tim
Lá cờ Tổ Quốc
Khăn quàng đội viên.

Em yêu màu xanh:
Đồng bằng rừng núi,
Biển đầy cá tôm,
Bầu trời cao vợi.

Em yêu màu vàng:
Lúa đồng chín rộ,
Hoa cúc mùa thu,
Nắng trời rực rỡ.

Em yêu màu nâu:
Áo mẹ sờn bạc,
Đất đai cần cù,
Gỗ rừng bát ngát.

Em yêu màu trắng:
Trang vở tuổi thơ,
Đóa hoa hồng bạch,
Mái tóc của bà.

Em yêu màu đen:
Hòn than óng ánh,
Đôi mắt bé ngoan,
Màn đêm yên tĩnh.

Em yêu màu tím:
Hòa cà, hoa sim,
Chiếc khăn của chị,
Nét mực chữ em.

Trăm nghìn cảnh đẹp
Dành cho em ngoan,
Em yêu tất cả
Sắc màu Việt Nam.

(Phạm Đình Ân, Văn Lớp 5, Tập 1)

 

Ngày em vào Đội

Chị đã qua tuổi Đoàn
Em hôm nay vào Đội
Màu khăn đỏ dắt em
Bước qua thời thơ dại.

Màu khăn tuổi thiếu niên
Suốt đời tươi thắm mãi
Như lời ru vời vợi
Chẳng bao giờ cách xa.

Này em, mở cửa ra
Một trời xanh vẫn đợi
Cánh buồm là tiếng gọi
Mặt biển và dòng sông
Nắng vườn trưa mênh mông
Bướm bay như lời hát
Con tàu là đất nước
Đưa ta tới bến xa...

Những ngày chị đi qua
Những ngày em đang tới
Khao khát lại bắt đầu
Từ màu khăn đỏ chói.

(Xuân Quỳnh, Văn Lớp 5, Tập 1)