[TABLE="class: tborder, width: 100%, align: center"] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E"] 29-04-2010, 12:10 AM[/TD] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E, align: right"] #Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link[/TD] [TD="class: alt2, width: 175, bgcolor: #F4F2ED"]Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link Thông thái Tham gia ngày: Apr 2008 Bài gởi: 2,728 Xin cảm ơn: 3,302 Được cảm ơn 11,086 lần trong 1,661 bài [/TD] [TD="class: alt1, bgcolor: #F8F7F4"] "SƠN NAM NGOẠI SỬ" - Bút ký - ĐÀO TĂNG [HR][/HR]Như một chiếc lá, Sơn Nam trôi giạt đây đó, rồi một ngày tấp vào nhà tôi, ở lại đó, lui tới trong suốt mười năm (1995-2005). Từ đó có tập bút ký này. ĐÀO TĂNG "... Quần áo xềnh xoàng. Ăn thì ít. Đọc sách thì nhiều mà viết ra thì ít. Chỉ ngưng hút thuốc lá khi ngủ. Đêm cày ngày đi rong. ... Ra đi thấy vịt không lùa. Gặp duyên có kết. Thấy đình chùa vào… chép chép biên biên. ... Đêm đêm có tiếng thở dài. Ngày ngày lại được nghe than hết tiền..." Trân trọng giới thiệu... ĐÀO TĂNG SƠN NAM NGOẠI SỬ (Bút ký) SƠN NAM NGOẠI SỬ (Bút ký) Tác giả: ĐÀO TĂNG. Nguồn: daohieu.wordpress.com Thực hiện ebook: tducchau (TVE) Ngày hoàn thành: 28/04/2010 Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link MỤC LỤCKỲ ICÕI VỀ TIỄN BA NHỮNG ĐIỀU ÍT AI BIẾT ĐẾNKỲ IINHỊ NHƠN ĐỒNG HÀNH DÒNG TIN “RAO VẶT” TRÊN TRUYỀN HÌNHKỲ IIIMỘT NHÂN VẬT CỦA KIM DUNGKỲ IVTỨ HẢI GIAI HUYNH ĐỆ LƯƠNG Y TRONG HẺMKỲ VĐẠO ĐỨC THỨ THIỆT SIÊU ĐẠO ĐỨC THẬP NIÊN NHẤT GIÁC DƯƠNG CHÂU MỘNGKỲ VIĐỊA ĐIỂM LÝ TƯỞNG THIÊN THỜI, ĐỊA LỢI, NHÂN HÒAKỲ VIISƠN NAM VỚI XE ÔM, XE ÔM VỚI SƠN NAM DÂN LÀM BÁO BÂNG KHUÂNG DÂN HẺM NHỚ NGƯỜIKỲ VIIISUM HỌP CHÚT KỶ NIỆM XƯA BỘ KHĂN ĐÓNG ÁO DÀI CỦA NHÀ VĂN SƠN NAMKỲ IXTHƯ TRỌ NHÀ VĂN LÃNG TỬ CHUYỆN ĐÃ BIẾT VÀ CHƯA BIẾTKỲ XĐỜI VĂN SƯỚNG HAY KHỔ?KỲ XIKHI LÃNG TỬ LÊN NGỒI XẾ HỘP CHỊ SƠN NAM KỂ CHUYỆN CHỒNGKỲ XIIRUỘT GAN NGƯỜI CẦM BÚT GIẢI THOÁTKỲ XIIINHỮNG TÁC PHẨM CHƯA ĐƯỢC BIẾT ĐẾN Chúc thọ văn: PHONG SƯƠNG MẤY ĐỘKỲ XIVLỄ THƯỢNG THỌ TƯỢNG ĐÀI CHUYẾN THAM QUANKỲ XV – KỲ CUỐITRỞ VỀ MÁI NHÀ XƯA Code: Định dạng PRC [Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link]; [link iFile]; [link megaupload]; [link rapidshare] Định dạng EPUB [link mediafire]; [link iFile]; [link megaupload]; [link rapidshare] Định dạng PDF [link mediafire]; [link iFile]; [link megaupload]; [link rapidshare] Định dạng WORD [link mediafire]; [link iFile]; [link megaupload]; [link rapidshare] Định dạng HTML[link mediafire]; [link iFile]; [link megaupload]; [link rapidshare] Định dạng LIT [link mediafire]; [link iFile]; [link megaupload]; [link rapidshare] Định dạng AUDIOBOOK[link mediafire];[link iFile];[link megaupload];[link rapidshare] __________________ Thử hữu tắc bỉ hữu. Thử vô tắc bỉ vô. Thử sinh tắc bỉ sinh. Thử diệt tắc bỉ diệ [/TD] [/TABLE]
[TABLE="class: tborder, width: 100%, align: center"] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E"] 28-04-2010, 10:37 PM[/TD] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E, align: right"] #Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link[/TD] [TD="class: alt2, width: 175, bgcolor: #F4F2ED"]Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link Thông thái Tham gia ngày: Apr 2008 Bài gởi: 2,728 Xin cảm ơn: 3,302 Được cảm ơn 11,086 lần trong 1,661 bài [/TD] [TD="class: alt1, bgcolor: #F8F7F4"] "SƠN NAM NGOẠI SỬ" - Bút ký - ĐÀO TĂNG [HR][/HR]Như một chiếc lá, Sơn Nam trôi giạt đây đó, rồi một ngày tấp vào nhà tôi, ở lại đó, lui tới trong suốt mười năm (1995-2005). Từ đó có tập bút ký này. ĐÀO TĂNG KỲ I Quần áo xềnh xoàng. Ăn thì ít. Đọc sách thì nhiều mà viết ra thì ít. Chỉ ngưng hút thuốc lá khi ngủ. Đêm cày ngày đi rong. Sơn Nam và tác giả Đào Tăng bắt đầu một ngày đi bụi. CÕI VỀ Vườn mộ của nhà văn nằm trong khu vực dành riêng cho những bậc hiền tài được công chúng yêu mến, trong khuôn viên rộng 190 ha của Nghĩa trang công viên Bình Dương. Tác giả thiết kế khu vườn mộ là điêu khắc gia Nguyễn Văn Anh, người thực hiện là điêu khắc gia Nguyễn Sánh. Gia đình và thân nhân họ hàng trước mộ nhà văn Sơn Nam tại công viên nghĩa trang Bình Dương. Ngôi mộ của ông nằm trong một khu đất rộng, xung quanh rải sỏi, trồng hoa, cây cảnh. Trên nền mộ là chín ngọn sóng cách điệu tượng trưng cho sông Cửu Long. Hình ảnh những gợn sóng trên nấm mộ đồng thời cũng gợi hình đôi bàn tay nâng niu trang sách. Điểm nhấn của vườn mộ là tấm bia đá tạc chân dung nhà văn, nổi lên giữa những mênh mông khói sóng của “Hương Rừng Cà Mau” (Báo Bình Dương). Trước bia mộ Sơn Nam hôm bữa đó, tôi còn được nghe thấy mấy tay xe ôm cũng lên cúng bái. Họ là những kẻ bấy nay đã từng đưa đón “ông già Nam Bộ” nên am hiểu đường đi nước bước và cảnh đời của nhà văn, lúc bỏ nhà ở Quận Bình Thạnh lên sống tại, Phường 7, Quận Gò Vấp… Qua nét đăm chiêu trên gương mặt và ánh mắt dán vào di ảnh Sơn Nam, họ nói với nhau: - Ông thầy lãng tữ từ đầu đến cuối! * Trong nghĩa trang công viên tỉnh Bình Dương. Người đời còn cảm động nhìn thấy trang trọng một bia đá hoa cương tạc khắc tế văn của bà THÚY HẰNG Trưởng nữ của vị cha già đã lìa đời. TIỄN BA Ba ơi! Suốt 60 năm nặng nghiệp văn chương, chữ tình trĩu nặng theo từng nét bút. Nỗi suy tư về thế sự thăng trầm, trăn trở trước bao kiếp người cơ cực; lòng trải rộng với quê hương, đất nước nên tình riêng ba khó vẹn toàn. Bia khắc bài văn tế của trưởng nữ nhà văn Sơn Nam. Là con gái đầu lòng của ba, con may mắn hơn các em vì được ba tin cậy. Những nỗi niềm và khát vọng của ba con thấu hiểu và thương ba nhiều lắm! Thương sự nghiệp văn chương thì to lớn mà một đời ba đạm bạc, túng nghèo. Con biết, trong bao nỗi đau đời, ba dành góc lớn hoài nhớ về kỷ niệm. Tuy thời hạnh phúc sao mà ngắn ngủi, tuy một thân cò gồng gánh nuôi con, nhưng lúc nào má cũng thấy sự hy sinh của mình không là vô nghĩa khi là vợ của ba, là mẹ của chúng con. Và chúng con, tuy không phải lúc nào cũng được tình cha âu yếm, chở che nhưng chúng con luôn sung sướng, tự hào khi được nói mình là con của ba, con của ông già nam bộ, con của nhà văn Sơn Nam. Ba ơi! Lúc sinh thời lòng ba luôn da diết: “Thân không là lính thú, sao chưa về cố hương? Chiều chiều nghe vượn hú, hoa lá rụng buồn buồn”. Ba ơi, quê nội mình ở miệt thứ Kiên Giang, một chặng đường xa, lắm nỗi ngại ngần. Các con các cháu của ba, nhất là những bằng hữu thâm tình sức yếu tuổi cao, e khó bề tới lui thăm viếng. “Phong sương mấy độ qua đường phố, hạt bụi nghiêng mình nhớ đất quê.” Ba ơi, nỗi niềm của ba chúng con luôn thấu hiểu. Giờ đây, hạt bụi khiêm nhường giữa dòng đời xuôi ngược xin hãy an nghỉ nơi mảnh đất Bình Dương tình nghĩa, giữa lòng Nam Bộ ruột thịt, thân thương. Để bao tấm lòng cảm phục, tiếc thương ba và tình thương của các con ba được cơ hội tỏ bày. Ba ơi, bằng tình thương và bổn phận làm con, con và các em đã làm tất cả những gì có thể. Chúng con cầu mong ba ra đi trong niềm thanh thản và mãn nguyện, được sum họp với ông bà tổ tiên và bằng hữu của ba nơi cõi vĩnh hằng. Đào Thúy Hằng (Trưởng nữ) NHỮNG ĐIỀU ÍT AI BIẾT ĐẾN Dựa trên những bài báo tôi viết về Sơn Nam, đài truyền hình TP.Hồ Chí Minh đã cùng tôi về ngôi nhà bà Đào Thị Phán tuổi bát tuần vợ lớn chính thức và các con gái ruột của hai ông bà (mang họ mẹ) là Đào Thúy Hằng năm sanh 1951 – Đào Thúy Nga 1953 – Đào Thúy Liễu 1961 tại Thành phố Mỹ Tho tỉnh Tiền Giang để thực hiện phóng sự “100 ngày mất của nhà văn Sơn Nam” và lập nhà lưu niệm Sơn Nam tại cố hương. Đoàn làm phim sau khi hoàn thành nghiệp vụ, quay về lại cơ quan trong ngày. Tuần lễ sau đó trên HTV7 chương trình Tạp chí văn nghệ của họ đã phát một phim tài liệu tên là “Giỗ 100 ngày nhà văn Sơn Nam”. Tôi được mời ở lại cùng các anh chị em chú bác cô cậu ruột của anh Sơn Nam. Họ đang sống ở U Minh xa cách lặn lội về dự ngày giỗ. Tất cả đã cùng gia chủ và các cháu con, lúc trà dư tữu hậu hàn huyên ôn lại cuộc đời của người quá cố. * Theo giấy tờ hộ tịch thì Sơn Nam sinh ngày 11.12.1926 nhưng theo bút tích của người cha Sơn Nam để lại thì ông sinh ngày 19.7 (Â.L) năm Bính Dần (1926) vào lúc 10 giờ sáng, tại làng Đông Thái huyện An Biên, tỉnh Kiên Giang ngày nay. Là người con thứ của hai ông bà Phạm Minh Sám – Lê Thị Quí. Ngẫu hứng lại với cảnh sống vùng sông nước thư nhàn, họ đã đặt tên cho ba người con là Khoái – Lạc – Xuân. Sơn Nam là “Thằng Lạc”. Tên chính thức khai sanh là Phạm Minh Tài. Thế nhưng lúc đẻ ra mí trên con mắt trái có một cái mụt cóc bằng hột đậu. Bà má kêu cô mụ vườn đến cắt lể bỏ đi, từ đó cái tên “Tài Lé” xuất hiện trên giang hồ. Thuở sinh thời ai đã từng gần gũi, gặp gỡ nhà văn, đều thấy lúc ông chuyện trò, mấp máy con mắt sau cặp kính trắng dày cộm là một cái sẹo rất “ấn tượng”. Trời sinh thằng Lạc, thằng Tài Lé khi lớn lên chừng 10 tuổi đã biết phê thuốc vấn. Tính khí dứt khoát không bao giờ chịu ở với ai một chỗ, nên cộng đồng chòm xóm người ta còn tặng thêm cho một cái tên thằng “Lưu Linh” mẹ cha chẳng những tâm đắc mà còn họa thêm “Thằng trôi sông lạc chợ”. Ông có năng khiếu và đam mê thơ văn viết lách tự lúc bấy giờ. Quê nhà có địa hình đặc thù sông rạch chằng chịt dọc ngang không biết cưỡi xe đạp đã đành, chèo xuồng cũng chẳng xong, lúc cần thiết phải sử dụng, y chang như kẻ say xỉn. Đi bộ bẩm sinh từ bé đến già đương nhiên rất xứng danh “lão tướng đi bộ”. Thế nhưng chưa hết, trôi dạt khắp nơi đến 20 tuổi “người” mới chịu về quê làng làm khai sanh. Trên giấy tờ nhân viên hộ tịch ấm ớ viết trật chánh tả. I ngắn trong tên chữ Tài lại viết y dài. Nên trên giấy trắng mực đen, trên CMND nhà văn chúng ta đành “chết” cái tên là Phạm Minh Tày. Xưa nay viết về Sơn Nam tất thảy đều gọi Phạm Minh Tày, nhà Nam Bộ học. Bút mực hiện ra trên từng trang giấy trắng như còn thấy vết chân xưa, ông đã từng nói kẻ cầm bút “thượng phải thông hạ phải đáo” thấu hiểu vạn sự trần gian cặn kẻ sắc bén. Sự nghiệp văn chương đời ông ngoài các yếu tố tài năng, kiến thức học vấn… còn có đôi chân vàng. Thế nhưng chưa trọn vẹn được vàng ròng. Từ cuối năm 1954 khi bước lên đất Sài Gòn muôn mặt viết văn làm báo. Ông đã còn bước thêm vài bước lẻ nữa. Lúc ấy dưới quê nhà năm 1949 ông đã lập gia đình với bà Đào Thị Phán, hạ sanh được ba người con gái. Các con chính gốc của ông đến nay đang mang họ mẹ, dẫu biết rằng đó là do thời buổi chiến tranh ly loạn, nhưng lắm lúc cũng tủi thân ngậm ngùi. ... __________________ Thử hữu tắc bỉ hữu. Thử vô tắc bỉ vô. Thử sinh tắc bỉ sinh. Thử diệt tắc bỉ diệt. [HR][/HR]thay đổi nội dung bởi: tducchau, 28-04-2010 lúc 10:41 PM Lý do: Hiệu chỉnh [/TD] [/TABLE]
[TABLE="class: tborder, width: 100%, align: center"] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E"] 28-04-2010, 10:41 PM[/TD] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E, align: right"] #Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link[/TD] [TD="class: alt2, width: 175, bgcolor: #F4F2ED"]Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link Thông thái Tham gia ngày: Apr 2008 Bài gởi: 2,728 Xin cảm ơn: 3,302 Được cảm ơn 11,086 lần trong 1,661 bài [/TD] [TD="class: alt1, bgcolor: #F8F7F4"] [HR][/HR]... KỲ II NHỊ NHƠN ĐỒNG HÀNH Vào một tối tháng 8 Âm lịch năm Ất Hợi 1995, khoảng 9 giờ hơn, trong lúc tôi đang ở trên gác nhà, chợt nghe có tiếng kêu rõ tên mình quen thuộc vừa cấp bách. Tôi bàng hoàng ra hành lang nhìn xuống ngoài trời có mưa càng lúc càng nặng hạt. Đang đứng trước cửa nhà tôi là một người đàn ông đội nón vải lụp xụp, vai bên trái có đeo cái túi đậm màu, nách bên phải có ôm gọn cái bàn máy đánh chữ. Dáng dấp gầy gò quen thuộc. Tôi bước nhẹ xuống cầu thang ra mở cửa cho khách vào. Vừa đặt thân vào bộ “xa lông” khách đã vội móc bao thuốc lá Khánh Hội dang dở trong túi ra, xin tý lửa đốt hút liên tục, hết điếu này sang điếu khác. Lặng lẽ rít những hơi dài, nói câu đầu tiên: - Tôi ngoắc xe xích lô từ chợ Bà Chiểu lên đây, đến đầu hẻm nhà anh trả tiền, chú xích lô nhất định không chịu lấy, lại còn biết rõ tôi và hỏi: “Giờ này bác đi đâu lên Gò Vấp mà mưa gió tối tăm vậy”. Khách vừa “tỉ tê” vừa đặt hành lý lên bàn, loay hoay, cái máy đánh chữ cầm theo bật nắp rớt xuống nền gạch bông một cái “rẻng” để lộ ra cuộn “ru băng” đen màu, tập bản thảo chi chít trên giấy trắng những hàng chữ vừa đánh máy dang dở. Khách uể oải, cởi chiếc áo ướt sũng nước mưa, đặt lưng nằm duỗi dài trên ghế “xa lông”, trước khi ngủ còn nhớ gửi cho tôi cất kỹ giùm một số giấy tờ gói kỹ trong bịch nylông xem chừng khá quan trọng (sáng ngày hôm sau, ông mở ra cho tôi xem. Đó là sổ hồng, chủ quyền ngôi nhà 91.24 Đinh Tiên Hoàng, Phường 3, Quận Bình Thạnh TP. HCM của ông đứng tên). Tôi lấy mùng ra giăng nhưng khách từ chối và nói: - Thôi chi cho mất công, tui đã từng sống với muỗi, đỉa, ở miệt rừng U Minh quen rồi. Phong trần một kiếp gió sương, đặt tay gối đầu thiếp liền tại chỗ. Xóm lao động ở đây, cửa nhà san sát thò tay ra có thể đụng vách đụng cửa, dân lối xóm mới bốn giờ khuya đêm đó đều lấy làm lạ, sao lại nghe có tiếng “lách cách”… Qua ánh đèn cửa sổ họ nhìn vào nhà tôi thấy có một ông già, ở trần với cái đầu tóc hoa râm cúi xuống đánh máy chữ một cách mãi mê. Trời dần sáng tỏ, mấy đứa trẻ nhà kế cận tò mò xúm nhau đến đứng chật trước cửa. Chúng dòm ngó làm quen và giành nhau lãnh phần đi mua cà phê, thuốc lá cho khách lạ. Có lắm đứa bé gái xinh xắn vừa biết đi chập chững hồn nhiên tiến vào sát cạnh ông toan ngồi vào lòng, tôi đã phải bảo “rút lẹ” để ông “ngoại làm” việc. Dân lao động biết rõ vị khách cũng nhiều, mà người biết “mày mạy” cũng lắm. Có người kêu tên ông một cách đảo ngược. Kìa ông Nam Sơn! hoặc chỉ kêu một chữ đầu, chữ cuối… Còn thành phần học sinh, công nhân viên chức lại chỉ chỏ và nói rất chính xác: - Ổng lên tivi nhiều lần và rất nhiều sách đã xuất bản, ông Sơn Nam đây rồi chớ ai! Qua một cái tết Trung Thu sống xa nhà tại Gò Vấp, thời tiết trở mình với vài cơn gió se lạnh báo hiệu đã lập đông và sắp đến Tết Bính Tý 1996. Tập sách “NGHI THỨC VÀ LỄ BÁI CỦA NGƯỜI VIỆT NAM” đang viết dang dở của ông mang theo đã chắp nối lại các tờ bản thảo rách và viết tiếp hoàn chỉnh. Đi nhà xuất bản ngay! Và cũng từ đó ngày nối tiếp ngày, Tôi và ông đã không ngừng những cuộc hành trình buồn vui không tên tuổi giờ giấc. Trên chiếc xe gắn máy, tôi đàng trước, ông ngồi nhỏ thó đàng sau ôm gọn. Trong nắng sớm mưa chiều, chở đến tòa soạn các báo, các nhà xuất bản để nộp bài. Xuất hiện trên mọi nẻo đường thành phố lớn, và các huyện làng phụ cận. Đồng Nai – Long An – Bình Dương – Thủ Đức – Cần Giờ… Tâm tư thôi thúc những ai đã từng lăn lóc với nghề báo – nghề văn đều am tường, đồng cảm. Lúc xe chạy tốt trên đại lộ khoáng đạt, lúc nặng nề len lỏi vào tận ngóc ngách hẻm sâu, khu ổ chuột. Khắp bốn mùa giữa cõi trần ai, gió mưa ảm đạm. Lúc bình minh rực rỡ chói chang, nghiêng bóng, khi xe và người quẹo qua các ngã đường. Tôi càng cảm động được nhìn rõ tấm thân gầy, cái túi bản thảo sau vai của một nhà văn lớn in đậm bóng trên mặt đường. Từ bé đến giờ ông chưa hề biết đi một loại xe nào. Thân phận chiếc xe chở nhà báo, nhà văn khá độc đáo. Nó luôn có hai “vis lửa, hai ống khói”. Vis lửa đặc biệt trên môi khách lúc nào cũng chập chờn đóm đỏ, thơm khói thuốc cố hữu như làn hương hắt hiu trong gió thoảng. Đó đây bụi đời, lúc bất chợt bắt chộp được một vài sự kiện, cảnh quang tâm đắc. Kìa! nét rêu phong cổ kính ẩn hiện trên mái ngói đỉnh cao, miếu cổ. Nọ lăng tẩm chùa chiền… Xa xa vài sắc tộc qua chiếc cầu, đung đưa nơi làng mạc già nua… Nào tận hố sâu lòng đất, sông suối khô cằn trơ ra gốc rễ chằng chịt vài loại cây, tảng đá dị hình… biết bao là chứng cứ, biết bao là cảnh tình. Khách liền đập vào vai tôi “đành đạch”. Bấy giờ ông tựa đứa trẻ thơ reo lên: - Hay quá! Hay quá! dừng lại dừng lại! Kẻ ngoại đạo cũng hào hứng vui lây thắng xe ngay lại ven đường. Thoạt đầu vẫn là rít khói thuốc trên môi. Sau đó “lom khom” lội vào tận nơi. Ông “Thổ địa” bắt đầu mân mê chỉ chỏ gần xa, thuyết minh, phân tích ngọn ngành giá trị đa dạng về hiện vật. Khách khỏi cần ghi chép gì cả, chỉ cần vài kiểu hình. Thế là ngay ngày sau đó bạn đọc bốn phương đã có thể thưởng thức những bài viết của ông sâu, dày về đặc trưng văn hóa, nhân văn, địa chỉ nơi nơi, xuất hiện trên các tuần san nguyệt san, tạp chí và các báo ngày hình như trên trang giấy còn có vấn vương bụi đường. Đã từng biết bao phen điếu thuốc đàng sau kia chạm vào lưng tôi để lại sẹo nhớ đời. Có lúc thì một tay vịn xe, một tay múa máy chỉ chỏ mà bị xe đàng sau lướt sát tới, quẹt văng điếu thuốc vào cháy lủng quần áo ông. “Chuyện nhỏ” ông vẫn cứ để nguyên như vậy mặc hoài quanh năm suốt tháng”. “Nhức nhối” hơn! Khi mãi mê ghé vào trạm đổ xăng. Lúc cô nhân viên khả ái cầm vòi bước ra bỗng nghe la lớn: - Ông Thầy, ông Thầy ơi! làm ơn tắt dùm điếu thuốc! Ngẩn ngơ cười huề rồi mạnh đường ai nấy đi. Hồi hộp hơn, xe đang ngon trớn dọc đường, hỡi ơi! Trời chiều Sài Gòn bất chợt đổ mưa giận dữ, xe và người chao đảo, đã từng bị ngã té xây xát, may thay, chưa què quặt thiệt thân. Thiên nhiên đâu có phải lúc nào cũng đẹp hoài. Đến chốn nơi nào cũng phong phú đề tài, vốn sống, không bờ, không bến. Ông thao thao kể liên tục mọi chi tiết kỳ vĩ về đặc trưng nhân văn, lịch sử văn hóa… Sau lưng tôi phải chăng đang có một cái máy nổ thứ hai! Vị khách đang ngồi đó chính là một bậc “thượng thông thiên văn, trung khoán nhân sự, hạ đạt địa lý”. Say mê, bén chạy, trí nhớ lạ lùng ở tuổi song thất. Báo chí đã nói đó là một cái “thư viện sống”. Lòng hoài cổ, máu tim ông thắt chặt nơi xứ sở. Ngòi bút của ông bấy nay đã ngời sáng trên những bức tranh sơn thủy, những tâm tư của dĩ vãng. Vượt thời gian và không gian, lắng đọng trong lòng người. Ông là một nhân cách lớn. Tuổi đời lẫn tuổi văn đều rộng, sâu thăm thẳm, sức sống làm việc, yêu đồng nghiệp yêu văn chương báo chí không cùng. DÒNG TIN “RAO VẶT” TRÊN TRUYỀN HÌNH Vào chập tối, sau một ngày chúng tôi đi lo công việc ngoài đường trở về, rồi lên gác nghỉ ngơi xem tivi, cảnh đời tạm ổn. Bấy giờ là lúc 18 giờ 15; khi đang theo dõi các chương trình trên kênh 7 Đài truyền hình TP. Hồ Chí Minh, thật bất ngờ bỗng có những dòng chữ “NHẮN TIN” nhảy nhót đập vào mắt chúng tôi: “BỎ NHÀ ĐI ĐÂU HÃY VỀ GẤP!” Người bị gia đình kêu réo đó chính là “thủ phạm” đang hút thuốc lá ngồi đối diện màn ảnh nhỏ bên cạnh tôi! Chúng tôi không bất ngờ vì nội dung cái “rao vặt” đó, nhưng lại tự hỏi chẳng lẽ đài truyền hình không biết Sơn Nam là ai sao? Nặng nề, đứng lên tắt cái đài, chúng tôi lăn xác ra nằm trên nền nhà gác tay lên trán để ngủ phức cho rồi với tấm thân chỉ mặc có cái quần đùi, không mùng, không gối. Tâm tư trĩu nặng, đầu óc ngổn ngang. Có lẽ đó là bữa tiệc của loài muỗi. Chúng kéo nhau đến xẻ thịt hai tấm thân gầy. Tảng sáng ngày hôm sau, ra sạp báo đầu hẻm mua một tờ Tuổi Trẻ. Mọi người sững sờ đọc một đoạn những lời “thỏ thẻ” trong bài viết của cô Thúy Nga nữ phóng viên văn hóa: - Cả tuần nay đã nhiều người ngơ ngác trước sự xuất hiện của nhà văn Sơn Nam trên đài truyền hình Thành phố, lại những ba lần ở mục nhắn tin: “nay ở đâu… thì ông vẫn ở đây chứ đâu, trên những đường phố Sài Gòn. Chiếc áo bạc màu, chiếc giỏ đen khoát vai, bước thấp bước cao, ông vẫn rão bộ đó đây mỗi ngày. Lần này ông đi có dài ngày hơn… Ai biết ông thì dở khóc dở cười trước sự lưu lạc cố tình ấy. Còn ông thì đau đớn nhìn mình trên tivi; nỗi đau đớn của một người già còn gặp cảnh cơm không lành canh không ngọt. Nhưng tuổi già giọt lệ như sương rơi, nước mắt còn đâu để chảy nữa. Nhìn ông thấy quặn lòng. May mà ông chẳng để ai phải buồn lâu.(TUỔI TRẺ 18.1.1996) Từ những tin “xôn xao sốt dẻo” ấy, trước hết phải nói đến số đông anh em trong giới nhà văn, nhà thơ và bằng hữu, đồng hương, chí cốt. Bấy nay quá hiểu về nhau và đã am tường chốn nơi thường lai vãng, dạo chơi của ông. Họ lên Gò Vấp tìm gặp cho được kẻ “lạc địa chỉ” tay bắt mặt mừng. Tôi thấy hầu hết trong số bạn bè thân thiết đều lặng lòng vì thấu hiểu cái nguyên nhân “chuyện dài, chuyện ngắn” mà trong đời gia đình chúng ta ít nhiều ai ai cũng đã từng có. Thế rồi, cũng từ thời điểm ấy trở đi, điện thoại nhà tôi luôn luôn réo rắt. Bên kia đầu dây, lúc nghe quen, lúc lạ, từ giọng nam, đến giọng nữ, sinh viên, học sinh… mọi miền. Nhiều nhất là độc giả ở các tỉnh đồng bằng Nam Bộ, qua giọng nói và lời lẽ thăm hỏi thuộc nhiều thế hệ trước và sau năm 1975 đang ái mộ và đã từng đọc nhiều sách, truyện, bài của ông. Có lần nhấc máy lên, tôi đặc biệt để ý đến giọng một người Bắc, họ đang ở tận Luân Đôn. Trao máy cho Sơn Nam, ông tiếp chuyện xong tôi hỏi, ông uể oải nói: - Họ hẹn về Việt Nam lên Gò Vấp xin gặp để phỏng vấn… Hơi đâu, mệt lắm, đủ lắm rồi, mà tiền bạc cũng chẳng là bao. Tôi thắc mắc: - Sao họ biết số điện thoại nhà tôi? Ông nói: -Anh ngu quá, mấy tay nhà báo nước ngoài mà chuyện gì ở xứ ta họ không rành. Nhiều khi bạn bè văn nghệ chạy xe đàng sau liếc thấy tôi đang chở ông đi ngoài đường, nhấn còi xe gắn máy inh ỏi lướt qua rồi quay mặt lại chỉ chỏ vào chúng tôi cười nói lớn tiếng: - Tìm trẻ lạc! cùng nhau cười vô tư… Đối với khách bàng quang thì đó là chuyện đùa nhưng chúng tôi mỗi ngày đều phải đối diện với thực tế: Sơn Nam nghèo, nhưng tôi còn nghèo hơn ông. Tiền bạc ở đâu để sống và trang trải mọi nhu cầu hằng bữa. Nơi ăn chốn ở không thiếu. Vì từ khi có tin rao vặt trên đài truyền hình đã có nhiều nơi chào mời Sơn Nam, kể cả những “đại gia” lầu son gác tía. Nhưng thật ra đâu sẽ là nơi độc lập, đồng điệu, đồng cảm trong những tháng ngày sắp tới của người tuổi tác, có quán tánh và sinh hoạt mang tính đặc thù? Đối với Sơn Nam, không gì bằng cơm đường cháo quán qua loa, ly cà phê, điếu thuốc đen, ngao thuốc lào dễ tính trong quán bình dân bên đường. Lúc thì mâm cơm thơm thảo trong gia đình người bạn. Vẫn thường lệ trong khuya vắng hoặc bất chợt vào giờ giấc nào, trên mặt bàn bé nhỏ, trong căn nhà khiêm tốn, lắm lúc mất điện phải đốt đèn cầy, tiếng “lách cách lách cách”. Khói sương mờ tỏa, đóm lửa lập lòe vấn vương mùi thuốc lá trên mặt bàn máy đánh chữ bé bỏng, cũ kỹ, tài sản duy nhất canh cánh mang theo bên mình. Tác giả tiếp tục cho ra đời vài cuốn sách: Tuổi già (Nhà xuất bản VĂN HỌC 1997), Nghi thức lễ bái của người Việt Nam (nhà xuất bản Trẻ 1997) ... __________________ Thử hữu tắc bỉ hữu. Thử vô tắc bỉ vô. Thử sinh tắc bỉ sinh. Thử diệt tắc bỉ diệt. [/TD] [/TABLE]
[TABLE="class: tborder, width: 100%, align: center"] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E"] 28-04-2010, 10:44 PM[/TD] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E, align: right"] #Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link[/TD] [TD="class: alt2, width: 175, bgcolor: #F4F2ED"]Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link Thông thái Tham gia ngày: Apr 2008 Bài gởi: 2,728 Xin cảm ơn: 3,302 Được cảm ơn 11,086 lần trong 1,661 bài [/TD] [TD="class: alt1, bgcolor: #F8F7F4"] [HR][/HR]... KỲ III MỘT NHÂN VẬT CỦA KIM DUNG Vào một sáng tinh mơ tôi vừa mở cửa. Bất chợt có ngay một người đàn bà trọng tuổi đằng đằng sát khí. “Thám tử” mò ngay ra ổ, ụp lẹ vào, trước sự ngỡ ngàng của tôi và bà con lối xóm. Cũng xui cho ông già Sơn Nam giờ ấy đang mải mê ngồi sáng tác. Như mèo vồ con chuột nhắt, bà ta chụp lẹ cái bàn máy đánh chữ cùng túi quần áo của ông đang để dưới gậm bàn. Với công lực ngàn cân, bà ta ném tung toé ra chỗ thùng rác. Quậy chửi ì xèo… Thấy người lối xóm xúm chạy lại bu đông. Bà ngoe nguẩy bỏ đi. Thực ra cái máy chữ vô tội vạ này, đâu phải là lần đầu tiên bị trúng đòn sát thủ. Trước đây nó đã lắm phen bị hành hạ qua những cơn động đất sứt tay gãy gọng. Tưởng sao, khổ chủ đã quá quen rồi, nay chỉ là “tái bản” ở địa chỉ mới. Xúm nhau cười ngặt nghẽo, rồi lo dọn dẹp lau chùi, ly cà phê bể vụn chảy đen đúa, nào tàn thuốc lá tro bụi, những cây bút, hộp quẹt rơi vãi tứ tung đó đây cùng khắp nền nhà. Đối phương đi rồi, thở phào chúng tôi tiếp tục lo chuyện áo cơm. Đời vẫn đẹp. Tiếp vài bữa đến, cũng vào sáng sớm chúng tôi vừa mặc quần áo xong sắp đi nhà xuất bản Trẻ. Bỗng xuất hiện một trung úy Công an khu vực của Phường 7, Gò Vấp (nay đã lên cấp tá) vào nhà tay bắt mặt vui, thân mật lễ phép: - Hai bác làm chuyện gì mà đang có đơn thưa trên cơ quan cháu? - Chắc có ai đó làm đơn thưa kiện tụi mình chớ gì. Sơn Nam nói và dặn tôi để mình ông lên Phường. Chặp sau về lại, lối xóm tò mò đón hỏi ngay từ đầu hẻm. Vừa đi xàng xê vào, vừa tếu tếu kể lể: – Cha! Đơn viết trên ba tờ giấy đôi ca rô chữ dày kín. Thưa tội chủ nhà dụ dỗ “trai vị thành già” và chứa chấp kẻ gian người lạ mặt bất hợp pháp. Chuyến này chắc kẻ bị tử hình, người thì ở tù chung thân mãn kiếp. Tôi hỏi: -Nhưng bà ta là ai vậy? Sơn Nam chỉ cười ruồi, nói lấp lửng: - Một nhân vật trong truyện chưởng Kim Dung. * Từ hôm đó trở đi, thỉnh thoảng thấy đời đơn điệu, thấy thời gian trôi qua ảm đạm và đôi khi căng thẳng, tôi len lén đóng ập cửa lại cái rầm, hô lớn: - Bả tới, bả tới! Sơn Nam ta tháo lẹ, chui vô buồng sau. Lại cười bể bụng cả làng, xua tan bao nỗi nhọc tâm sầu thảm. Nhà văn nói dzậy chớ không phải dzậy cũng có lúc hóa thân thành con thỏ! * Cũng vào thời điểm đang lâm cảnh rối loạn này, vào buổi sáng lúc 8 giờ hơn, từ nhà ở Gò Vấp tôi chở anh Sơn Nam đến nhà xuất bản Trẻ, báo Tuổi Trẻ, để liên hệ tác phẩm và tiền nhuận bút. Trời Thu tháng 8 âm lịch năm 1995 ảm đạm, chiếc Honda cub 50 ì ạch gió mưa rả rích nhọc nhằn trơn trợt. Ông ngồi nhỏ thó đàng sau trông rất thảm não, khi đến góc ngã tư Phan Đăng Lưu, quẹo phải qua Đinh Tiên Hoàng, đối diện Lăng Ông Bà Chiểu, quãng đường gần nhà Sơn Nam. Xe đang chạy chậm. Bất thần có một người đàn bà lớn tuổi. Từ mé trường học chạy nhanh ra, chặn ngay đầu xe. Sẵn cây dù đang cầm trên tay, bà ta hậm hực đập ngay vào mặt tôi chửi bới thậm tệ. Sơn Nam cũng hoảng hồn la lớn giữa cặp mắt nhìn ngạc nhiên của đám đông người qua đường: - Dọt lẹ cho rồi cha ơi! Bi hài này, sau đó Sơn Nam đã từng kể cho các nhà thơ Kiên Giang – Trà Giang và anh em ở báo văn nghệ TP. HCM đều biết rất rõ, đến nay mỗi lần gặp nhau, tôi còn nghe họ nhắc. * Năm 2003 vào ngày 18.04 tại nhà tôi ở Gò Vấp bấy giờ là lúc 15.30 giờ, có tiếng điện thoại reo. Chúng tôi được ông Nguyên Hạnh, tạp chí xưa và nay báo tin: - Tang lễ ông Phạm Duy Oanh, tiến sĩ sử học, sẽ cử hành sớm vào lúc 6 giờ sáng ngày 19.04.2003. Tại tư gia đường Cô Bắc Quận I, đưa về an táng quê nhà Bến tre. Mời nhà văn Sơn Nam đến dự làm chủ tế và đọc điếu văn, tiểu sử sự nghiệp của cố tiến sĩ. Bàng hoàng nhận được tin. Tối đó Sơn Nam quay về chỗ có cất bộ lễ phục để ngủ. Theo lời dặn, 5 giờ khuya tôi có mặt cửa, mở đèn trong nhà bật sáng, Sơn Nam tề chỉnh khăn đóng áo dài bước ra. Nhưng có kẻ nhanh chân hơn, ra trước, tay xách giỏ rác nặng mùi hôi hám. Thấy mặt “chủ chứa” đang đứng ngay cổng, đương sự bèn tung ám khí. Bóng đêm ô uế đen đúa cũng đứt từng khúc ruột, nhưng vẫn chắp nối cho liền lại, để cùng chúng tôi lên đường đi đến dự tang lễ. __________________ Thử hữu tắc bỉ hữu. Thử vô tắc bỉ vô. Thử sinh tắc bỉ sinh. Thử diệt tắc bỉ diệt [/TD] [/TABLE]
[TABLE="class: tborder, width: 100%, align: center"] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E"] 28-04-2010, 10:48 PM[/TD] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E, align: right"] #Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link[/TD] [TD="class: alt2, width: 175, bgcolor: #F4F2ED"]Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link Thông thái Tham gia ngày: Apr 2008 Bài gởi: 2,728 Xin cảm ơn: 3,302 Được cảm ơn 11,086 lần trong 1,661 bài [/TD] [TD="class: alt1, bgcolor: #F8F7F4"] [HR][/HR]... KỲ IV Sơn Nam và Đào Hiếu TỨ HẢI GIAI HUYNH ĐỆ Một rồi hai, ba… giờ sáng những tiếng gõ lảnh lót điểm báo thời gian, tôi choàng bật dậy, ông Sơn Nam nằm ngủ bên cạnh trên gác với tôi, biến mất đâu rồi nhưng có thoảng mùi thuốc lá cố hữu. Thì ra ông đã rón rén đi xuống tầng dưới tự bao giờ. Giữa khuya vẫn miệt mài, tiếng họ sù sù đứt quãng. Dưới bóng đèn vừa đủ sáng trên mặt bàn gỗ bé nhỏ, mái tóc hoa râm lúc nghiêng qua bên tả, lúc xoay sang bên hữu. Lập lòe đóm thuốc lá tiếp nối trong những điệp khúc lách cách… đôi lúc im bặt nhường cho tiếng sột soạt… ông đang lật những trang kinh điển dày cộm tra cứu tham khảo, đã chuẩn bị sẳn một bên. Tôi còn nghe thấy tiếng cái muỗng nhỏ chạm vào ly cà phê thủy tinh và tiếng xoè xẹt của que diêm. Tất cả hồn và xác của ông đang hòa nhập vào từng hơi thở của cái xóm nghèo đang uốn mình thức giấc. Dân xích lô, xe ôm, ba gác, cùng những tiếng động rổn rảng của xe thùng, tiếng rao bán xôi, bánh mì… lãnh lót chạm vào vách nhà càng lúc càng huyên náo khi ngày càng sáng tỏ. Nhưng cảnh đời đâu có được như thế. Đầu hôm rỗng túi chưa mua kịp thuốc lá, giữa hôm còn vài điếu ngắt làm đôi làm ba gắn vào cái ống nhựa nhín nhúc rít từng hơi. Hoặc cùng lắm thì “bắt dế” (mót lại tàn thuốc cũ dưới đất). Trà hết cà phê cũng chẳng còn, lục lại ấm, phích cũ chế nước sôi uống nước nhì. Điện cúp bất chợt, hộp quẹt cây đèn cầy đồng lõa trốn mất chỗ nào rồi. Lỡ đò lỡ chợ… nhưng rồi cũng có được những trang viết… Thường sáng ra tôi thấy ông ta viết xong từ bốn đến sáu trang đánh máy trên khổ giấy A4. Cũng có thể ít hơn vì cái máy đánh chữ cỗ lỗ sĩ kia vừa nổi chứng, ông nói đó là kỹ vật, không có ý định mua cái mới. Xem lại lần cuối, liếc nhanh đồng hồ, nhét lẹ vào túi, chúng tôi đi nộp ngay cho các báo. Bấy giờ chính là giây phút gặp gỡ ông chủ, nếu đôi bên có nụ cười ông địa là tác giả có bao thơ tạm ứng tiền nhuận bút, nâng niu quay trở về trang trải cuộc sống. Tôi chưa hề thấy có bản thảo nào của nhà văn không xuất hiện vài ngày sau trên các sạp. Hễ cứ mỗi sáng ra, bắt đầu một ngày, chưa kịp gì cả, trước cửa nhà tôi, đã nghe tiếng xe gắn máy thắng ken két, tiếng nhấn còi inh ỏi, tiếng gõ cửa đồm độp, tiếp theo là tiếng réo gọi rất quen thuộc: - Sơn Nam… Sơn Nam đâu rồi, đi uống cà phê! Bước ra cửa còn thấy lắm nam nữ khách lạ, họ giành nhau chở ông. Tại các điểm ăn uống đó đây, thường nhật bạn bè níu kéo mời mọc, tay họ pha từng tách cà phê, bật quẹt cho ông đốt thuốc. Gắp bỏ vào chén từng miếng ăn thích hợp. Lúc đứng lên ra về họ như là kế toán tòa soạn thanh toán. Vô tư nhét bao thư tiền nhuận bút “tình thương mến thương” vào túi ông. * Cá tánh, đặc tánh, trái tim… mọi nếp sinh hoạt đặc thù của Sơn Nam và những biên khảo của ông đang được đời nâng niu cài lên vương miện… Xã hội đã đón nhận Sơn Nam như thế. Mà không phải chỉ trong văn chươing chữ nghĩa. Xã hội còn đón ông bằng những chuyến xe tình. LƯƠNG Y TRONG HẺM Sơn Nam là cái bóng đèn trái ớt đỏ hoài, ít ai sánh kịp.Vào năm 1998 có sự kiện lịch sử kỷ niệm 300 năm thành lập đất Sài Gòn–TP. HCM (1698 – 1998). Lễ Thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh mang gươm đi mở cõi phía Nam. “Sơ khai biên thổ giới Thủy triệu cuộc nam chân” (Mở mang biên cảnh thời sơ khởi Chấn chỉnh miền Nam tự buổi đầu)Với kỷ niệm trọng đại này nhà xuất bản Trẻ thực hiện 30 đầu sách. Theo chương trình đã mời một đội ngũ tác giả nặng ký tham gia. Sộp nhất phải kể đến nhà văn Sơn Nam, riêng ông đã có 8 đầu sách đóng góp, vừa tái bản vừa biên soạn chưa ráo mực. Ngoài ra ông còn sát cánh với đoàn làm phim tư liệu đài truyền hình TP. Hồ Chí Minh ra tỉnh Quảng Bình. Băng đèo, lội suối vào tận thác Châu Ro (chân dãy Trường Sơn). Trước mộ bia Nguyễn Hữu Cảnh ông khăn đóng áo dài truyền thống đọc văn tế. * Sơn Nam làm việc liên tục, xuất hiện trên đài truyền hình, trên các báo chí, tham luận, hội thảo, dự lễ hội… đậm dấu ấn văn hóa lịch sử, làm việc như cái thoi máy dệt. Tôi còn nhớ rõ bấy giờ là hạ tuần tháng 11 âm lịch năm 1998, tiết Đông chí thời khí lạnh lẽo. Đêm đã khuya sau khi đi làm việc với các quan chức, chính quyền Thành phố về đại lễ này, về gõ cửa vào nhà. Cặp mắt ông lờ đờ, thân xác rã rời nằm xuống ngủ ngay. Sáng hôm sau đã chín giờ hơn sao thấy ông ta như chiếc lá khô nằm bất động. Tôi lại đập vào chân, ông cựa mình mở mắt mà cái miệng câm như hến, tay thì chỉ vào cổ họng, tay chỉ vào cây viết xấp giấy bên cạnh. Thôi, hiểu rồi, đưa lại ngay. Tay run run ông viết mấy chữ đọc muốn đui mắt luôn: - Ra tiệm thuốc Bắc trong chợ Gò Vấp mua cho vài trái Kha Tử (ngậm vào miệng đắng khỏi chê trị tắt tiếng rất hay). Lúc đem thuốc về, chao ôi nhà tôi sao đông khách quá. Toàn quen mặt quen lòng sát vách. Phần lớn là các cháu gái, các bà lớn tuổi. Đem đến nhiều chai dầu, thẻ bài, xúm nhau kẻ xoa bóp toàn thân, người lật lưng cạo gió, hoặc chạy ra chợ mua bó lá xông về lấy nồi bắt lên bếp, cạnh son cháo trắng. Trưa xế họ chạy qua thăm, thấy ông ngồi dậy, mặt mày đã có sắc khí trở lại, nhất là cái miệng ấn tượng muôn đời. Họ hỏi: - Phẻ chưa bác Sơn Nam? Câu trả lời ít ai dám nghĩ đến: - Tui đã hút thuốc được rồi. Tôi ray rức thầm nghĩ, vợ con xa, tiền của không thiếu nhưng lúc này họ đâu rồi? ... __________________ Thử hữu tắc bỉ hữu. Thử vô tắc bỉ vô. Thử sinh tắc bỉ sinh. Thử diệt tắc bỉ diệt [/TD] [/TABLE]
[TABLE="class: tborder, width: 100%, align: center"] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E"] 28-04-2010, 10:51 PM[/TD] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E, align: right"] #Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link[/TD] [TD="class: alt2, width: 175, bgcolor: #F4F2ED"]Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link Thông thái Tham gia ngày: Apr 2008 Bài gởi: 2,728 Xin cảm ơn: 3,302 Được cảm ơn 11,086 lần trong 1,661 bài [/TD] [TD="class: alt1, bgcolor: #F8F7F4"] [HR][/HR]... KỲ V Nhà văn Sơn Nam và trưởng nữ Đào Thúy Hằng ĐẠO ĐỨC THỨ THIỆT Chuyện xưa, Mạnh Thường Quân nước Tề rất giàu có. Một hôm nhờ người khách quí là Phùng Huyên sang đòi nợ ở đất Tiết (thuộc quận Sơn Đông ngày nay). Khi đến đó Phùng Huyên cho mời hết thảy con nợ đến đầy đủ khá đông, nói: - Mạnh Thường Quân ngài sai ta đến đây xóa nợ cho mọi người. Nói xong liền đem văn tự ra đốt trước mặt họ. Khi trở về, Mạnh Thường Quân hỏi, Huyên đáp: -Tôi không đòi được tiền nhưng đòi được tiếng thơm lại cho ngài. * Những năm đầu lâm nghịch cảnh, chân ước, chân ráo lên ở xóm tôi, Sơn Nam chỉ có một cái bàn máy đánh chữ với vài bộ quần áo nước lèo đem theo. Cảnh nhà tôi nào có hơn gì. Âm thầm tịnh khẩu. Nơi chúng tôi sống nào là quán bán cơm, cà phê, hủ tíu, bia hơi bình dân. Nào là kẻ chạy xe ôm, đạp xích lô, ba gác, người là thợ hồ, bốc xếp phổ thông, toàn là dân sống bên nhau trong tổ dân phố. Dân viết lách lâu lâu bài được đăng, sách được in mới có chút tiền. Dân lao động nghèo quanh chúng tôi tháng ngày lúc nào họ cũng có đồng ra đồng vô rũng rỉnh. Quá rành nhau, khi họ thấy tôi chở Sơn Nam về lại nhà sớm, mặt mày hẩm hiu lục cơm nguội ăn mì gói, rất nhạy cảm lòng họ hiểu sao sao rồi. Bà hai, chị Bảy, con bé Sáu… qua đứng trước cửa dòm ngó nói: - Bộ nay hẽo lắm sao mà vậy, tức thì họ móc túi ra vài trăm ngàn (toàn tiền lẻ cho dễ xài) tự dưng đưa mượn. Chúng tôi cứ lai rai được chữa cháy hoài như vậy mà chẳng bao giờ thấy các Mạnh Thường Quân sai Phùng Huyên đến đòi. Hạnh phúc cảm kích quá lớn vài hôm sau chúng tôi cũng tự động hoàn thành nghĩa vụ. Nhờ thế có sống lây lất sáng tác qua ngày tháng. Không hẳn thế, Cũng có lúc chúng tôi được các khách quí thập phương mời đến đãi đằng thịnh soạn. Trả tiền đều có Mạnh Thường Quân lo hết, nhưng khi khách đã đi rồi. Chủ quán liền sai người đẹp xinh mộng Phùng Huyên đến tỉ tê: - Mấy lần trước hai bác có đem bốn cô ở đâu lại, khoe gái bến Ninh Kiều Cần Thơ, gái dáng đứng Bến Tre, xinh hơn các em tiếp viên ở đây. Hai bác hứa xin việc làm và thuê nhà cho họ ở, chà mấy hôm đó chơi đẹp đãi ăn uống thoãi mái trên 700.000đ đến nay chưa trả. Lũi thủi về lại nhà “hỗn quân, hỗn quan”. Trò bán cái qua thầy, thầy đổ tội cho trò “Đồng tiền liền khúc ruột” Thấm thía lắm thay. SIÊU ĐẠO ĐỨC Từ năm 1998 trở đi, chân dung, ngòi bút của Sơn Nam ngày càng phổ biến trong mọi tầng lớp quần chúng gần xa. “Khi vui thì vỗ tay vào”. Đầu hẻm nghèo nơi sống của chúng tôi mọi người thường thấy có những chiếc ôtô quí tộc lộng lẫy đến đậu. Họ là doanh nhân, đại gia tư sản… “ngoại đạo” họ trịnh trọng vào nhà mời mọc chúng tôi đi vui chơi ăn uống. Họ đưa về các dinh thự đồ sộ, nguy nga tráng lệ của họ ở Lái Thiêu. Thủ Đức… Nơi đó có gia đình có lắm vai vế thân nhân bạn bè của họ, chiêu đãi cung đình, sơn hào hải vị. Họ lễ mễ đem ra hàng khối sách đồ sộ của Sơn Nam vừa được tái bản thơm phức, cũng vừa mới mua khoe khoang và trịnh trọng đưa cây bút vàng xin tác giả ký tặng. Dưới những ánh đèn chớp loé chói chang, các đại gia dan díu hôn ông, tay choàng vai, tay nâng ly sâm banh chúc tụng nhà văn sang giàu hạnh phúc, bách niên giai lão… quay phim chụp hình liên tục. Họ cho biết những tác phẩm mọi hình ảnh của nhà văn họ sẽ đặt để lên ngai vàng, cạnh tượng điêu khắc chân dung Sơn Nam bằng quí kim ở trong các cơ ngơi họ tại Việt Nam và các chi nhánh làm ăn của họ ở các nước trên cùng khắp thế giới. * Quay về cảnh cũ tại nhà, lúc ngồi gặm bánh mì chấm nước tương Sơn Nam lục những tấm hình và các danh thiếp cao cấp của họ ném vào sọt giấy. Thấy thế tiếc quá tôi lượm lên và còn giữ kỹ đến ngày nay. Tôi còn phản đối: - Ông phụ lòng tốt của họ. Sơn Nam làm thinh. Chẳng bao lâu sau đó, chúng tôi cần chừng hai triệu bạc để có dằn túi về đồng bằng sông Cửu Long chụp ảnh viết bài theo đơn đặt hàng của các báo. Tôi hí hửng lấy số điện thoại theo các danh thiếp họ đã trao, hồi họp gọi đến và trình bày hỏi tạm mượn. Các đầu giây nói bên kia đều trả lời: - Để xem lại, hoặc cúp máy cái cụp. Sơn Nam mắng tôi: - Anh là đồ đội quần! THẬP NIÊN NHẤT GIÁC DƯƠNG CHÂU MỘNG Đầu chợ Gò Vấp, đường Nguyễn Thái Sơn Phường 7. Đi thêm vài bước nữa, cạnh cổng tam quan chùa Sắc Tứ Long Huê, có quán ăn bia Sáu Linh ấn tượng, tấp nập. Tháng 1 năm 2003, VTV3 Hà Nội, đài truyền hình Trung Ương đã vào “cứ điểm” này thực hiện phóng sự phim về sinh hoạt đời thường của nhà văn Sơn Nam. Độc đáo, truyền cảm, đậm nét nhân văn. Phát sóng nhiều đợt rộng rãi cả nước. Mười năm đến sống ở đất Gò Vấp. Như chim bay về tổ, mục đồng quay về mái tranh quê. Chiều đến khi hoàng hôn lịm tắt, đèn đường bật sáng, cũng có một dáng hình quen thuộc, đều đặn quay gót phiêu bạt về dừng bước tại quán này. Quán gần nhà người bạn, sau lúc lãng quên được đôi phần tâm tư đang trĩu nặng, đêm đến thuận tiện về lại phòng the gối chiếc ngã tấm thân gìa. Quán bên đường còn chính là một xã hội cô đọng. Một đại gia tộc đang “rung động” trước sự xuất hiện thường lệ của nhà văn Sơn Nam. Đáng yêu thay quán còn đang có lắm thanh nữ xinh mộng, đầy ắp câu nói tiếng cười, ánh mắt niềm nở thiện cảm. Là gái miền Tây Nam Bộ, cùng quê xứ “Hương rừng Cà Mau”. Nay tuy vị khách đặc biệt này đã hóa ra người thiên cổ, nhưng những kẻ sống, chúng tôi và chủ quán vẫn lưu luyến sinh động biết bao là kỷ niệm của nhà văn Sơn Nam đã có bề dày thời gian với chúng tôi và dân Gò Vấp. ... __________________ Thử hữu tắc bỉ hữu. Thử vô tắc bỉ vô. Thử sinh tắc bỉ sinh. Thử diệt tắc bỉ diệt. [/TD] [/TABLE]
[TABLE="class: tborder, width: 100%, align: center"] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E"] 28-04-2010, 10:55 PM[/TD] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E, align: right"] #Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link[/TD] [TD="class: alt2, width: 175, bgcolor: #F4F2ED"]Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link Thông thái Tham gia ngày: Apr 2008 Bài gởi: 2,728 Xin cảm ơn: 3,302 Được cảm ơn 11,086 lần trong 1,661 bài [/TD] [TD="class: alt1, bgcolor: #F8F7F4"] [HR][/HR]... KỲ VI Tại quán nhậu, người hâm mộ xin chữ ký Sơn Nam trên lưng áo. ĐỊA ĐIỂM LÝ TƯỞNG Quanh năm, hàng tháng nhất là vào dịp có các lễ hội truyền thống dân gian như mồng 5 tháng 5, rằm tháng Bảy, tết Trung Thu… đến các Đại lễ trong nước như 30.4 – 2.9, ngày Nhà gíao 20.11, ngày Phụ nữ Việt Nam 8.3 khách qua đường bổng dưng xôn xao đứng đông trước quán, cạnh các ôtô đặc chủng có hàng chữ Đài truyền hình TP. HCM – Hoặc báo Tuổi Trẻ, Báo Thanh Niên… Bên trong quán thực khách cùng các nhân viên cũng náo nức theo tiếng bát nháo của lũ trẻ hò reo lộn xộn. - Người ta đến chụp hình quay phim ông ngoại kìa tụi bây ơi! Các lúc bấy giờ, trên các bàn ăn uống đã được kéo sát chặp đôi lại. Nào mũ nón, cặp da, máy tính, máy ảnh, máy ghi âm, giấy bút… cạnh vài bao thuốc lá, hộp quẹt và một số chai bia, dĩa thức ăn được dọn ra. Khi đã dàn dựng máy quay phim, ánh sáng đèn xong, nhà văn Sơn Nam bình thản ngồi ghế đầu bàn. Bao quanh ông thầy là phóng viên, biên tập, chuyên viên kỹ thuật… bắt đầu tác nghiệp… kẻ đối diện cầm micờrô chất vấn, phỏng vấn… về các lãnh vực có liên quan đến các nội dung đề tài văn hóa xã hội, phong tục tập quán truyền thống dân gian… chứng cứ di tích lịch sử… đất nước. Ông trả lời vanh vách như pháo hoa. Các nữ phóng viên rất nghiêm túc và đứng sát bên ông, đôi lúc cũng bị tai nạn nghề nghiệp hắc xì và cay mắt. Vì khói thuốc lá nồng nặc của ông thầy tựa áng mây xám xịt tấp vào mặt họ. Khách đông trong quán rất quan tâm theo dõi và thú vị thấy dân báo đài cô cậu na ná giống nhau. Tác phong làm việc tươi vui nhanh nhẹn. Cùng đều mặc áo cánh dơi màu vú sữa và đeo bảng tên. Mặt mũi họ đều khôi ngô tuấn tú. Tóc tai bù xù giống nhau như bó rau. Phần đông mang kính trắng, lỉnh kỉnh dụng cụ chuyên ngành. Chuyện này đối với Sơn Nam như cơm bữa. Sau khi cùng nhau ăn uống giải lao xong họ ra về, bấy giờ có một em bé gái nhanh nhẩu chạy theo phía sau họ nói: - Mấy người đừng chiếu cảnh ông ngoại hút thuốc làm sặc sụa hồi nãy nghen. Đôi ba bữa sau chúng tôi về lại quán ngồi chưa nóng ghế. Đám rửa chén, nấu bếp chạy ra khoe: - Thấy bác Sơn Nam chiếu trên bốn cái truyền hình treo trong bốn góc quán. Tôi liền hỏi: - Mấy cháu nghe ông nói cái gì? - Thấy dzậy thôi chớ có biết ông nói chuyện gì. Hỏi đến tờ báo Công an Thành phố hồi sáng có đăng hình đăng bài bác Sơn Nam có mua đọc không. - Dạ có - Chạy vô lấy ra xem. Một chặp ra nó nói: - Tụi nó đọc mấy cái chuyện cướp giật tiệm vàng, đánh ghen, đánh lộn… rồi vụt đâu mất tiêu rồi! * Sau những lần làm việc với báo đài như thế Sơn Nam có bao thơ sộp, nhưng sau đó chia sớt nóng cho “Hương Rừng Cà Mau” tại quán. Đến lúc tôi chở ông về lại nhà. Thấy Bưu Điện ném vào qua cửa sổ lắm sách báo nhiều nơi kính biếu. Trong xấp ấn phẫm bừa bãi nằm trên sàn nhà còn có các tờ giấy báo tiền điện, tiền điện thoại, tiền nước… Cái bao thơ đã rỗng rồi, nào có đóng góp gì được. Đêm đó tôi nằm ngủ không yên giấc. THIÊN THỜI, ĐỊA LỢI, NHÂN HÒA Đời nghệ sĩ đêm ngày trăn trở khắc khoải vì tác phẩm. Kẻ cô đơn đặc thù càng khát khao cái chân thiện mỹ. Đồng sàng với dân lao động nghèo, bình dị “ruột lộn da”. Vấn vương với nhan sắc, dịu dàng mộc mạc, ánh mắt hữu tình, có trái tim đồng cảm rộng mở của phái đẹp. Rượu bia có tội với kẻ vô tâm, hoang tưởng, nhưng lại có công với người có lý trí đang bị ruồng rẫy lạc loài… Rượu bia chứa chan niềm vui lẽ sống an ủi họ khi buồn. Biết phận mình, tại quán Sáu Linh, chúng tôi chỉ khiêm tốn ngồi vào một góc bàn lẻ, sát cửa sổ bên hông quán. Ăn uống chẳng là bao, mà tản mạn tỉ tê mọi chuyện, vu vơ nhìn ra mênh mông thế giới xã hội bên ngoài thì nhiều. Chúng tôi cũng có được… những giây phút bất chợt. Bỗng bên tai nghe rõ tiếng xích lô thắng gấp cái két. Chà! khuôn mặt quá thân quen chồm sát vào cửa sổ la lớn tiếng: - Bác Sơn Nam, bác Sơn Nam… con gái cháu vừa đậu vào đại học rồi. Dứt lời chạy xáp vô kéo ghế cái rột ngồi sát bên chúng tôi khí thế, kêu bia rượu thức ăn và tía lia cái miệng “nay để cháu lo”. Hoạt cảnh tương tự xảy ra hoài hoài. Lúc thì tay xe ôm khoe đội tuyển bóng đá Việt Nam vừa thắng Singapore. Khi thì cậu sinh viên khoe, hồi khuya có nghe đài voa giới thiệu về tập sách “Ngôi nhà mặt tiền” của Sơn Nam. Và chuyện đời cũng lắm nghẹn ngào. Khi anh Sơn Nam nằm ở bệnh viện, lúc hấp hối biết thế nào rồi cũng sẽ chết. Cô gái út của Sơn Nam là Đào Thúy Liễu ở Mỹ Tho có đến hỏi tôi: - Giờ phút này cha là cha chung. Hồi nào tới giờ gần gũi ba của cháu, chú còn biết ai là con của ba cháu nữa không, để gia đình nhìn nhận kêu về để tang. Tôi biết sao nói vậy. Nhiều năm qua, lúc ngồi ở các quán tiệm và thường đi đó đây. Tôi cũng đã có đôi lần gặp thấy một hai người lạ, tuổi trung niên, lúc thì nam, lúc nữ có đôi nét hao hao giống Sơn Nam. Đến đứng sau lưng, nói chuyện thì thầm rất âu yếm chỉ hai người vừa đủ nghe, xong một chặp lặng lẽ họ ra đi. Tôi có hỏi, Sơn Nam nói: - Con tôi. Ngoài ra tôi chẳng biết gì hơn. Thế nhưng “con xã hội” thì tôi quá rành. Lắm lúc về quán vừa ngồi vào bàn. Liền có mấy người đẹp xách ra cái bịch. Miệng nói tay mở: - Tụi cháu về Đồng Tháp mùa này cá gô sặc bắt đầy gổ đầy thùng, ginh nặng muốn chết luôn. Phơi khô, làm mắm và muối sẵn đem lên cho hai bác ăn với xoài xanh, cơm nóng ngon lắm. Gái đẹp Bến tre – Vĩnh Long – Sa Đéc về thăm nhà lên cùng đem cho các món đặc sản. Nào bánh phồng tôm, đường thốt nốt, cam, quít, xoài, vú sữa… và ra nhà chơi với chúng tôi suốt ngày. Thấy nhà cửa chật hẹp, ngổn ngang, bừa bãi sách báo, các cô xúm nhau dọn dẹp tươm tất, lau chùi sạch sẽ, giặt giũ quần áo… tình quí mến Sơn Nam còn hơn ruột thịt. Lúc cao hứng, các cô gái bảo nhau: - Gũ ông ngoại Sơn Nam đi hát cagaôkê cho ổng vui. - Mày đọc chữ không ga, còn ổng găng thì gụng hết mà hò geo hát xướng gì. * Bên ly rượu nồng tại quán cố tri. Sơn Nam còn có đủ nguồn khách thập phương, bà con bạn hữu xa cách đã lâu, nghe tin đồn tìm đến thăm tặng quà cáp. Quan chức, đồng nghiệp chức năng, các tỉnh cũng tìm đến liên hệ công tác văn hóa, thực hiện sách báo. Trong mâm cao cổ đầy họ gọi tôi là thư ký, trợ lý, phụ tá… nhà văn Sơn Nam. Tôi chỉ tay vào sư phụ và các dĩa thức ăn hấp dẫn thơm phức, cạnh những lon bia Heineken óng ả ánh đèn màu. Rồi vỗ bụng, tôi nói: - Lý Thông đi bên Thạch Sanh. * Đến nay tôi vẫn còn nhớ rõ, vào năm 2000 lúc sắp đến ngày nhà báo Việt Nam 21.6 cũng tại quán này, theo cái hẹn tôi và Sơn Nam ra gặp các VIP. Họ vừa đáp máy bay từ xa vào TP. HCM rất cần gặp bàn với Sơn Nam về các vấn đề văn hóa lớn. Lần này vào ngồi phòng có gắn máy điều hòa không khí, em út tiếp viên mượt mà lịch lãm. Hỡi ơi! Sơn Nam vẫn ăn mặc áo quần như phu bốc vác, còn tôi cũng lèng xèng. Tôi gượng mặt ngồi chung bàn cùng họ, quan chức nổi bật trong những bộ quần áo côm-lê bóng bẩy, lũng lẳng cà-vạt đậm đà. Chân mang giày bóng lộn tay họ xách samsonite, máy ảnh, điện thoại di động. Sau khi xiết chặt tay nhau họ chìa ra danh thiếp. Các thạc sĩ, tiến sĩ còn cho xem một xấp quyết định và giấy phép ép nhựa có mộc đỏ và chữ ký của cấp bộ trở lên. Họ trình bày đang hợp tác với các cơ quan văn hóa nước ngoài, thành lập nhà xuất bản, mở nhà máy in hiện đại, làm báo sách và mọi dịch vụ về văn hóa phẩm đa ngành. Đàm đạo đãi đằng khá lâu, trước khi ra xe xịn có tài xế đưa đón. Họ còn cho biết thêm đã mua xong một cao ốc rộng lớn cao bảy tầng lầu ở Quận nhất TP. HCM làm trụ sở và đang hoạt động. Họ chính thức ngỏ lời mời tôi làm phó giám đốc. Nhà văn Sơn Nam làm Tổng giám đốc kiêm chức cố vấn cao cấp chỉ đạo. Vài hôm nữa lên Gò Vấp trao quyết định. Vấn đề lương bổng, chế độ ôtô, nhà ở y chang như các ông Riedl và Calisto huấn luyện viên đội tuyển bóng đá Việt Nam. Về lại nhà, tôi hí hửng khoe cùng lối xóm “nhân tài được trọng dụng” nào sắp đổi đời. Sơn Nam thì nói chuyện mua sắm địa ốc vài chục tỷ bạc là có thực theo giấy phép đã cầm trên tay họ. Còn mọi chuyện khác tôi đang “khua môi múa mép” ông chỉ chửi gọn có mọi người chung quanh đều nghe: - Anh là đồ uống “Qùng què”! Khuya nằm lại bên ông ngủ, ông còn phân tích lắm chuyện đời “hư hư thực thực, sắc không không”. Tôi muốn yên giấc ngàn thu luôn! ... __________________ Thử hữu tắc bỉ hữu. Thử vô tắc bỉ vô. Thử sinh tắc bỉ sinh. Thử diệt tắc bỉ diệt. [/TD] [/TABLE]
[TABLE="class: tborder, width: 100%, align: center"] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E"] 28-04-2010, 10:59 PM[/TD] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E, align: right"] #Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link[/TD] [TD="class: alt2, width: 175, bgcolor: #F4F2ED"]Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link Thông thái Tham gia ngày: Apr 2008 Bài gởi: 2,728 Xin cảm ơn: 3,302 Được cảm ơn 11,086 lần trong 1,661 bài [/TD] [TD="class: alt1, bgcolor: #F8F7F4"] [HR][/HR]... KỲ VII SƠN NAM VỚI XE ÔM, XE ÔM VỚI SƠN NAM Sơn Nam ở nhà trọ Năm 1995 lúc lên ở cùng Phường 7 của chúng tôi tại Quận Gò Vấp TP. Hồ Chí Minh, tháng 8 năm 2005 bị tai nạn giao thông về lại nhà ở Quận Bình Thạnh nằm một chỗ, ngày 13.08.2008 khi anh lìa đời, chúng tôi đến nhà tang lễ TP. HCM cúng bái và tiễn đưa linh cửu đến nơi an nghỉ cuối cùng tại công viên nghĩa trang tỉnh Bình Dương. Mọi người không còn được gặp Sơn Nam bằng xương bằng thịt nữa. Những năm sống ở Gò Vấp cũng là lúc cây cổ thụ Sơn Nam nở rộ nhiều tác phẩm và mọi hoạt động văn hóa nổi tiếng, ấn tượng sâu đậm nhất trong mọi tầng lớp quần chúng và bạn đọc gần xa. Ngày đi đêm viết, nhưng ông già Nam Bộ không chỉ dùng đôi chân vì thành phố thì rộng lớn mà giao thông thì ngày càng ùn tắc. Chính vì thế mà “xe ôm” là một nhân tố quan trọng trong sự nghiệp văn học của Sơn Nam. Đôi khi trông Sơn Nam giống một người hành khất. Đến cái “kết” đội trên đầu cũng lúc có lúc không. Thực ra ông không thiếu. Nào các Công ty du lịch Sài Gòn Tourist, nào hãng phim giải phóng, nhà xuất bản Trẻ, nhà sách Fahasa… biếu tặng ông dài dài… thế mà ông nói: - Đội xong tao ghé nhiều chỗ quá bỏ đâu mất! Còn có lẽ giữa phố phường hoa lệ hiện đại này, chẳng một ai có cái túi vải “nhau mèo ngàn năm văn vật” như của Sơn Nam. Rất oải, nó chẳng giống ai, dẫu có ném giữa chợ cũng chẳng ai thèm để mắt tới. Thập niên qua cái túi vải ấy kè kè sau lưng và những bó hoa tươi thắm của bạn đọc ái mộ tặng nhà văn, ông ngồi cầm trên tay đàng sau xe chúng tôi, ngoài tầm ngắm của bọn cướp giật. Mấy ai biết trong cái túi dị họm ấy chính là những xấp bản thảo dày cộm sách đã viết xong. Là những biên soạn khảo cứu, dày công của ông về mọi lãnh vực văn học nghệ thuật… Tác giả đem đến cho các nhà xuất bản. Sau đó văn chương khuôn vàng thước ngọc sẽ được in ấn, phát hành, đặt để bệ vệ trên tủ kính các nhà sách, các thư viện. Tác giả còn đến các hội trường lớn, các trung tâm văn hóa, các trường đại học, các hội nghị… bước lên bục khán đường tọa đàm, tham luận, thuyết trình. Trước đông quan chức, trước các bậc khoa cử và đủ thành phần trí thức sinh viên các trường đại học cao đẳng. Có đài truyền hình thành phố đến tham dự quay phim phát sóng. * Ông là khách mời thường xuyên tại các lễ hội, là giám khảo chấm các cuộc thi văn hóa dân tộc cổ truyền. như múa lân, kéo co, hô bài chòi, đấu cờ tướng… Khi trân trọng đem giấy mời đến trao tận tay, các tổ chức đều hẹn giờ có xe hơi đón đưa bác. Nhưng bác từ chối: - Thôi được rồi để tôi tự lo. Sau đó rủ tôi cùng đi. Chở anh đến nơi, từ cổng ngoài các bảo vệ và công an đang làm nhiệm vụ, liếc thấy nhà văn Sơn Nam, liền phất tay ra hiệu cho chúng tôi chạy tuốt vào bên trong. Khi đến chỗ các quan chức và ban giám đốc, liền có các cô tiếp tân xinh đẹp trong tà áo dài tha thướt tiến lại đỡ bác xuống xe, bước chậm rãi đi sát hai bên bác. Tất cả quan chức bước ra tay bắt mặt mừng. Lúc xong việc bác ra về, chúng tôi thường bị “giựt mối”. Các vị bấy nay mà chúng tôi thấy đã từng làm việc nhiều lần với Sơn Nam ấy là ông Dương Trung Quốc nhà sử học, ông Nguyễn Hạnh phó Tổng biên tập tạp chí Xưa & Nay chạy lại bốc bác lên ôtô đi mất. Họ chở Sơn Nam đi chiêu đãi hiệp hai và còn bàn thảo nhiều sự kiện văn hóa, đang rất cần sự đóng góp nhiệt tình của nhà văn lão thành này. * Nhưng cuối cùng ông cũng trở về xóm lao động. Nơi nhà trọ, nhà văn thường được chủ nhà sắp xếp trên thượng đỉnh lắt lẻo hai ba bậc thang. Trong cái chuồng cu khách sạn nhiều sao này ôi thôi thảm thiết. Sàn gác, cầu gỗ leo lên leo xuống, đi qua bước lại, đung đưa tiếng kêu cót két, chưa kể cái nóng bức của nó và các tiện nghi khác đều vắng mặt. Nhưng giá thuê thì hạp túi tiền đời văn đời báo, lại quanh tháng ngày “nhất hô bá ứng”. Linh tinh từ nhỏ đến lớn, cần mua ly cà phê gói thuốc lá, tờ báo cây bút bi, xấp giấy trắng… Hoặc lúc trái trời trở gió, ngọc thể bất an, ho hen cảm cúm… báo hiệu một tiếng là có đủ bà con lối xóm đáp ứng vô tư. Lý tưởng thay với kẻ xa lìa mái ấm gia đình. * Đã lắm lần, từ cảnh nhà trọ này, Sơn Nam đi xe ôm đến cụm khách sạn cao cấp đường Hoàng Việt, quận Tân Bình TP. HCM. Ông đến đó theo lời mời của ban Giám đốc để thuyết trình về đề tài “văn hóa ẩm thực dân gian và cung đình” cho các nhà nghiên cứu văn hóa nước ngoài được tổ chức tại đệ nhất khách sạn năm sao FIRST HOTEL. Chiếc xe ôm nghèo nàn ngừng sát tiền sảnh liền có mấy ông Tây tiến đến bắt tay bác Sơn Nam, hai bên nói chuyện với nhau, bác Sơn Nam nói tiếng Pháp như gió. Tất cả họ nở nụ cười thiện cảm chỉ tay về phía chúng tôi. Rõ ràng là Sơn Nam giống hệt cô Lọ Lem, từ khu ổ chuột, trong nháy mắt đã đến cung điện để khiêu vũ với hoàng tử. Nhưng đối với Sơn Nam điều đó thật vô nghĩa. Lúc Sơn Nam ra về, mấy ông Tây cao đẹp tiến ra tận xe ôm. Họ bắt tay những người lao động nghèo và tặng chai rượu ngoại Whisky đắt giá, kèm bao thơ tiền đô. Trở về lại lối xóm, những người chạy xe ôm khoe khoang rối rít. DÂN LÀM BÁO Hằng năm, khi Tết đến xuân về hoặc vào các ngày lễ lớn như 30.4, ngày 2.9, ngày Nhà báo Việt Nam 21.6. Hoặc sinh nhật của các tờ báo lớn như báo Công an TP. HCM, báo Tuổi Trẻ, Thanh Niên, Pháp Luật, Tạp chí Kiến thức Ngày nay, tạp chí Xưa và nay… họ đều tổ chức cuộc gặp mặt và liên hoan mọi thế hệ tầng lớp cựu và tân trong các thời kỳ qua, đã đồng cam cộng khổ, đóng góp xây dựng tờ báo. Những dịp sâu đậm nghĩa tình, không thể vắng bóng các bậc nhà văn nhà báo lão thành kỳ cựu. Dân xe ôm chở bác Sơn Nam đến dự, được anh em báo chí ưu ái xem như anh em một nhà. Được ngồi dự chung cuộc thân mật trong mâm tiệc, anh em xe ôm vừa rụt rè vừa vui sướng. Vì mặt mũi mình sạm nắng, dáng dấp phong sương bụi đời. Nhưng từ tổng biên tập, chủ báo, đến hết thảy nam nữ phóng viên, biên tập, nhà văn nhà thơ, nhiếp ảnh viên, họa sĩ trình bày… Đến kẻ xếp báo, phát hành, người giữ xe tòa soạn… Lại còn có thêm các báo con, báo cháu dan díu bên phụ huynh mái tóc đã bạc phơ, là các cây bút nặng ký, nay đã nghỉ hưu… Tuy lạ mà quen, tuy quen mà lạ, dẫu đang thấy mặt, chung bàn cụng ly cùng họ nhưng sau đó mọi người lại trở về với công việc của mình, với cảnh đời của mình… * Dân cầm bút, lúc sáng tác, họ như một thiền sư, thiền định. Cân nhắc thận trọng từng câu từng chữ, dấu chấm phảy… Nhưng giờ phút liên hoan, ăn uống, rượu bia họ chẳng khác nào giới bình dân lao động, họ rất chịu chơi. Cười vui rạng rỡ, tâm tình trò chuyện búa xua từ mọi chuyện đời. Rồi cả nam lẫn nữ trẻ già đồng loạt đứng lên nối vòng tay lớn, ôm nhau nhảy múa, kết lại thành rồng rắn hàng dài đi vòng vo hội trường. Bất thần bước lên khán đài rượu ca bia hát, ngâm thơ… réo rắc mùi mẫn, điệu nghệ, hạnh phúc miên man vô tận. Thực ra dân “nhà báo” cũng có lắm kẻ nào có hơn gì chúng tôi và Sơn Nam về cảnh đời đang sống cũng chỉ có cái xe cà tàng, cùng cơm đường cháo chợ, nhà trọ, lắm lãng tử còn ngủ đình. Lúc lưu luyến chia tay thầy trò chúng tôi ra về. Các nam nữ phóng viên trẻ đẹp cho xe ôm số điện thoại của họ, dặn dò hễ đi mọi nẽo ngoài đường thấy gặp chuyện gì hay lạ gọi cho họ ngay. Họ còn ôm bác Sơn Nam hôn thắm thiết chúc bất tử hẹn tái ngộ… Hiện giờ các con em dân lao động nghèo hồi đó không đủ sức cho đi học tiếp, Sơn Nam xin cho vào làm ở nhà xuất bản Trẻ… Các báo Tuổi Trẻ, Sài Gòn Giải Phóng… các nhà sách FAHASA… các việc đơn giản như phát hành, bảo vệ, thủ kho, xếp báo, đứng bán sách… Vong linh người quá cố còn đọng lại mãi ân huệ nơi mái ấm các gia đình nghèo. BÂNG KHUÂNG DÂN HẺM NHỚ NGƯỜI Thoát trần một góc thiên nhiên Cái thân ngoại vật là tiên trên đời NGUYỄN GIA THIỀU Sơn Nam nô đùa với các cháu trong hẻm Biền biệt vắng bóng Sơn Nam mới đây mà đã sắp đến ngày cúng tuần giáp năm (13.08.2009). Sinh thời lên Quận Gò Vấp thuê nhà ở trọ. Nhà sáng tác “thoát trần” nhưng nào có được toại tâm, toại nguyện. Lúc thì “động ổ”, khi thì gặp phải chủ nhà kỳ cục, chịu không nổi thân đành cuốn chiếu đi nơi khác. Dở dang tiền đặt cọc, “lỡ nhịp cung đàn” trên trang viết. Ông lại đến những nơi dành cho thợ hồ, thợ mộc, thợ gò hàn, sửa xe gắn máy… Đến các cô gái hành nghề massage, bán bia, cà phê, vé số… đã ở lâu, hoặc mới dọn đến dọn đi để tìm nơi nương náu. Loại nhà này khá phổ biến ở ngoại thành. Nó được cất lên bằng vật liệu thô sơ, mái tôle vách ván, buồng ngăn bằng tấm bạc ni lông sơ sịa. Nó ngột ngạt rất nhiều phòng liền một dãy, hoặc lom com dồn sát bên nhau chung một cụm, chung một đường về lối đi vừa lách đủ tấm thân, ẩn khuất trong xó kẹt. Ngoài mặt tiền chỉ dành cho kẻ thuê làm mọi dịch vụ và buôn bán. Tuy khác nhau về giá thuê rộng hẹp, trên gác dưới trệt. Nhưng mọi kẻ đến gửi thân “chung một lứa”. Đại khái đều giống nhau, đến cữ phải đóng đủ tiền nhà, tiền điện, tiền nước… Nhất nhất phải tuân thủ lệnh chủ nhà chủ đất. Khai tạm trú tạm vắng, không lân la vào nhà chủ, không sờ mó đến hoa kiểng, gia súc và còn lụy theo lúc buồn vui thời giá của họ. Từng gởi thân nhà trọ, mới diễm phúc chiêm nghiệm lắm điều. Tất cả mọi thành phần, nghề nghiệp, bằng cấp trí thức dân dã đều bình đẳng. Nơm nớp mối lo chung, đúng hẹn sòng phẳng mọi khoản tiền lớn nhỏ mới yên thân. Từ đó mọi gái trai trẻ già ở bên nhau càng thân thiện tối lửa tắt đèn có nhau mọi hoàn cảnh. * Ông thầy soạn giáo án, sinh viên dùi mài kinh sử trong cảnh chan chát sắt búa đập vào tôle thiếc. Tiếng ì xèo xì xẹt khói lửa nồng nặc của thợ gò hàn. Ông nhà văn lặng lòng thót tim sáng tác trong tiếng rồ ga nổ máy khắc nghiệt đâm thủng vào đầu bởi thợ sửa các loại xe máy. Chưa hết, còn có tiếng chửi trần tục, tiếng cười sàm sỡ, tiếng nhạc xập xình sát cửa, sát vách bất luận giờ giấc nào… Chốn địa ngục trần gian nhà trọ còn là một cái lò trui rèn sắt thép. Quỵ xuống, hay là vươn lên chính là cái tư đức của chí nhân. Nhà văn Sơn Nam đã có trên mười năm sống và làm việc trong cái lò đó. Những bài viết, tác phẩm sách báo của ông đều “mẹ tròn con vuông” ra đời. Lúc đang ở nhà trọ, ông là nhà văn đầu tiên ở nước ta được nhà xuất bản Trẻ mua đứt bản quyền gồm 50 đầu sách của ông viết ra từ năm 1947 đến cuối đời. Ngày 10.04.2003, sáng ra mới 6 giờ hơn bên tách cà phê nóng, vấn vương làn khói thuốc dở dang. Bà con cùng xóm ở Phường 7 Gò Vấp nay sao thấy ông già Sơn Nam bồn chồn. Mặt mày rạng rỡ, áo quần bảnh bao, giày hia bóng lộn. Trên tay còn có cầm sẳn một cái áo vét-tông mới cáu. Thực ra dân ở đây suốt mười năm, lần đầu tiên mới được thấy như vậy. Tôi đến đúng hẹn, ông mừng rỡ hí hửng ngồi lên yên gọn ơ. Từ nhà trọ xe chạy thẳng một lèo xuống trụ sở hội nhà báo TP.HCM. Bấy giờ ở đấy đang có đông cánh nhà báo và đài truyền hình. Trước bậc tam cấp lên hội trường tôi thấy đã có các ông Lê Hoàng giám đốc, nhà thơ Phạm Sĩ Sáu biên tập viên và các cán bộ nhà xuất bản Trẻ, tất cả họ trịnh trọng chờ nhà văn Sơn Nam đến. Qua ngày 11.04.2003 hôm sau, đồng loạt các nhật báo, đài truyền hình đưa tin, phát sóng. Công bố sự kiện nhà văn Sơn Nam chuyển nhượng toàn bộ bản quyền xuất bản các tác phẩm của ông cho nhà xuất bản Trẻ trọn đời. Hình ảnh Sơn Nam bệ vệ trong bộ côm-lê đậm màu trong lễ ký hợp đồng, in rõ trên trang các báo và xuất hiện trên tivi mọi nhà. Dân trong xóm mừng vui khôn xiết. Cha! ông già sắp có tiền lớn! Trước thành quả, suốt đời người đóng góp sự nghiệp văn học. Bức tranh tuyệt tác siêu phàm đạt đến đỉnh cao của cái chân thiện mỹ. Ngoài đời ngưỡng mộ, trân trọng bao nhiêu, dân trong xóm bấy nay sống sâu sát bên cạnh tác giả còn hơn gấp bội phần. Vì nó càng khiến họ sống lại với giọt mồ hôi, nước mắt chén cơm manh áo cơ cực chan hòa. Năm dài tháng tận ông đã lên ở với họ, mà họ đã từng được chứng kiến. Mắt họ đã khắc sâu, bộ xương cách trí của một ông già cô đơn tuổi đã xế bóng. Thường chỉ có mặc cái quần đùi, còm cõi từ thắt lưng lên đôi vai gầy, lên cổ. Dọc dài theo sống lưng không thấy thịt, chỉ thấy da bọc những ụ xương. Đêm ngày chốn trần ai nóng bức cặm cụi chỗ bàn viết, đôi lúc đứng lên đi đi lại lại quanh đường hẻm khắc nghiệt, hoặc ra chỗ đất trống gốc cây ổi, có bầy trẻ thơ con dân lao động mua xôi chè, bánh mì, đậu hũ miệng móm mém cùng ăn cùng đùa chơi với chúng. Rồi quay vào tiếp tục với ngòi bút. Cái cỗ xe Sơn Nam ít hao nhiên liệu mà cứ đều đặn nổ máy giòn giã chạy hoài. Nay ông đã vĩnh biệt cõi đời, nhưng nào đã hết. Mọi người đều còn có thấy trên các mặt báo, trên đài truyền hình vẫn viết nhiều về sự nghiệp đời ông và chiếu đi chiếu lại mọi hình ảnh hoạt động văn hóa của ông thời qua. Những show truyền hình ấy tuy thoáng qua nhưng chính là những nhắc nhở bùi ngùi. ... __________________ Thử hữu tắc bỉ hữu. Thử vô tắc bỉ vô. Thử sinh tắc bỉ sinh. Thử diệt tắc bỉ diệt. [/TD] [/TABLE]
[TABLE="class: tborder, width: 100%, align: center"] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E"] 28-04-2010, 11:05 PM[/TD] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E, align: right"] #Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link[/TD] [TD="class: alt2, width: 175, bgcolor: #F4F2ED"]Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link Thông thái Tham gia ngày: Apr 2008 Bài gởi: 2,728 Xin cảm ơn: 3,302 Được cảm ơn 11,086 lần trong 1,661 bài [/TD] [TD="class: alt1, bgcolor: #F8F7F4"] [HR][/HR]... KỲ VIII SUM HỌP Gia đình nhà văn Sơn Nam ở Mỹ Tho – Tiền Giang. Bà Đào Thị Phán vợ Sơn Nam (đứng giữa) cùng ba người con gái và con rể với hai cháu của nhà văn. Lòng nhớ nhung, tân linh tình cảm nhân hậu thôi thúc, dân Gò Vấp đi thăm nhà Sơn Nam. Theo quốc lộ 1A chúng tôi thẳng hướngvề Miền tây. Khi xe đã đến cầu Bến Lức qua giòng sông Vàm Cò Đông vào tỉnh Long An, địa đầu miền đất Nam Bộ, lòng chúng tôi bồi hồi se đọng, trước mắt chợt sống dậy những trang sách của cố tác giả Sơn Nam đang dần mở. Cảnh quang thiên nhiên, nhân văn địa chí… qua các tác phẩm “BIỂN CỎ MIỀN TÂY” (nhà xuất bản văn học 4.1995) NÓI VỀ MIỀN NAM (Lá Bối xuất bản 6.1995)… Trải qua hơn 70 cây số, đã đến Ngã ba Trung Lương vào trung tâm Thành phố Mỹ Tho. Kìa! bến xe đò Mỹ Tho rộn ràng xe cộ hiện ra trước mắt, mái ấm gia đình nhà văn Sơn Nam chỉ còn cách vài trăm thước. Thời nay cửa nhà, quán phố hai bên đường cất lên san sát, cư dân đông đúc, sinh hoạt, thương mại… phồn thịnh. Vào các thập niên 1960 về trước, vùng đất này từ cầu Đạo Ngạn đi xuống trống trơn, có đường xe lửa Sài Gòn – Mỹ Tho chạy qua. Vào thời ấy nhà văn trẻ Sơn Nam không chịu ở nhà, đi lên đất Sài Gòn sống còn viết cho các tờ báo CHÍNH LUẬN – TIA SÁNG – ĐIỆN TÍN… Hễ đến các ngày cuối tuần là về thăm vợ là bà Đào Thị Phán và các con. Gia đình của nhà văn Sơn Nam hiện nay ở Ấp Bắc, thành phố Mỹ Tho, hồi ấy hễ đến ngày Sơn Nam về thăm nhà, lũ nhỏ thường ra đầu ngõ ngóng mắt lên tàu lửa đang chạy xình xịch ngang qua nhà. Ba của chúng mỗi khi tàu sắp đến, cũng cố ý đứng ngay chỗ cửa toa nhô đầu ra hồi họp đợi chờ. Cha trên tàu, các con thì đang đứng đợi dưới đất. Tay vẫy lia lịa, mừng reo rối ra rối rít. Tàu lửa chạy thẳng vào ga Mỹ Tho non một cây số nữa mới dừng hẳn. Sơn Nam hối hả, trên tay trĩu nặng quà bánh sách báo… kêu xích lô đi ngược lại, về nhà. Vợ chồng cha và các con đoàn tụ. Nhưng cũng chẳng được là bao lâu, bấy giờ vì thời cuộc, vì nghiệp văn đời báo con chim lại phải tung cánh. Nhưng ngày đó biệt ly mà còn gặp lại. Nay thì người cha đã nằm sâu trong lòng đất. CHÚT KỶ NIỆM XƯA (Bài của Trần Anh Tài – báo KHPT) Những năm 1964 – 1965, tôi (Trần Anh Tài) tiếp tục đi học được nhờ bán báo ở tỉnh lẻ Gò Công, tập tành cầm bút, thì anh Sơn Nam Phạm Minh Tày đã thành danh khá lâu trên văn đàn Sài Gòn, miền Nam. Tôi biết anh qua nhà thơ Kiên Giang Hà Huy Hà (Trương Khương Trinh). Cả hai đều là dân Rạch Giá lên Sài Gòn sau 1954. Lần đầu tôi gặp Sơn Nam tại nhà anh Kiên Giang, một căn nhà xây, chật, trong con hẻm Trần Hưng Đạo, gần chợ Nancy. Anh Sơn Nam hồi đó cũng ốm nhom, đã ghiền thuốc lá nặng, chân đi dép, không bao giờ đi giày, hớt tóc ngắn, không bao giờ chải tóc, không biết đi xe gắn máy, cả đời không mấy khi mặc áo dài, khăn đóng, mắt kính đã cận nhiều độ, hay nói bông đùa, kể chuyện tiếu lâm, hút thuốc liên tục… Nghe nói tôi dân Gò Công, anh rất thích, hỏi tôi chuyện Phạm Đăng Hưng, chuyện Võ Tánh, chuyện Trương Định. Hồi đó, tôi rất “lớ ngớ”, sau nghĩ, rất mắc cỡ. Anh nói như cười cười ở cái miệng và gương mặt rặc ông già Nam bộ: -Tên tao, tại hộ tịch nó viết sai chính tả, đáng lẽ trùng tên với chú mầy. Còn trẻ, phải ráng đọc, học sử, trước hết là sử địa phương, để ai hỏi, có mà đối đáp… Hồi đó, tôi từ Gò Công, sáng sớm chạy xe Goebel lên chợ Dân Sinh (Quận 1) mua báo Cổ Động mang về bán trước, thay vì chờ các nhà phát hành Đồng Nai, Nam Cường hay Thống Nhất gởi xe đò về, phải đến 5 – 6 giờ chiều. Hồi đó, dân quê Gò Công tôi đọc báo nhiều lắm. Từ biết anh Sơn Nam, cứ bảy bữa, mười ngày, tôi đi sớm, chơi với anh đến 12 giờ trưa, ra chợ… Anh Sơn Nam có lúc viết mỗi ngày sáu bảy cái feuilleton cho 6, 7 tờ báo, viết bằng bút Bic, trên giấy tập học trò. Khi viết im như thóc, hút thuốc liên tục, cách hành văn đơn giản, mộc mạc như kể chuyện của anh, rất hấp dẫn độc giả thời đó. Có lần ghé nhà anh Kiên Giang, anh nói: -“Giả” giờ này chắc còn chỗ Nguyễn Vỹ. Tôi đến báo Dân Ta cạnh Yểm Yểm Thư Trang, trên đường Phạm Ngũ Lão, gặp anh đang viết, chỉ tay vào ghế chờ, không nói không rằng. Viết xong, anh gấp bài, bỏ vào phong bì, nhờ tôi chuyển tới báo Chính Luận (đường Lê Lai) rồi… cặm cụi hút thuốc và viết. Tôi quay lại, anh cười bằng mắt, chỉ ghế cho ngồi. Chừng vài chục phút, anh đứng dậy, nộp bài cho Dân ta, bảo tôi chở anh sang 45–47 Phát Diệm (chỗ báo Tia Sáng) gần Cliché Dầu (nay đường Trần Đình Xu). Anh nói: ông chủ bút Tia Sáng chơi điệu lắm, tao với mầy qua đó, viết xong, ông ấy hẹn sáng nay ăn cơm nhà hàng… Gần 11 giờ, anh xong bài, chủ bút N.T.Th cũng tới. Anh giới thiệu tôi là em họ dưới quên lên. Bữa đó, tôi ăn ngon lành canh chua – cá kho tộ lần đầu tiên trong đời chỗ nhà hàng Continental, bên hông nhà Quốc Hội!. Trong bữa cơm, tôi hỏi anh về Yểm Yểm Thư Trang, tôi mới biết đó là của Đông Hồ – Mộng Tuyết. Anh nói từ Hà Tiên quê anh, lên Vườn Ông Thượng Sài Gòn, rồi Bò Bảy món Au Pagolac Mỹ Tho… thật rành rẽ… Anh Sơn Nam khuyến khích tôi viết văn xuôi thay vì chỉ làm thơ. Lúc anh phụ trách các mục “Viết Trên Quê Hương Điêu Tàn” hay “Quê Hương Mình Chiến Tranh” của báo Điện Tín, Tin Sáng, cách biên tập bài tôi của anh, cho thấy ý anh muốn tôi về gần với dân tộc, cội nguồn. Anh nhiều lần dặn: viết dễ hiểu sẽ dễ đi sâu vào lòng người. Anh cũng khuyến khích tôi viết chỉ ra cái yếu, cái sai của địa phương, để chính quyền sửa cho tốt hơn. Phải viết cho lẽ phải, có ích, đừng xu thời, đừng làm bẩn ngòi bút và thẹn lương tâm. Ngày 16.5.1970, sau khi thất bại với TS.Nguyễn Nhã (ĐHSP TP. HCM) về tổ chức cho học sinh du khảo các di tích lịch sử, anh Sơn Nam và Kiên Giang về nhà tôi ở Gò Công chơi hai ngày. Tôi đưa anh đi thăm Lăng Hoàng Gia. Lăng Võ Tánh, Lăng Trương Định… mấy ngày sau, trên báo Tia Sáng, liên tiếp hai kỳ, hai anh có bài viết: “phải chăng, Gò Công đang hủy diệt cổ tích liệt hạng?”. Các anh, qua bài viết, bày tỏ cảm tình với vùng đất địa linh nhân kiệt, có sản vật ngon: mắm tôm, mắm chà, xơri, gà nòi chọi, nhất là dân Gò Công sống có tình người… nhưng hai anh cũng phàn ảnh: sao Lăng Hoàng Gia lúc đó hoang tàn, sao Lăng Trương Định cửa đóng im ỉm, sao Lăng (miếu) Võ Tánh lại làm nơi huấn luyện Nghĩa quân rồi làm bót cho Địa phương quân… Sau đó, anh Sơn Nam đăng hai bài viết của tôi, đòi nhà cầm quyền Gò Công phải trùng tu di tích, phải trả Võ Quốc Công miếu về cho người dân… Chính quyền Gò Công có lắng nghe, trùng tu sửa chữa phần nào. Lúc anh dời nhà ngập nước thường xuyên từ Quận 11 về nhà khang trang Bình Thạnh, anh có đến thăm khoe tôi tại tòa soạn báo Khoa Học Phổ Thông, trên đường Điện Biên Phủ Quận 3. Mấy mươi năm xa, anh vẫn vậy: thật tình, giản dị, hiền hậu kiểu văn minh. Lúc anh làm cố vấn cho phim Người Tình (L”amant), anh nói: Phim này phỏng theo tự truyện của cô đầm có dòng máu Việt. Người tình của cô đầm vốn người Hoa, sau ngày cưới vợ giàu là cô Tư Mỹ, con bà Nguyễn Thị Marie (bà tòa Ri), chị cả của bà phủ hạt ở chợ Gò Công (con cái hiện nay ở Mỹ, giàu có – học giỏi). Sau đó, ông này lại lấy luôn cô em vợ thứ tám tên Bạch. Gia đình tay ba vẫn sống hạch phúc. Cô em không có con, nuôi các cháu như con ruột. Cô Tám mất trước cô Tư (cô Tư mới mất năm 2004). Hai cô này đều là cháu cố của bà Dương Thị Hương. Bà Hương là con của ông Dương Tấn Bổn và bà Trần Thị Sanh. Sau khi chồng chết hai năm, bà Sanh làm vợ lẽ cho anh hùng kháng Pháp Trương Định, giúp ông Định nhiều và gian nan biết bao khi lập mộ cho ông. Anh Sơn Nam không có thói quen giữ các tác phẩm của mình. Khi được NXB Trẻ uy tín mua hết các bản quyền. Anh thiếu quyển “Chim Quyên Xuống Đất”, may sao, có ông thầy giáo Đinh Công Tâm mê sách Sơn Nam, đem tặng cho… Những năm cuối đời, tai nạn và bệnh hoạn khiến dáng gầy của anh càng trở nên còm cõi. Anh vào bệnh viện Nhân dân Gia Định chiều ngày 30.7.2008 sau cơn đột quỵ. Tại đây, Bác sĩ còn tìm ra bệnh viêm gan, suy thận nặng ở anh, sức khỏe rất tệ. Các y, bác sĩ Bệnh viện chăm sóc anh đặc biệt, là đã thay mặt hàng triệu bạn đọc văn anh, bạn bè thân anh, các học trò, đàn em anh… như tôi, như Trần Ngọc Hưởng, từng có thời gian dài trước 1975 hễ gặp là “quấy rầy”. Tin như sét đánh ngang tai. Hồi 12 giờ 40 ngày 13.8.2008 trái tim anh đã ngưng đập, bàng hoàng thương tiếc khôn nguôi. Nhưng anh vẫn sống mãi bên chúng tôi… BỘ KHĂN ĐÓNG ÁO DÀI CỦA NHÀ VĂN SƠN NAM Con gái út của nhà văn Sơn Nam, Đào Thúy Liễu, từ Mỹ Tho lên TP. HCM ngồi bên những bộ khăn đóng áo dài, kỷ vật của cha. Xưa nay những ai quen biết, gặp gỡ Sơn Nam điều thấy con người của nhà văn có đầy đủ phẩm lượng về học vấn, vốn sống sâu dày dồi dào, tài năng và bút lực mãnh liệt. Ông sinh năm 1926. Ở tuổi bát tuần, tác giả đã cho ra đời hơn 50 đầu sách viết về mọi lãnh vực, các tác phẩm của ông có giá trị vượt thời gian. Thế nhưng, trong 365 ngày của năm, từ những ngày thường cho đến ba bữa tết đến xuân về, người đời còn tâm đắc và quý mến ông hơn. Lúc nào ông cũng xuề xoà thiện cảm, chơi và sống với tất cả mọi người như “Cá với nước, như cây với cành”, nhất là với tầng lớp bình dân lao động. Có lắm lần chúng tôi đi thăm các đồng nghiệp ở tỉnh Bình Dương vào dịp tất niên. Lúc ngang qua chợ Lái Thiêu thấy số bà con người dân tộc STiêng đang ngồi ở đó, ông hí hửng bảo dừng xe lại rồi tấp sà vào chơi với họ. Ông động lòng móc hết tiền trong bóp ra lì xì mừng tuổi họ. Rồi ăn khoai mì, hút thuốc rừng vấn lá họ mời, hỏi han trò chuyện cả buổi. Lúc tiếp tục đi ông nói: “Sướng nhất là những người này họ chẳng biết mình là ai”. Ngày nối tiếp ngày, vai đeo túi, đầu đội nón vải xập xệ lãng tử, ông ra đi vì ngiệp vụ, vì cơm áo gạo tiền khắp bốn phương trời. Chiều tối con chim quay về tổ trọ, có cộng đồng xã hội, bà con anh em, điếu thuốc, ly trà qua loa trò chuyện, mặt nhìn lại mặt nhau vang tiếng cười giòn giã. Trái tim lưu thông máu huyết, buồng phổi dồi dào hơi thở… Sống như vậy, nên bất cứ lúc nào, thấy ông có nhà, mọi người đi ngang qua, đều xề vô chào hỏi niềm nở, ngồi chơi rồi bắt đầu râm ran mọi chuyện, tất cả mọi “thành viên” đều mặt mày hả hê tươi tắn. Mà ông cũng thích lân la qua nhà họ. Bởi vậy ba ngày vui Tết rỗi rảnh xúm xít bên nhau, càng khá đông cô bác ngẫu hứng nói tiếu với nhau, có ngay ông ở đó: “Giả dụ bây giờ muốn ông Sơn Nam mất ăn Tết dễ ợt thôi! Đem hết thuốc lá trên cõi đời này ném sạch sành sanh xuống biển. Tuyệt đối không cho ông ta hút một điếu nào nữa. Hoặc “dĩ độc trị độc” lấy cặp mắt kính ông đang đeo. Rồi bưng cái bàn máy đánh chữ, gom hết sách báo giấy mực, không để cho ổng viết lách, biên soạn gì ráo trọi là xong ngay!”. Họ còn nói cách khác. “Nếu như trên thế gian này, không có một chiếc xe ôtô, xe gắn máy, xe đạp, hoặc giá dầu thô trên thế giới tăng lên đến mức kỷ lục thì nhà văn của chúng ta cũng chẳng hề hấn gì! Vì chẳng bao giờ ông ta biết sử dụng đến các món đó. Suốt đời ông chỉ sử dụng đôi chân tự có đi bộ thật dẻo dai tài tình.” Thế nhưng, có ai biết được nếu đem cất giấu hết tất cả các bộ khăn đóng áo dài lễ phục của ông treo trên đống sách ngổn ngang nơi ông đang sống và làm việc, nhất là những dịp cuối năm, đầu năm… đó mới đại sự. Như định kỳ theo tháng ngày âm lịch, tại TP. HCM có các lễ hội lớn như ngày 1.8 huý kỵ đức tả quân Lê Văn Duyệt tại Lăng Ông Bà Chiểu (quận Bình Thạnh), ngày 18.2 lễ hội Kỳ Yên, 17.7 lễ huý nhật (giỗ ông) tại miếu Thành Hoàng Bổn Cảnh (quận 10), ngày 17.8 lễ Kỳ Yên các đình thần Phú Long, Lái Thiêu, Bình Dương, Đồng Nai, Long An, Tây Ninh… nơi nơi đều tới tấp đem giấy mời đến cho ông. Sơn Nam có những cuốn sách biên khảo, nghiên cứu về nghi thức và lễ bái của người Việt Nam, đình miếu và lễ hội dân gian, Lăng Ông Bà Chiểu và văn hoá lễ hội dân gian… Tác giả còn là bậc kỳ lão, trưởng lão tâm linh nhiệt huyết, lòng hoài cổ thiết tha gắn bó với lịch sử, cội nguồn văn hoá dân tộc, với lăng tẩm di tích lịch sử khắp mọi miền. Dịp kỷ niệm Sài Gòn – TP. HCM 300 năm (1698-1998), ông đã từng khăn đóng áo dài, đi ra miền Trung cùng các quan chức, họ hàng địa phương và đến trước mộ phần của Nguyễn Hữu Cảnh ở Thác Châu Ro – Quảng Bình hành lễ, cúng bái đọc văn tế. Rồi quay về TP. HCM, ông đã cùng các quan chức chính quyền, khách nước ngoài, cùng đông đảo nhân dân đón giao thừa bước sang năm mới 1998, trong một lễ hội trọng thể, hoành tráng tổ chức tại công viên văn hoá Tao Đàn, để tưởng nhớ công ơn lịch sử một công thần đã mang gươm đi lập quốc, mở mang bờ cõi phía Nam. Tại nơi ở của ông, các bộ lễ phục khăn đóng áo dài được ông móc treo trên cao, nâng niu giữ gìn: Có sẵn đến vài chục bộ do bá tánh và các chùa đình tặng cho ông. Nó được may bằng vải lụa đúng quy cách, đủ sắc màu xanh đậm, vàng, đỏ tươi thắm. Hàng nút áo đơm cài chặt phía bên hông trái. Toàn thân áo hoa văn cổ kính, các Hán tự vinh thọ phúc… như cái bông, hình tròn tượng trưng cho nhật nguyệt. Trong các ngày có lễ hội, quốc lễ, ông mặc bộ lễ phục khăn đóng áo dài chỉnh tề, trân trọng đứng ra cúng bái khai hội…Đời thường trong dân gian, những bộ áo dài khăn đóng đáng kính này nhà văn Sơn Nam còn sử dụng rất nhiều lần. Đó là những lúc được ông lấy xuống săm soi, chải chuốt thật kỹ, để khuya sớm ra đi làm đai diện, chủ hôn, chủ tế trong cá đám cưới, tang lễ, tân gia… Các nơi tâm huyết của vị trưởng lão này thường không phải chốn giàu sang quyền quý. Có lần “rất oải”, tôi phải chở ông đi lắt léo, len thân qua lắm hẻm xó ngoằn ngoèo nhiều ngóc ngách. Đến nơi phải gửi nhờ xe gắn máy, lội bộ năm bảy đợt nữa mới vào được nhà thân chủ. Các gia đình hữu sự này, ông nhớ ngày tháng vanh vách, hoặc có lắm lúc họ đến mời nhắc. Họ là các cháu con, quả phụ của các nghệ sĩ cải lương, sân khấu, nhà văn, nhà báo, thi sĩ, nhạc sĩ, họa sĩ… bạn thâm giao nối khố của ông. Nay những người này không còn trên cõi đời này nữa, gia cảnh neo đơn, thân nhân họ hàng cũng chẳng còn ai. Sự có mặt ông trong những ngày hệ trọng như vầy, với họ thật vô cùng cảm kích, hơn cả ruột rà. Đến giờ hành lễ, ông khăn đóng áo dài đứng lên cúng bái giữa nhang đèn nghi ngút khói. Giữa các đám ma, đám giỗ, người thân của họ nhìn lên di ảnh người quá cố trên bàn thờ, rồi nhìn ông rưng rưng nước mắt. Ông còn trầm ngâm kể lại nằm lòng về tiền sử, tài danh của những người đã khuất, những người bạn ông. Sống dậy biết bao nỗi niềm… Còn trong đám cưới của các đứa trẻ đã mất cha vắng mẹ, ông chính là bậc thay thế phụ huynh của chúng đứng ra chứng giám và làm lễ cho đôi nam nữ kết hôn, thành vợ thành chồng. Sau phần nghi thức, đến giờ nâng ly chúc mừng trong mâm tiệc đãi đằng, khi cô dâu chú rể tiến về phía ông, ông nói: “Chúc tụi bay đối duyên “cầm sắt” ra duyên “cầm vàng bốn số chín!”. Hoặc “chín mươi chín năm hạnh phúc là được rồi cần gì phải trăm năm!” và ông dí dòm nói tiếp. - Thời nay khoa học hiện đại, ngành nha khoa và thẩm mỹ viện tân tiến. Nếu vợ chồng tụi bay ăn ở với nhau đến ngày “răng long đầu bạc” dắt nhau ra tiệm làm lại răng giả, nhuộm lại tóc muốn màu gì cũng có. Tiệc mừng tân gia ông nói: - Con hơn cha nhà mất nóc! Tiến lại bên gia chủ ông chỉ tay nói: - Nhà này ba đời chết! Mọi người nghe thấy trố mắt ngẩn ngơ! nhà văn Sơn Nam từ từ châm điếu thuốc giãi bày: - Tụi trẻ bây giờ nó ăn học giỏi, làm được ra tiền. Nhà tranh vách lá của cha mẹ, chúng dỡ ra xây lên được nhiều tầng. Thời nay nhà cửa lên giá chóng mặt bằng đống vàng. Đã từng xảy ra biết bao cảnh đau lòng, cha con, anh em, nào đến các cháu nội ngoại máu mủ ruột rà, chém giết tranh giành nhau bán nhà bán đất chia của cải. Phần thì nay dính quy hoạch, mai dính giải tỏa. Tui muốn bà con, từ đời ông nội đến các đời con cháu… sống bình yên đạo nghĩa trong ngôi nhà này cho đến ngày già chết! Giữa các bàn ăn hào hứng với đám trai trẻ đang rộn rã tiếng dô! dô!… ông cầm lên chai rượu trắng, chỉ chỏ nói: - Con cá nó bơi trong hồ nước, con chim nó bay lên trời ta dễ thấy. Còn con ma men ác quỷ tử thần nó núp trong này khó thấy lắm các cháu ơi! Quay sang với quý cụ ông cụ bà chỉ tay vào dĩa cua rang muối ông nói: - Thời nay, đám trẻ mới lớn lên có số hư hỏng nặng nề. Mình người già phải chăm lo dạy dỗ kìm kẹp chúng: Nhưng phải tế nhị, đừng kẹp đau như cặp càng của con cua thì hư bột hư đường… Bấy nay lúc còn sinh thời, ai ai gặp gỡ nhà văn Sơn Nam cũng đều nghe được cái mới. Lòng vui ý thật có nội tâm nhạy cảm, nội hàm sắc sảo thực tế cuộc sống trong dân gian xã hội. Bầu không khí ở các nơi có ông xuất hiện hài hoà, cảm động, dí dỏm và vô cùng hào hứng, sâu sắc. Mấy ai đã từng được nhìn thấy vạt trước thân áo dài lễ phục của Sơn Nam. Xen kẽ, ẩn mình giữa các hoa văn có lấm chấm những lổ cháy thủng bằng đầu mút đũa. Cũng dễ hiểu, nó cũng là nạn nhân của việc hút thuốc lá liên tục của ông đó thôi. Bộ lễ phục lúc đi xếp gọn vào túi xách mang theo. Khi đến chốn “công đường”, đến giờ bắt đầu làm lễ mới mặc. Không phải chính ông tự mặc vào, mà sẵn sàng có quý bà, quý cô tươi xinh tiến đến sát bên ông “nâng khăn sửa túi”, với “đặc ân” ấy ông đã từng thỏ thẻ “Thần linh khuất mặt cũng tâm lý đối với tôi”. Chưa dừng lại ở đó, bộ lễ phục của “kỳ lão” còn hải hồ lăng lóc. Ấy là những lúc tại nhà, đang ngồi viết lách, bổng có điện thoại reo, đầu dây gọi có tiếng oanh vàng nhắn nhủ, hoặc nghe có tiếng gõ cửa bước vào âu yếm mời mọc. Họ là cô gái bán cháo lòng, là chú xích lô, xe ôm, là dân phụ hồ, thợ sửa các loại xe ngoài bờ ngoài bụi. Họ chính là “bạn thân”của ông, họ ăn nói rất dễ thương: “Thưa bác Sơn Nam. Nhà cháu mai chiều có gả chị gái lấy chồng”. Kẻ thì có đám làm tuần 100 ngày cho bà già. Hoặc xây mộ cho ông bà nội ngoại, xây nhà, về nhà mới. Rồi “mời bác đi Hóc Môn, Bình Chánh, Thủ Đức… đứng làm chủ hôn, chủ tế… cho gia đình”. Nhận lời ngay. Lắm lần lúc trở về nắng khát ông tấp vào quán Sáu Linh quen thuộc gần nhà ăn uống, nghỉ xã hơi. Giờ xế trưa vắng khách, đám gái trai phục vụ quán quen mặt, quen lòng. Chúng lấy bộ khăn đóng áo dài bông hoa màu sắc quá đẹp mắt, đứa trai điệu nghệ thì mặt vào, đứa gái thì đứng bên cạnh ôm nhau làm cô dâu chú rể như đám cưới thiệt. Ông và khách khứa nhìn vào cười khoái chí vui vẻ cả làng. Đã có lần chúng tôi đi chúc tết đường xa về tới nhà mệt lả. Đặt bộ lễ phục phía ngoài, lo mở khoá cửa vào nằm nghỉ, bỏ quên luôn. Thấy vậy nhà lối xóm đem về nhà cất giùm, chiều tối kêu tôi qua lấy về. Tôi thấy họ đặt trên bàn thờ nhà họ rất trọng quý. Ai đó đã từng ví von về bộ lễ phục của nhà văn Sơn Nam một cách vẹn toàn ý nghĩ “Long bào của dân gian”. ... __________________ Thử hữu tắc bỉ hữu. Thử vô tắc bỉ vô. Thử sinh tắc bỉ sinh. Thử diệt tắc bỉ diệt. [/TD] [/TABLE]
[TABLE="class: tborder, width: 100%, align: center"] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E"] 28-04-2010, 10:09 PM[/TD] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E, align: right"] #Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link[/TD] [TD="class: alt2, width: 175, bgcolor: #F4F2ED"]Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link Thông thái Tham gia ngày: Apr 2008 Bài gởi: 2,728 Xin cảm ơn: 3,302 Được cảm ơn 11,086 lần trong 1,661 bài [/TD] [TD="class: alt1, bgcolor: #F8F7F4"] [HR][/HR]... KỲ IX THƯ TRỌ Mười năm 1995-2005 lúc ở Gò Vấp, nhà văn Sơn Nam như xẻ làm đôi: Nửa thân sống ở nhà trọ, nửa thân sống ẩn mình trong một cái kho nhỏ hẹp, kín đáo của nhà truyền thống quận dành cho để ông sắp xếp sách báo, tư liệu miệt mài nghiên cứu. Như một cái thư viện- đúng hơn là cái thư trọ- của kẻ xa lìa gia đình. Thư trọ của nhà văn Sơn Nam sau nhà truyền thống Quận Gò Vấp TP. HCM. Người làm vườn thì có hạt giống để gieo trồng, chăm sóc cho đến ngày tươi tốt sum sê, ra hoa kết trái. Người muốn cất nhà thì phải có đủ thầy thợ, vật liệu, xây dựng mới có được nơi ăn chốn ở khang trang, vừa ý. Các nhà văn, nhà báo, nghiên cứu biên soạn… đều có tự điển, tư liệu, sách vở… bách khoa, tổng hợp, gắn bó trong thư phòng nơi họ đang sống và làm việc. Để lúc kiến thức chưa thông suốt thì “cảo thơm lần dở trước đèn” hỏi han tham khảo như con với mẹ, như trò với thầy. Nhưng đâu là bến bờ. Người viết còn phải đi lục lọi tìm mua ở các hiệu sách, các thư viện, miệt mài quanh năm suốt tháng, lắm lúc chỉ một câu, một chữ cũng tiêu tốn biết bao thời gian. Ngoài đời còn đi thực tế để có vốn sống, số liệu… bổ sung vào tác phẩm được sâu dày, chính xác và hoàn thiện. Ngòi bút Sơn Nam đang ngon trớn bỗng trầm ngâm ngưng lại giây lát, để châm điếu thuốc. Hoặc chừa trống đôi trang, đôi dòng… Tác phẩm đang có vấn đề chưa ổn, chưa hoàn toàn thuyết phục. Cần phải tra cứu lại lắm chi tiết, văn hoá, nhân văn, địa chí, ngôn ngữ, thành ngữ… Có người thắc mắc hỏi: - Tại sao Sơn Nam không quay về gia đình, nhà ông xưa nay vốn có cả một kho sách tiếng ta, tiếng Tây, tài liệu quá ư dồi dào để đem ra mà sử dụng? NHÀ VĂN LÃNG TỬ Cuối thu 1995, như bạn đọc đã biết, các báo đều có đưa tin: - Nhà văn Sơn Nam đột ngôt bỏ nhà ra đi… “Lãng tử” rời nhà, tay ôm bàn máy đánh chữ, vai mang túi vải chỉ có đôi bộ quần áo và gói thuốc lá đang hút dở dang. Bắt đầu từ đó ông ở nhờ nhà bạn bè, rồi thuê nhà trọ, nay đổi mai dời, cũng quanh quẩn ở quận Gò Vấp (TP. HCM). Không an cư nhưng vẫn lạc nghiệp, con tằm lại tiếp tục vương tơ, trên đôi vai gầy nghiệp văn chương trĩu nặng. Nhưng phải ra đi như thế, đâu có mang theo được cái thư phòng của mình? Còn chỗ ở trọ thì chỉ tạm gửi tấm thân thôi chứ đâu thể chứa được gì nhiều hơn. Nơi sống của Sơn Nam “vẫn muôn thuở” với cái ghế ngồi để viết lách. Thế nhưng, với các món âu yếm cần thiết như cặp mắt kính, cây bút, gói thuốc lá, hộp quẹt… lúc nào ông cũng sắm sẵn bên mình ba bốn cái trở lên. Nhà văn tâm sự: - Mình đang viết ngon trớn, tuổi già cũng hay quên, cứ bỏ lạc hoài! Lúc sờ đến không có, phải mất thì giờ đứng lên đi tìm, cụt hứng. Sắm nhiều sẵn như vậy, lúc ấy quơ qua, quơ lại có liền, mạch văn không nghẽn! Đó là chuyện nhỏ linh tinh, còn chuyện “thợ rèn mà thiếu dao ăn trầu, hiệp sĩ không rửa gươm mà mất kiếm” thì sao? Lúc ông đã tạm ở yên tại nhà trọ, hai cô gái út của ông vẫn thường ghé lên thăm ba. Chúng đem quà, đem mọi chuyện lên kể lể. Lúc ra về, ông dặn rất kỹ: - Mai chiều tụi bay có lên nữa, nhớ lục chỗ đầu giường, dưới đống mền gối (hoặc chỗ hàng kệ tủ thứ hai, thứ tư… bên tả, bên hữu… trong phòng) lấy đem cho ba mấy cuốn sách! Ông nhắc đi nhắc lại từng cái tựa đề cho đến cái màu bìa mà ông nhớ vanh vách. Lúc thì ông bảo đem lên mấy xấp bản thảo dang dở để trên bàn, cái thư mời đi dự họp mạn đàm, hội thảo văn học, lịch sử danh nhân, lễ hội truyền thống… Đến cái giấy nhắn tin đặt ông viết bài, giấy báo lãnh tiền nhuận bút, lãnh ấn phẩm, tặng phẩm các nơi đem lại nhà, hoặc gửi qua đường bưu điện… Tình thế “kẻ lạc địa chỉ” lại dần dần ấm áp nhờ có hai “cô giao liên” thường xuyên chạy tới chạy lui, từ nhà ruột đến nhà trọ. Lắm lúc hai đứa con còn tự động đem đến cho ông vài mặt hàng không có “thực đơn”: Nào xấp giấy trắng, các cây viết đủ màu, hộp trà sâm, nào cái mùng, cái quạt bàn, cái áo lạnh… Chưa dừng lại ở đó, đôi lúc bất chợt ông ghi rất rõ tên cuốn sách, địa chỉ chỗ bán trên mảnh giấy đưa nhờ người xe ôm đi tìm mua đem về. Lúc rỗi rãnh thì bỏ cả ngày lân la đến các quầy sách cũ. Túi nặng hơn thì vào các hiệu sách lớn ở trung tâm thành phố “rinh” chữ nghĩa đem về. Nhà văn Sơn Nam chẳng lúc nào có tờ giấy nào lận lưng. Cứ như cái CMND, hộ khẩu thường trú, tạm trú… đến cái thẻ hội viên hội nhà văn, nhà báo, hội phụ nữ, thành viên câu lạc bộ quần vợt, vũ cầu, việt dã… đến cuốn sổ tay, diện thoại di động… đều không có CHUYỆN ĐÃ BIẾT VÀ CHƯA BIẾT Một năm có 365 ngày, từ lúc xứ Gò Vấp có thêm nhà văn nhập cư, gần như chẳng sót bữa nào, khi mặt trời ló dạng, nắng vàng rạng rỡ, lúc tà tà bóng ngả về tây, có ngày có thêm ba bốn cữ – dân sống quanh vùng đều quen mặt một “lão tướng thân gầy”, quần áo bình dị, dáng đứng liêu xiêu, rảo bước vào cổng Nhà truyền thống quận toạ lạc tại số 302 đường Nguyễn Văn Nghi, phường 7. Ông đến bằng xe gắn máy của bạn bè, hoặc bằng xe ôm, ông ngồi phía đằng sau, hai tay ghì chặt tài xế. Thường hơn cả vẫn là cuốc bộ. “Xảnh xệ” hơn là đôi lúc bệ vệ bằng “xế hộp” cao sang của các cơ quan văn hoá, báo chí, đài phát thanh truyền hình TP. HCM và các tỉnh thành gần xa. “Con ong đã tỏ đường đi lối về”, tất cả, từ quan chức, đồng nghiệp, bạn bè, cho đến cho đến các con cháu nơi nơi, ai muốn gặp Sơn Nam đều đến điểm hẹn đó. Văn phòng thường trực làm việc lộ thiên của một nhà văn lớn là cái ghế ngồi bé bỏng cũ mòn, cạnh cái bàn gỗ thấp lè tè có ly cà phê nhỏ từng giọt đắng, cạnh cái gạt tàn vấn vương thuốc khói lá xám xịt. Cả đến cái điện thoại các nơi cần quan hệ với ông, cũng nhờ tình nghĩa các cô trong văn phòng chạy ra thông tin gọi ông vào gặp gỡ trao đổi. Năm 2003, Đài truyền hình Hà Nội đã vào tận nơi này quay những thước phim “Một ngày của nhà văn Sơn Nam” chiếu rộng rãi nhiều lần trên truyền hình cả nước. Bất chợt đang ngồi uống cà phê với khách, sao ông bỗng lại đứng lên, lặng lẽ rảo bước đi vô, rồi quẹo trái khuất dạng mất hút. Lắm lúc không đi như thế một mình, mà sau khi gặp gỡ hàn huyên cùng các văn nhân bạn bè chí cốt từ các nơi (Hà Nội, Huế,Nha Trang, Cần Thơ, Đà Lạt…) đến thăm, ông chỉ chỏ rồi cùng nhau đi vào hướng “bí mật” ấy. Thì ra, cuối Nhà truyền thống, điểm vuông góc nối liền các bức tường phía sau có một cái hóc kẹt hình chữ L, bề ngang lối vào vừa lách đủ tấm thân, rẽ tay phải có khúc đường luồng trống sâu hai thước, rộng cũng chỉ bấy nhiêu, chiều cao gần ba thước, tăm tối rêu phong và đầy mạng nhện… Tấc đất tất vàng, bây giờ biết tận dụng, dọp dẹp sạch sẽ, làm cánh cửa đóng vào mở ra, trên nóc lợp vài miếng tôn, đặt cái máng xối che mưa nắng. Nội thất quét lên lớp nước vôi sáng sủa, lắp vài bóng đèn néon, đặt cái bàn, cái ghế nhỏ. Đóng những hàng kệ theo bốn vách. Cơ quan đã tế nhị để cho nhà văn làm cõi dung thân, tập hợp tất cả sách báo, tư liệu của ông xưa nay, cũ mới chở bằng nhiều chuyến xe ba gác gom về một chỗ. Những tháng năm đến sống ở Gò Vấp, nhà văn Sơn Nam đã vào cái thư viện “chẳng giống ai” đó ngồi nghiên cứu văn học. Và trong cõi thư phòng lặng lẽ đôi lúc còn sóng gió nghiền ngẫm sự đời. Tưởng rằng: Đến đây thì ở lại đây Bao giờ bén rễ xanh cây hãy về (Ca dao) Nào ngờ cái thư trọ ấy đến cuối 2005 bỗng dưng biền biệt vắng bóng văn nhân. Nhà văn Sơn Nam đột ngột bị tai nạn giao thông, bể xương chậu bên trái, không đi đứng gì được nữa. Ông phải nằm một chỗ trên giường tại nhà ở Bình Thạnh TP. HCM với vợ và các con. Ở tuổi bát tuần ông đã góp mặt cho đời hơn năm mươi đầu sách và cả ngàn truyện viết về mọi lĩnh vực. Ông là nhà văn lớn, nhà Nam Bộ học có danh. Những đứa con tinh thần của ông đã có một phần không nhỏ được sinh ra ở Gò Vấp. Ông còn rất có duyên với đài truyền hình khắp nước cũng từ chốn này. Thư trọ tuy bằng gạch đá nhưng có linh hồn, có sự đồng cảm của chính quyền và người dân địa phương với thân phận đặc thù của người cầm bút. Đến sống lâu dài, nhà văn Sơn Nam đã để lại trong lòng mọi người thân quen biết bao ấn tượng khó phai, mỗi lần nhìn đến thư họ trìu mến, có cánh cửa sơn màu xanh đậm nay vắng chủ, đã đóng chặt. Lòng người lưu luyến. Một câu chuyện bi hài được kể lại: Vào năm ấy, sau cữ cà phê chiều, ngồi trầm ngâm giây lát, ông lại đứng lên, lủi thủi đi về hướng thư trọ. Mở khoá lách cách vào lục tìm sách làm việc như thường lệ. Trời tối dần, đèn trên cao nhà truyền thống bật sáng, qua tàng cây bật xuống mặt đất những mảng vàng đen, đa dạng. Đêm khuya êm ắng lạ thường, đó đây côn trùng rả rích, trên vách tường cơ quan con thằn lằn chắc lưỡi… Bỗng có tiếng la to: - Ăn trộm! Ăn trộm! Bắt lấy nó! Tiếp đến là tiếng chân chạy rầm rập của các nhân viên bảo vệ phóng nhanh, áp sát vào chỗ cửa thư trọ. Nhưng mọi người bổng khựng lại! Rồi lại có tiếng cười ngặt nghẽo vừa nói lớn: - Bác Sơn Nam! Trời ơi, bác vô trong đó hồi nào, giờ này lại đi ra? Tụi cháu vừa thay ca! Nhà văn ta cũng cười xuề xoà dí dỏm: - Hồi giờ tụi bay có thấy ai ăn trộm mà mặc quần áo bỏ vô thùng, đầu đội nón, miệng hút thuốc lá đỏ hoe, tay ôm sách không? Chỉ coi, tao tặng bằng khen liền! Còn anh em công an khu vực thì bấy nay quá rành cái kho sách này, nên đã tặng cho ông cái gạt tàn to bằng cái ly cối và cái xô lúc nào cũng đựng đầy nước, với lời khuyến cáo hãy đề phòng hoả hoạn, nhất là những lúc ngẩu hứng bật quẹt hút thuốc lá, và họ còn ưu ái thường đến phun thuốc trừ mối mọt để bảo vệ tư liệu quý giá của nhà văn. Không như “dã tràng xe cát biển đông” dẫu hoàn cảnh oái oăm nghiệt ngã thế nào, bản lãnh những con “mọt sách tài năng” vẫn bòn được những viên ngọc quý kết thành vương miện đặt lên ngai vàng văn học… ... __________________ Thử hữu tắc bỉ hữu. Thử vô tắc bỉ vô. Thử sinh tắc bỉ sinh. Thử diệt tắc bỉ diệt. [/TD] [/TABLE]
[TABLE="class: tborder, width: 100%, align: center"] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E"] 28-04-2010, 10:16 PM[/TD] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E, align: right"] #Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link[/TD] [TD="class: alt2, width: 175, bgcolor: #F4F2ED"]Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link Thông thái Tham gia ngày: Apr 2008 Bài gởi: 2,728 Xin cảm ơn: 3,302 Được cảm ơn 11,086 lần trong 1,661 bài [/TD] [TD="class: alt1, bgcolor: #F8F7F4"] [HR][/HR]... KỲ X Ra đi thấy vịt không lùa. Gặp duyên có kết. Thấy đình chùa vào… chép chép biên biên Phê thuốc Lào Đã từng có lúc vội vã bước ra khỏi nhà trọ, xỏ chân vào hai chiếc dép cùng màu, không mang dép ngược mà mang dép xuôi (hai chiếc cùng một bên), quần không nịt cài, “fermeture” bỏ lửng! Tái mặt! Phát hiện “cửa sổ chưa đóng” khi ông vừa bước ra khỏi xế hộp của các VIP hoặc khi xuất hiện trước ống kính thu hình, khi bước lên bục thuyết trình để tham luận… trước hội trường đông quan chức và người dự thính. Ông đọc sách thì nhiều, đọc đâu nhớ đấy vậy mà ông nói “tui viết ra thì ít”. Ông chỉ ngưng hút thuốc lá khi ngủ. Bất chợt vào giờ giấc nào, nhất là vào giữa canh khuya im ắng, kẻ sống chung chợt nghe tiếng bật quẹt gaz cái “xạch”. Thoang thoảng mùi thuốc lá, tín hiệu nhà văn đã thức giấc, tiếp theo là tiếng cái bàn máy đánh chữ “cổ đại” lạch cạch, lạch cạch… Gu của Sơn Nam là thuốc lá đen, thế nhưng gặp thuốc Lào cũng phê sộc sộc… Vậy mà ông Bính Dần này qua đời lúc 83 tuổi ta, không phải vì ung thư phổi. Đồng nghiệp đều nói Sơn Nam là một cái “thư viện sống”. Bạn bè đến nơi ông ở đều thấy sách báo tài liệu cũ, mới ngổn ngang luộm thuộm như ve chai. Ở đầu giường, chân bàn ghế, hốc kẹt… Thế nhưng khi cần tìm một tác phẩm trong đống bề bộn đó, cứ như một quản thủ thư viện, ông mò đến thò tay đúng nơi đúng chỗ rút ra ngay phóc. Có lẽ chúng tôi “ớn sư phụ” nhất chính là lúc sắp đi đến các nơi mời thuyết trình, tham luận… về các đề tài văn học, danh nhân, địa chí, lịch sử dân tộc, phong tục tập quán, lễ hội dân gian… Chẳng bao giờ thấy ông cầm một mảnh giấy lộn nào. Thắc mắc hỏi, ông nói: - Thì cũng giống như đồ ăn có sẵn trong tủ lạnh lấy ra ăn. Cũng như cái radio bật công tắc lên, chớ có gì đâu! Điều cần quan tâm là đối tượng sẽ nghe mình là ai. Quan chức, cán bộ, học sinh, sinh viên các trường đại học… hay là mình sẽ xuất hiện trên đài truyền thanh, truyền hình với quần chúng? Thế nhưng, cũng có đôi lần, nghe chúng tôi nói đi đến với hai tay chẳng có gì cả kỳ lắm, Sơn Nam liền quơ vội một cuốn sách nào đó cầm theo. Xế trưa về nhà, chúng tôi cười ngặt nghẽo: Cuốn sách đó nói về “Thai nhi và phụ sản”. Hỡi ôi! Nó chẳng ăn nhằm gì với đề tài “Lễ hội đình thần và Tết Nguyên đán” mà ông đã thao thao bất tuyệt giữa công chúng một cách rất thuyết phục hơn hai giờ đồng hồ. Đôi khi về đến nhà, lật vào giữa cuốn sách có kẹp cái bao thơ bồi dưỡng diễn giả, những tờ giấy bạc bốc khói sạch bách tự bao giờ, chỉ còn trơ lại cái vỏ. Chuyện này cũng thường tình và dễ hiểu thôi. Dọc đường về, “chàng” ghé vào các quán của những nàng xinh như mộng để “cà kê dê ngỗng”. Chúng tôi chợt nhớ đến câu Kiều của thi hào Nguyễn Du: Ma đưa lối, quỉ dẫn đường Lại tìm những chốn đoạn trường mà đi. Chuyện “bất khả từ” khi phải lễ mễ vào ngồi trong những chiếc ôtô bóng loáng. Phải ngồi chốn lầu son gác tía, nhà hàng, khách sạn nhiều sao. Có máy điều hoà không khí, thưởng thức các món cao lương mỹ vị, uống rượu Tây thượng hảo hạng. Tham dự các bữa tiệc cao cấp của các quan chức, đại gia… “chiêu hiền đãi sĩ”. Hổ vẫn nhớ rừng, mây nhớ trời cao! Cốt cách nông dân, Sơn Nam vẫn rạo rực muốn sổ lồng, cuốc bộ hoặc đi xe ôm về chốn cũ. Xuề xoà cùng bằng hữu cố tri, bà con mến thương, chòm xóm quen mặt hiểu lòng. Tấm thân gầy guộc, chỉ mặc có chiếc quần đùi, quán tính chỉ ngồi bẹt dưới đất, có gì ăn nấy. Nhưng những giây phút này gương mặt ông rạng rỡ, ánh mắt chứa chan. Chuyện ăn uống cốt là ở cái tâm và không khí của buổi họp mặt. Nhà văn Sơn Nam chỉ thích ăn uống với dân bụi. Khi ăn uống nhà ai xong, ông đặt chén xuống cạnh mâm cẩn thận. Hai tay nâng đôi đũa ngay ngắn, khẽ xá đôi lần và cẩn trọng đặt lên miệng chén rồi mới đứng lên. Ông cầm bút bằng tay phải, nhưng cầm đũa và làm mọi việc khác đều bằng tay trái. Bàn tay này còn “để đời” với động tác “ngạo vật” khi ngồi cùng đồng nghiệp có ai đó “vỗ ngực xưng danh, nói ăn theo, nói leo lên đầu thiên hạ”. Tức thời ông khẽ ngoảnh mặt sang bên trái (để không ai nhìn thấy) rồi đưa bàn tay trái đưa lên miệng che nụ cười tủm tỉm. Món ruột của Sơn Nam là cái máy đánh chữ, lâm cảnh nay đổi mai dời chỗ trọ, cầm lên xách xuống, rớt cái cạch “tắt máy” phải đem đến tiệm sửa. Ba món lỉnh kỉnh như cây bút, hộp quẹt, gói thuốc lá…bỏ vào lấy ra túi áo thất lạc đôi lần. “Tang tóc” nhất là lúc đã về đến cửa vách nhà trọ, tay trái cầm chìa mở ổ khoá trầy trật. Tối trời, mưa sa gió táp khiến thân già ướt lạnh run lên cầm cập. Dáng đi tướng đứng của ông xiêu vẹo về bên trái. Chỗ cái gối đầu giường nằm của ông mé bên trái cũng lốm đốm khá nhiều tàn thuốc lá và vết thủng. Năm 2005 bị tai nạn xe ôm, ông té sấp xuống mặt đường, nứt khớp bàn chân và xương chậu phía bên trái. Lúc sinh thời, ngày lại ngày qua, khi đèn đường bật sáng, sau những giờ giấc “khắc khoải” đi lại giữa các tòa soạn báo, nhà xuất bản, về lại Gò Vấp, ông đều ghé quán bia quen thuộc. Tại điểm ăn uống cố định này, lúc nào cũng có đủ tao nhân mặt khách, nhiều người thuộc mọi tầng lớp trìu mến chờ ông đến. Họ xúm lại vui vẻ ngồi quanh ông. Hàn huyên chuyện trò rối rít, kẻ đưa lưng, người đưa sách vừa in xong của ông xin chữ ký, chụp hình lưu niệm… Ông hạnh phúc kể chuyện vui buồn với mọi người. Khi màn đêm buông xuống, đến giờ trở về nhà người bạn, ông nheo nheo cặp mắt kính thì thầm: -Văn danh thì có mà hồng nhan tri kỷ thì không! Giới văn nghệ sĩ nói ông rất giàu, mà đó là giàu cá tính, cá tính Sơn Nam bất tử. ĐỜI VĂN SƯỚNG HAY KHỔ? Sinh viên tặng hoa Sơn Nam nhân ngày nhà báo VN 21.6 tại nhà Đào Tăng ở Gò Vấp. Người đời thường đem“nhân vật” con trâu ra để ta thán cảnh khổ cùng, khổ cực, khổ hết chỗ chê… Vì trâu ta sống suốt đời trên vai mang ách kéo cày lội dưới ruộng sâu. Xe của trâu to tổ bố bằng cái chòi giữ hoa màu của nông dân, hai bánh xe cao to kềnh càng hai bên bằng sắt gỗ rất nặng, trên xe còn chất đầy ắp những lúa gạo, cây trái, súc vật, đất đá linh tinh… đến hàng tạ. Trâu lê từng bước hì hục vận chuyển qua mọi địa hình khắc nghiệt hiểm hóc. Trâu ta 24.24 giờ, ngày nối tiếp ngày, dầm dãi nắng lửa mưa dầu. Rét buốc thấu tận xương thịt. Kè kè bên trâu trên tay con người cầm sợi dây thừng xỏ mũi trâu, rất độc tài để điều khiển và một cái roi sắt dài lúc nào cũng sẵn sàng thẳng tay quất ác liệt vào mông trâu một cách không thương xót, nếu trâu lao động không đạt yêu cầu. * Nhà văn, nhà báo đôi lúc hậm hực cũng nói với nhau: “Tao khổ như trâu, tao cày như trâu”. Thực ra, thế nào là sướng, thế nào là khổ, tùy theo quan điểm cá nhân, nào ai có giống ai và đó là vấn đề triết luận. Hay nói một cách khác, vật chất và tâm hồn khác biệt có đẳng cấp, siêu phàm và lý tưởng. Suốt đời một nhà báo, nhà văn… đêm ngày đem thân xác cặm cụi, miệt mài trí tuệ làm nên một số phóng sự, tác phẩm… trên mọi lãnh vực văn hóa. “Mẹ tròn con vuông” trân trọng xuất hiện góp mặt cho đời. Cái sướng của họ “vô hình” không có gì có thể sánh được và ta đã từng nghe nói: Ai bảo “con” trâu là khổ! Ít ai ngờ, con trâu có quan hệ mật thiết với một nhà hiền triết vĩ đại Trung Hoa. Vào thời điểm cách nay vài ngàn năm, người ta ai cũng cưỡi ngựa, nhưng Lão Tử thì cưỡi trâu. Lão Tử ngao du sơn thủy như gã mục đồng. Tư tưởng của ông uyên thâm lãng mạn, không có cuốn từ điển bách khoa nào trên thế giới mà không có tên ông. Con trâu cũng sướng và vinh hạnh theo nhà hiền triết. Trong làng văn học, nhà văn hóa Sơn Nam thường cưỡi trâu sắt. Đó là chiếc xe ôm “đậm đà bản sắc dân tộc” do nhiều người chở. Lão Tử còn để ý đến “ngoại hình” sao cho có vẻ tiên phong đạo cốt còn Sơn Nam thì mỗi lần ra khỏi nhà hàng xóm láng giềng vẫn phải nhắc: - Kéo cái “phẹc-mơ-tuya”. Cài nút áo trên lại! Mang lộn dép rồi kìa! Hoặc: - Làm ơn thay bộ quần áo khá hơn một chút! Vậy mà khi xe gắn máy chở ông đi qua đâu đó cũng thường thấy có vài nương tử chạy ra chặn đầu xe. Thò lẹ tay tắt máy, rút giữ chìa khóa, nở một nụ cười tựa đóa hoa! - Khoan đi cái đã! “Ra lệnh” xong, nữ nhà báo liền ôm nhà văn Sơn Nam hôn thắm thiết giữa thanh thiên bạch nhật, đông người qua kẻ lại. Rồi tự móc túi trả tiền xe, níu ông ngồi qua xe nàng, chạy đi mất dạng như đôi tình nhân lâu đời được gặp lại nhau. Đó là chuyện bụi đời ngoài đường sá, tối chiều nhà văn Sơn Nam quay về nhà trọ. Còn có lắm bông hoa biết nói là nghiên cứu sinh môn văn, là biên tập viên… trên tay có sẳn giấy bút, máy ảnh, máy ghi âm… ngồi trước cửa nhà đợi sẵn tự bao giờ. Thấy ông chủ về họ mừng ríu rít bắt tay vào làm nghiệp vụ. Hàng tuần ông có nhiều bài đăng ở các báo và lãnh nhuận bút, đôi lần có người đẹp ái mộ đến chỗ ông ở viếng thăm tặng hoa. Chưa kể đến, gần như ngày nào ông cũng có thân hữu, bạn bè chí cốt nơi này chỗ nọ đến mời đi nhà hàng quán tiệm ăn uống, nâng ly ẩm tửu, mặc dù cái bao tử tuổi già chỉ bằng nắm tay… Mới chiều hôm trước có các báo lại nhà đợi bài viết của ông xong để đem về tòa soạn. Rạng sáng tinh mơ ngày hôm sau, khoảnh khắc qua đêm, khi lãng tử lang thang qua các sạp, các điểm bán sách báo đã thấy bài viết tên tuổi hình ảnh của mình in đậm nét còn nóng hổi, mọi tầng lớp hăm hở mua cầm trên tay để đọc. Tối lại lắm lúc vừa chợp mắt bỗng có tiếng đập cửa hối hả của bà con lối xóm gọi ông thức dậy “coi Sơn Nam lên đài” dung nhan xuất hiện trên màn hình ti vi. Tại các cơ quan báo chí, nhà xuất bản, nhà sách… vừa bước ra khỏi xe ôm ông liền “xẹt” vào đảo mắt nhìn lên ngắm xuống những “đứa con” của ông trong các tủ sách. Quay ra mặt mày sáng rỡ. Từ cổng bảo vệ đến các phòng hành chánh, biên tập… lên đến tận lầu giám đốc đang ngồi, ông liên tục nói với mọi người gặp gỡ: -Tác phẩm của tôi mới vừa phát hành mà bán đã gần hết! Tất cả không phấn trang điểm, đời văn sướng hay là khổ? ... __________________ Thử hữu tắc bỉ hữu. Thử vô tắc bỉ vô. Thử sinh tắc bỉ sinh. Thử diệt tắc bỉ diệt. [/TD] [/TABLE]
[TABLE="class: tborder, width: 100%, align: center"] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E"] 28-04-2010, 10:21 PM[/TD] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E, align: right"] #Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link[/TD] [TD="class: alt2, width: 175, bgcolor: #F4F2ED"]Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link Thông thái Tham gia ngày: Apr 2008 Bài gởi: 2,728 Xin cảm ơn: 3,302 Được cảm ơn 11,086 lần trong 1,661 bài [/TD] [TD="class: alt1, bgcolor: #F8F7F4"] [HR][/HR]... KỲ XI KHI LÃNG TỬ LÊN NGỒI XẾ HỘP Thẳng tiến Vũng Tàu Nhà văn Sơn Nam giàu cá tính, chẳng những nổi tiếng về các tác phẩm trên lĩnh vực văn học mà còn nổi tiếng về đi bộ. Ngày kia bỗng nhiên có cái xế hộp bóng lộn ghé lại đầu hẻm. Lần này không đi diễn thuyết, không lên truyền hình, không họp hành hội thảo gì ráo. Lần này là VIP. Có cả bầu đoàn “cung nữ” theo hầu. Nhà văn Sơn Nam thường nói: Đi bằng máy bay thì hiếm chứ bằng ôtô ngày nay phổ biến. Người nghèo cách mấy ở tận chốn quê làng hẻo lánh, rừng sâu, núi xa… trẻ sơ sinh hoặc thai nhi còn nằm trong bụng mẹ, cô dâu chú rể ngày lễ kết hôn, người tạ thế nằm trong quan tài lúc chở đi chôn cắt… Tóm lại trong đời chúng ta ai ai cũng từng đi ôtô, tuy nhiên trong nhiều loại xe, nhiều hình thức và khác nhau về tư cách. Lắm lúc đi vắng đôi ba bữa, xe đưa về vào quán giải khát uống bia ông nói vui với bạn bè xúm lại thăm hỏi: - Tướng tôi “xí trai” lại quen ăn mặc xềnh xoàng. Nhất là những lúc ông đi làm công tác văn hoá tập thể cùng với số người đông đi tham quan. Viếng các lăng tẩm, đền thờ, di tích lịch sử nhiều nơi bằng xe buýt rộng lớn. Ban đầu kẻ lạ nhìn tôi mới bước lên xe cứ tưởng tôi là lơ xe. Mọi người ngớ ngẩn thì ông hóm hĩnh: - Ấy chính là những lúc họ đến các quán, các nhà trọ tìm mà tôi vừa đi, không thấy đâu cả. Họ hỏi thăm các tay xe ôm đang có mặt gần đấy quá rành các chỗ tôi đến, như về nhà với các đứa con ở Bà Chiểu – Bình Thạnh, hoặc là ghé các chỗ tụi nó rành tận tim đen. Thế là ôtô bốc họ lên ngồi chễm chệ làm điềm chỉ viên. Đến gặp được tôi ngay phóc. Chủ ở lại làm việc, tài xế đưa ân nhân về chỗ cũ, mời ăn uống… hậu hĩ. Trong xe có máy điều hoà không khí, có radio, cassette, có truyền hình mini… nhấn nút ghế ngồi bật ngửa nằm tựa thân trên niệm mouse êm ả như mơ. Thế nhưng, đối với nhà văn Sơn Nam vẫn có cái “kẹt” đầu tiên. Lắm ôtô đời mới không có cái gạt tàn thuốc. Ngồi trong máy lạnh mà phê thuốc thì hết ý, mặc dù không có xe nào có bảng No Smoking nhưng hút hơi sượng và rất khó xử lý. Lại thêm chút tế nhị. Tuy dọc đường các quan chức và người đẹp cùng xe chiều ông thầy hết lòng, nhưng ông nói nhập gia tuỳ tục và mình phải biết thương người lái. Nghĩa là tuy không nói ra nhưng phải chấp nhận mất tự do, không hút thuốc. Chúng tôi chợt nhớ hai câu thơ của Nguyễn Du: Vậy nên những chốn thong dong Đứng không yên ổn ngồi không vững vàng (Kiều) Sơn Nam chỉ thích ngồi lộ thiên trên các xe ôm, xích lô. Xe của giới lao động vui vẻ, dễ tính, lại quá rành cái nết của vị khách hàng thâm niên độc đáo này. Thích chỗ nào ngừng ngay chỗ ấy. Thường là lúc đang chở ngoài đường bỗng bảo xe quay vào các nhà sách cũ luc lọi tìm mua. Lúc thì đi ngang qua các gian hàng trái cây, hoa kiếng bắt mắt, có “các em” đứng bán sầu riêng Cái Mơn, măng cụt Lái Thiêu, vú sữa Vĩnh Kim, bưởi Năm Roi… Bàn tay đập xành xạch lên lưng người chở, xe chạy ngừng lẹ, vào mua ngay và tỉ tê nói chuyện một chặp vừa ý rồi mới quay gót. Ngồi sau các loại xe này hút thuốc thoải mái vô tư và nhìn ngang liếc dọc cũng chẳng ai chê trách, lại rất trực tiếp thực tế cho đôi mắt và trang viết. Sắm được ôtô để sử dụng là ước mơ tuyệt vời của tất cả mọi người từ già đến trẻ. Trẻ con mới biết đi chập chững đã đòi mua ôtô, dẫu là ôtô đồ chơi. Các cụ ông cụ bà, chỉ còn ngồi một chỗ cũng thích sắm ôtô con, để chưng diện trước nhà, để con cháu sử dụng, đôi lúc cần chở họ đi đó đây vừa an toàn vừa sang trọng. Chỉ độc nhất một người không thích ô-tô, đó là Sơn Nam. CHỊ SƠN NAM KỂ CHUYỆN CHỒNG (Bài của Trần Anh Tài) Bà Đào Thị Phán vợ nhà văn Sơn Nam giỗ 100 ngày mất của chồng tại Mỹ Tho 20.11.2008 trước ống kính Đài Truyền Hình TP. HCM. Tôi về Mỹ Tho thăm chị Sơn Nam. Chị tên Đào Thị Phán, năm nay đã 80 tuổi, đón tôi, chị rất mừng. Nét giản dị, hồn hậu, thân tình của người con gái đất Long Trị, Long Mỹ (Hậu Giang) phảng phất trong cử chỉ, lời nói của chị khiến tôi càng nhớ Sơn Nam. Chị mồ côi mẹ lúc 5 tuổi, rồi năm 10 tuổi cha cũng chết. Bên giường bệnh, người cha hiền lành, cặm cụi, nắm tay chị đặt lên tay anh Hai dặn dò: - Ba có mệnh hệ nào, con ráng sống cho trọn đạo, nghe lời anh Hai. Còn thằng Châu, mày thay cha, bảo bọc chăm lo các em nhỏ. Mười bảy tuổi, chị tham gia công tác Hội phụ nữ xã Long Trị, được chị Phan Thị Tốt (Ba Tốt, dân Vĩnh Long, sau này về hưu, ở Phú Nhuận, mới qua đời tháng 6-2008) dìu dắt, nhất là cho chị đi học hai tháng tại khu 9. Hôm bế giảng lớp học, khách tham dự có Đoàn Thanh niên cứu quốc tỉnh Kiên Giang sang, trong đoàn, có anh Sơn Nam. Anh Sơn Nam sau đó “để ý” chị, có nhờ anh Năm Tiễn và lãnh đạo xã Long Trị làm mai mốt. Ông Năm Tiễn nhờ chị Ba Tốt và phụ nữ xã đánh tiếng: - Thằng đó tuy xấu trai, vậy mà có tài lắm, nó là uỷ viên Tỉnh đoàn Rạch Giá đó, mầy muốn ưng thì ưng. Chị Sơn Nam trong lòng đắn đo, thêm chút rộn ràng. Thầy bói nói anh Sơn Nam tuổi dần chị tuổi tỵ, gia đình anh nghèo, ông già Phạm Minh Sám và bà Lê Thị Quý ở quê, sống nhờ vườn cau, khoảng ruộng nhỏ, cô tư Phạm Thị Xuân chằm nón lá, bác Hai Pham Huy Trân (tự là Khoái) cũng đi kháng chiến và nhất là… “không thấy ở bản thân anh tương lai”. Đâu cũng sáu bảy tháng, anh Sơn Nam tìm cách làm quen với anh Hai chị Đào Hiền Châu, lúc đó, đang làm thư ký Tòa án Quân sự khu 9. Rồi anh Hai dẫn Sơn Nam về nhà nhân dịp gì đó. Chị đang sinh hoạt Hội ở xóm trên, được gọi về lẹ. Thấy nhà có khách, chị đi vòng vào nhà bằng ngả sau, nhưng cũng kịp nhìn thấy anh thanh niên tinh nghịch “bỏ ống dòm” bằng cách chụp hai ngón tay trỏ vào hai ngón cái đưa lên mắt dõi theo. Ăn cơm xong, anh hai gọi Sơn Nam và chị ngồi lại. Nói cho chị biết ý Sơn Nam. Anh hai có ý khuyên chị ưng đi. Từ đó, cứ mười bữa, nửa tháng, anh ấy lại ghé nhà… Anh hai chị nói mấy lần, vậy mà anh Sơn Nam phải chờ đến hai năm mới có đám cưới. Đám cưới chị là đôi bông do chị Hoàng, cán bộ Hội phụ nữ tỉnh Rạch Giá cho Sơn Nam mượn. Một trăm ngàn tiền miền Nam, anh “nhờ” bạn bè và bà con giúp để “đưa tiền chợ” đàng gái. Chị Phán nhắc điều này để nhớ ơn chị Hoàng và bạn bè, bà con tốt bụng lúc đó. Đám cưới chỉ có anh Phạm Huy Trân qua Long Trị, ông nội bà nội tụi nhỏ cũng không có. Điều này cho thấy, tình yêu chị, cuộc đời chị với anh Sơn Nam là đáng trân trọng biết bao. Đời nay ít có. Hai năm sau, chị sanh Mỹ Linh (Đào Thuý Hằng). Ông nội bà nội hay tin, gởi qua cho xấp vải, đủ may hai bộ đồ mới cho mẹ con. Lúc đó, bom pháo dữ dội, Long Trị sơ xác. Anh Sơn Nam đưa mẹ-con chị về An Biên. Đường đi thì xa, anh Sơn Nam chỉ biết chèo ghe bập bẹ, lại cà rịch cà tang, dút dít. Cứ đói bụng là tấp ghe vào nhà bạn ăn cơm, chỗ nào anh cũng có bạn chí tình. Hai ngày, ghe mới tới nhà nội, trời đã chạng vạng. Quê nội đón mừng cô dâu nhà họ Phạm quá đổi thân tình. Nước ròng, ghe xa bờ 10 mét. Có người lội xuống bồng em bé lên, có người phụ anh Sơn Nam dắt chị Phán đi trên thân dừa (làm cầu) dốc xiên ngược, hành lý là gói quần áo nhẹ tênh… Không có lấy món trái cây, trái khóm nào cho nhà chồng. Chị Sơn Nam xúc động mấy ngày liền về tình cảm quê nhà của anh. Sống với nhà chồng nghèo ba năm, chị Sơn Nam được cha mẹ chồng cưng chiều trân trọng. Ông nội dành cho cháu Mỹ Linh sự chăm sóc quý báu. Ẵm bồng nựng nịu đã đành, ông nội còn bỏ công cả tháng, tẳn nẳn làm xe rùa cho cháu chơi. Cháu chơi nghịch làm bể ấm trà quí của ông trên bàn, ông không rầy mà chỉ đánh yêu vào mông cháu bồm bộp, nói đớt đát: - Mồ tổ cha mày, của ông giữ gìn hai ba đời nay, mà dám làm bể của ông rồi! Đào Thuý Hằng, nhắc lại chuyện này đầy xúc động và tự hào: ông nội lúc đó thương cháu hơn cả con bác hai!. Ở An Biên, chị Sơn Nam sanh thêm cháu Nguyệt Ánh (cô tư tụi nhỏ đặt tên này) sau này là Đào Thuý Nga, hiện ở chung lo phụng dưỡng mẹ với chị Hằng. Sau đó, chị đùm túm hai con về Long Trị. Ngày đi, cha mẹ chồng gửi lên ghe bầy vịt, mấy hũ mắm, chị nhớ lời cha chồng: - Thằng Lạc (tên ở nhà của anh Sơn Nam) nó đi hoài, con ở đây cũng buồn, thôi về bển, khi nào rảnh ba má qua thăm… Hồi sanh cháu Hằng, anh Sơn Nam đi công tác cả tháng sau mới về. Anh kể chị nghe: Anh đi “ thi văn nghệ”, hai tác phẩm Cù Lao Dung và Tây Đầu Đỏ được giải, anh tăng chị bộ đồ tơ tằm và mấy khúc vải. Năm đó, anh Kiên Giang cũng có giải, được tặng một cái áo sơ mi đẹp, anh giữ riết tới lên Sài Gòn mới mặc. Năm 1954, anh được phân công ở lại, về Sài Gòn công tác thành. Chị theo anh về chốn phồn hoa. Anh tập tành viết, chị xin dạy ở trường tư gần ngã bảy Vườn Lài bấy giờ. Chị Sơn Nam dừng lại ở chỗ này, chị nhờ tôi viết lời cảm ơn với chú Đoàn Hồng Việt, “học trò” anh Kiên Giang Hà Huy Hà, sau này có làm ở bưu điện Mỹ Tho. Lúc anh Sơn Nam có “bạn mới”, chị buồn, giận anh, nhưng còn hai đứa con, chị quyết tâm phải ráng cho tụi nó đi học. Anh Sơn Nam lâu lâu về cho chị 50 – 100 đồng, khi chiếc mùng, khi cái áo. Ở Mỹ Tho chị sanh thêm với anh Sơn Nam cháu Liễu, khi có bầu cháu Liễu là lúc anh Sơn Nam vào nhà tù Phú Lợi, bây giờ nó làm việc và sinh sống ở Sài Gòn. Mấy năm cháu Hằng, cháu Nga học đại học ở trển, anh có phụ chị lo lắng, dù ít nhưng quý. Lúc ấy, khoảng cầu Đạo Ngạn tới bến xe Mỹ Tho còn trống trơn, chị “bày ra chuyện” dạy tư ở nhà, mục đích để kèm thêm cho hai đứa con gái. Chú Đoàn Hồng Việt cũng đem hai đứa con mình về chị dạy, để hàng tháng giúp chị, chị không áy náy. Sau này, lúc anh Sơn Nam ở tù, nhà văn Ngọc Linh biết hoàn cảnh anh chị, cũng có phụ chị lo cho gia cảnh khó. Trong số học trò học nhà chị, có con ông Thôn Hai giàu nổi tiếng ở xóm trong, cũng ra học. Thôn Hai thấy hai con lớn của chị tới tuổi đi học mà không có khai sanh, đứa út sắp ra đời. Sẵn dịp, ông giúp chị làm ba cái khai sanh ở xã. Ông không nhận đền đáp, vì chị dạy các con ông học rất giỏi, sau này, chúng cũng thành tài. Vì vậy, ba đứa con chị đều mang họ mẹ. Chị sống chan chứa trong tình xóm giềng. ... __________________ Thử hữu tắc bỉ hữu. Thử vô tắc bỉ vô. Thử sinh tắc bỉ sinh. Thử diệt tắc bỉ diệt. [HR][/HR]thay đổi nội dung bởi: tducchau, 28-04-2010 lúc 10:22 PM [/TD] [TD="class: alt2, bgcolor: #F4F2ED"] [/TD] [TD="class: alt1, bgcolor: #F8F7F4, align: right"]Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link[/TD] [/TABLE] [TABLE="class: tborder, width: 100%, align: center"] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E"] 28-04-2010, 10:28 PM[/TD] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E, align: right"] #Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link[/TD] [TD="class: alt2, width: 175, bgcolor: #F4F2ED"]Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link Thông thái Tham gia ngày: Apr 2008 Bài gởi: 2,728 Xin cảm ơn: 3,302 Được cảm ơn 11,086 lần trong 1,661 bài [/TD] [TD="class: alt1, bgcolor: #F8F7F4"] [HR][/HR]... KỲ XII RUỘT GAN NGƯỜI CẦM BÚT Đêm đêm có tiếng thở dài. Ngày ngày lại được nghe than hết tiền Một năm có 12 tháng, một tháng có 4 ngày thứ bảy cuối tuần, có tháng đến năm. - Biết rồi cha ơi! Tôi hằn học nói với anh Sơn Nam như vậy. Hể cứ mỗi khi đến tối thứ sáu là ông ta bồn chồn nhắc đi nhắc lại hai bên lỗ tai tôi: - Mai mình đi xuống báo công an. Vào những năm 2003 – 2004, lương tháng một nhân viên bảo vệ chỉ có 500.000đ. Vàng khoảng 8 triệu đồng. lượng. Số báo công an TP. HCM thứ bảy hàng tuần, trang văn hóa đều có mục “Nhà văn Sơn Nam kể chuyện” lấp lánh chân dung và những bài tạp bút của ông. Hể cứ kỳ số báo ấy phát hành còn nóng hổi, Tôi chở ông đến sớm tòa soạn đường Nguyễn Du Quận I. Ông vào ký lãnh tiền nhuận bút còn nóng hực trên tay. Với cái tâm và nghiệp vụ, báo công an đối với quãng đời qua của cố nhà văn Sơn Nam trọn lòng nhân hậu, vẹn toàn đạo nghĩa và thực tế. Hằng tuần với số tiền 800.000đ bài viết định kỳ, hằng tháng ông còn cộng tác nhiều đề tài khác mỗi lần đăng không dưới một triệu đồng. Chí đến những năm 2006 trở đi, trên mặt báo công an, đồng nghiệp còn hết lòng kêu gọi quí Mạnh Thường Quân bốn phương, hỗ trợ mọi mặt cho nhà văn Sơn Nam điều trị bệnh và các vết thương tai nạn giao thông ngặt nghèo. Tại TP. HCM có nhiều nhà xuất bản in mới, hoặc tái bản những tác phẩm của Sơn Nam. Có lắm nhật báo, tuần báo, đặc san, tạp chí… Đến các hãng phim, đài truyền hình. Các ban ngành chức năng từ các tỉnh thành nhiều nơi, tìm đến nhà văn Sơn Nam thực hiện kịch bản, các ấn phẩm văn thể mỹ. Nhà văn chúng ta còn thường đi tham quan, dự hội thảo, thuyết trình… trong túi cũng kha khá tiền nhuận bút. Chưa hết, hễ đến ngày cuối tháng, tôi đều chở Sơn Nam đến tiệm cầm đồ của em chồng con gái lớn Sơn Nam, ở Phú Nhuận, lãnh tiền trợ cấp hàng tháng. Lắm lúc hai vợ chồng con gái còn lên Gò Vấp thăm cha quà cáp và trực tiếp cho tiền thêm để chi tiêu. Thế nhưng, xót xa quái lạ thay. Bấy nay trong gia đình và mọi người sống bên cạnh hoặc gặp gỡ Sơn Nam đều thấy ông mang một căn bệnh trầm kha muôn thưở: lúc nào cũng túng thiếu. Bắc thang lên hỏi ông trời. Bạc tiền trong túi nó rơi đường nào! Ức quá! Tôi nghĩ con người này hồi nào tới giờ không xì ke ma túy, chẳng đỏ đen bạc bài đề đuôi gì ráo trọi, cớ sao ra nông nỗi này? Chọn ngày lành tháng tốt buổi đẹp trời, xe gắn máy lau chùi bóng loáng, thay nhớt mới, xăng đổ đầy bình. Quyết tâm giờ Tý canh ba tôi chở Sơn Nam thẳng tiến vùng tam giác biên giới hướng Tây Bắc vạn dặm. Bấy nay ở nơi huyền bí này, tiếng đồn lừng lẫy có một thầy Quảng Đông cao niên, gốc Miên xem tướng số, chỉ tay vận mệnh “bách phát bách trúng”. * Dưới gốc cây cổ thụ rợp bóng ven bìa rừng, chim kêu vượn hú, suối reo róc rách… hào quang thanh khí. Thầy quắc thước, ánh mắt rực sáng tựa sao băng, tọa trên thảm hoa. Đợi đúng giờ ngọ mới đến lượt ông Bính Dần Sơn Nam bước vào. Thoạt liếc thấy Sơn Nam tướng đi chẳng giống ai, thầy lắc đầu. Nhưng khi đã đến sát, ngắm tổng thể dung nhan. Thầy chỉ ngón tay vào cái đầu của Sơn Nam nói: - Ngọc ẩn trong đá! Tiếp đến xem hai cái tai bự của Sơn Nam to ở thùy, (miếng thịt chỗ phần dưới hai vành tai) thầy nói: - Quí tướng! Tiếp đến đưa bàn tay trái lên xem thầy nói: - Bàn tay lá sen! - Là sao? Bạch thầy. Tôi thưa. Thầy nói: - Bác ái! Phật! - Dạ ổng đâu có ăn chay! - Hút thuốc lá, uống cà phê, uống bia ngắm… trừ cơm cũng được xem như ăn chay trường. Thầy tiếp: -Tiền bạc tài lộc của bổn mạng này dồi dào như nước mưa của trời túa xuống. Mà cái bàn tay lá sen nó cũng có đọng lại được giọt nào đâu. Tạ ơn thầy tôi chở Sơn Nam rút lẹ. Sợ còn xem tiếp “bói ra ma, quét nhà ra rác!” GIẢI THOÁT Tổng thể vườn hoa cảnh của các nghệ nhân họ Đào Hóc Môn. Nơi chúng tôi thường đến đó là huyện Hóc Môn nằm về hướng Tây Bắc chỉ cách Gò Vấp 10 cây số. Trước kia thôn nào của huyện này cũng có trồng trầu nên còn có tên gọi “Thập bát phù viên”. Địa chí, nhân văn lịch sử ở chốn này nhà văn Sơn Nam đã từng viết dày trang sách khảo cứu của ông. Trên những con đường làng đất đỏ màu, phẳng phiu, chúng tôi vào ấp Thới Tứ xã Thới Tam Thôn. Nơi qui tụ khá đông nghệ nhân họ Đào, đi sâu vào tận nhà cửa êm đềm tĩnh lặng, đâu đâu cũng vườn cây trái ngọt trĩu cành. Bờ rào, hàng cau thẳng tấp một màu xanh ngắt, lá cành lay động qua cơn gió thoảng. Bà con sống trong những căn nhà trệt lợp mái ngói âm dương, tiền diện hướng ra đất rộng của cha ông để lại. Họ lập vườn hoa kiểng trồng cây trái quanh bốn mùa. Tôn thờ truyền thống sinh thái, thanh khiết thơ mộng. Chúng tôi được gặp gỡ các bậc cụ ông cụ bà chơn chất. Đầu tóc trắng phơ tựa bông bưởi, da dẽ hồng hào tươi vui đôn hậu. Quanh suốt tháng năm chỉ ăn chay trường đạm bạc, thăm hỏi, chúng tôi kinh ngạc tuổi họ đã xấp xĩ một thế kỷ. Nhà văn Sơn Nam, tác giả “THÚ CHƠI CÂY CẢNH – NON BỘ (nxb Đà Nẵng 1990) rất tâm đắc khi bước chân vào ngôi nhà vườn từ đường họ Đào của các nghệ nhân Đào Văn Sáng – Đào Văn Dúp, cùng họ với vợ và các con ông ở Mỹ Tho – Tiền Giang. Tọa lạc tại 1.7A tại ấp này. Với khuôn viên thửa đất 1.400 mét vuông, ngôi vườn là cả một quần thể tuyệt mỹ đa dạng. Tạo hình bằng cây trái, nào ngôi nhà mát thủy tạ. Cổng trời, bàn thiêng, bờ rào lập thể sắc bén, thẳng góc, nhấp nhô. Hài hòa vô số hình tượng Long – Lân – Qui – Phụng… sự tích trong kho tàng văn hóa dân gian. Tất cả chỉ bằng cây lá hoa kiểng vun trồng từ lòng đất đất mẹ vươn lên tươi mát uốn nắn tạo hình truyền thống điệu nghệ. Các nghệ nhân hoa kiểng và tác giả bấy nay đã được xuất hiện khá nhiều trên các phương tiện đại chúng. Truyền hình, báo chí… phát huy đề cập đến lãnh vực văn hóa bản sắc dân tộc. Hội văn nghệ dân gian Việt Nam đã chính thức tặng các nghệ nhân Hóc Môn danh hiệu “Nghệ nhân dân gian”. * Từng bước chân vào “vườn thượng uyển dân gian” ngoại thành, lòng sao thanh thoát lạ thường. Sơn Nam và các nghệ nhân cũng đều xuất thân là nông dân của đồng ruộng quê làng. Bấy nay Sơn Nam vẫn mãi là cốt cách một lão nông. Tuy nhiên Sơn Nam tuổi thành thị nhiều hơn tuổi quê. Nay về đây như thấy lại chính mình. * Tôi đưa Sơn Nam vào vài gia đình ở địa phương còn đủ tam đại đường. Ông bà, cha mẹ, con cháu sum vầy. Họ đang sống trong những ngôi nhà cũng giống như ngôi nhà hiện nay của gia đình Sơn Nam tại ấp Bắc Mỹ Tho. Xây cất khang trang, tân cổ hài hòa. Trưởng nữ của ông còn có một ngôi nhà lớn ở Quận 8 TP.HCM. Bấy nay vợ và các con các cháu của ông đều khẩn thiết đem ông về hai nơi này, muốn ở đâu thì ở. Tất cả họ chăm lo đầy đủ, chu đáo mọi điều kiện sống yên vui cảnh già. Tôi đã ray rức bao lần hỏi ông tại sao từ năm 1995 lúc bỏ nhà ở Bình Thạnh ra đi. Ông không chịu về với những tấm lòng nhân hậu của vợ hiền con thảo, và đàn cháu cưng? Chỉ có tác phẩm và cá tánh của con người Sơn Nam mới đáp được điều đó. Nay khi đang nằm sâu vào lòng đất, hồn quê, hồn văn của Sơn Nam càng bừng sáng ở cội nguồn. Cây đại thụ có nhiều cành, nhưng chỉ có một cái gốc. ... __________________ Thử hữu tắc bỉ hữu. Thử vô tắc bỉ vô. Thử sinh tắc bỉ sinh. Thử diệt tắc bỉ diệt. [/TD] [/TABLE]
[TABLE="class: tborder, width: 100%, align: center"] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E"] 28-04-2010, 10:42 PM[/TD] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E, align: right"] #Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link[/TD] [TD="class: alt2, width: 175, bgcolor: #F4F2ED"]Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link Thông thái Tham gia ngày: Apr 2008 Bài gởi: 2,728 Xin cảm ơn: 3,302 Được cảm ơn 11,086 lần trong 1,661 bài [/TD] [TD="class: alt1, bgcolor: #F8F7F4"] [HR][/HR]... KỲ XIII NHỮNG TÁC PHẨM CHƯA ĐƯỢC BIẾT ĐẾN Nhà giáo Đinh Công Tâm và Sơn Nam Đầu năm 2009 tôi trở lại thăm nhà giáo Đinh Công Tâm ở tại 298.22 Tân Hòa Đông, Phường Bình Trị Đông, quận Bình Tân, TP. Hồ Chí Minh. Vẫn lòng hiếu bạn và trọng đãi như thuở nào, nhưng vẫn không giấu được nét u buồn trên gương mặt của con người này. Thì ra tôi hiểu: tôi chỉ đến có một mình, không có Sơn Nam. Nhà văn của chúng ta đã ra đi nhưng tác phẩm của ông còn ở lại. Không những chỉ số tác phẩm mà nhà xuất bản Trẻ đã mua bản quyền mà còn những tác phẩm khác. Đó là nhờ có nhà giáo Đinh Công Tâm với hơn 50 năm trời yêu văn mến người đã sưu tầm và gìn giữ nhiều truyện ngắn và sách cũ của Sơn Nam qua nhiều thời kỳ. Nay đến thăm, tôi được nhà giáo Đinh Công Tâm gửi gắm một vài kỷ vật quí giá của Sơn Nam ông đã gìn giữ bấy nay để bổ sung cho danh mục các kỷ vật tại nhà lưu niệm Sơn Nam tại Mỹ Tho – Tiền giang do gia đình ông thành lập. Đinh Công Tâm là người đã cùng đệ tử của mình là Lê Hữu Thành, hiện là hiệu phó trường trung học cơ sở Văn Thân quận 6 TPHCM, soạn thảo một bản chúc thọ văn có nhan đề là “Phong sương mấy độ” nhân dịp lễ thượng thọ bát tuần nhà văn Sơn Nam. Toàn văn như sau: Chúc thọ văn: PHONG SƯƠNG MẤY ĐỘ Kính tặng nhà văn Sơn Nam Chúc mừng BÁT TUẦN ĐẠI KHÁNH Năm Bính Dần 1926, Rạch THỨ SÁU vùng U Minh Hạ, ven biển vịnh Xiêm La, Ấp Giữa, xã Đông Thái, huyện An Biên, thuộc tỉnh Rạch Giá. Lau sậy mừng tiếng khóc chào đời, Muỗi ong đón lời ca nhập thể. Mẹ ốm đau thiếu sữa nuôi con. bú mớm chịu ơn nặng mẹ Khơmer hàng xóm. Cha nhọc nhằn nắng mưa khai khẩn, chăm nom con cậy công sức bậc hiền thê. Học vỡ lòng ở xóm Cù Là, luôn chăm chỉ được xếp vào hạng giỏi. Tiếp Tiểu học nơi chợ Rạch Giá, thi đậu cao, học bổng mỗi tháng trao. Mười một tuổi, biết niềm đau mất nước, nỗi xót xa “kèn lạ mặt trời chiều”. Bảy mươi năm, nghe ông Nguyễn đánh Tây, buồn man mác “bần gie đom đóm đậu”. Đến bậc Trung học, đậu vào công lập, từ nhiều năm, đất Kiên Giang là duy nhất. Lên đất Cần Thơ, có học thức cao, tính xưa nay, dân U Minh chỉ một người. Mẹ gọi bán heo nuôi chưa đến tháng, lo cho con quần áo buổi tựu trường. Cha đi cầm bộ lư đồng hương hỏa, sắm cho trẻ nón giày ngày khai giảng. Đưa con đi, mẹ dặn dò ráng học, làm vẽ vang cho tổ phụ tông đường. Trước khi về, mẹ khuyên nhủ nhịn nhường, để yên thân bởi ốm o yếu đuối. Giỏi Việt Văn, linh hồn tiếng Mẹ, thương thầy Phan Quốc Quang nêu rạng gương ái quốc. Yêu Lịch sử, cội nguồn dân tộc, kính thầy Nguyễn Thượng Tư đau xót bậc hiền tài. Nước non chìm khói lửa, Dân chúng đắm bể dâu. Nam Kỳ khởi nghĩa bị dập tắt, có lúc buồn học không ra học. Chí sĩ Phan Bội Châu đã mất, “Thiên hạ thùy nhân bất thức quân?” (1) Mười bốn tuổi quên làm sao được, Học mấy năm nhớ mãi niềm đau! Xe nhà binh Pháp cán nát người khởi nghĩa, Súng xâm lăng bắn thầy Hiển ở Hòn Khoai. Thủ bút “Phong Sương Mấy Độ” của tác giả Lê Hữu Thành (kèm bút tích của nhà văn Sơn Nam) Ở tuổi đời mười bảy, Sách vở đành xếp lại, Thầy bạn phải chia tay. Lăn lóc kiếm việc làm, Dãi dầu tìm sinh kế. Đất Hà Tiên mải mê nhìn thập cảnh, Xóm Ba Hòn tìm việc mấy lò vôi. Mòn mỏi bước ngược xuôi, Tay không về Rạch Giá, Làm thơ ký tòa bố tỉnh lỵ. Bằng công tâm tận tụy việc sớm chiều, Lòng nhân ái giúp đỡ dân nghèo khó. Cách mạng Tháng Tám thành công năm mười chín tuổi, Có mặt trong Ban Đại diện Mặt trận Việt Minh. Đến gặp viên chủ tỉnh, Tiếp quản tòa hành chánh. Tham dự buổi mít tinh, Sóng người tràn sân bóng. Gió biển về lồng lộng, Mừng chính quyền đã thuộc về dân. Nhớ Bác Hồ lòng bỗng thấy bâng khuâng, Đình Trung Trực đỏ rực nhang và nến. Và từ đấy như sông về gặp biển, Gác tình nhà, việc cách mạng là trên. Bước tang bồng hồ thỉ, sức thanh niên. “Thượng phải chí, hạ phải đáo”. Chiến khu 9, đâu cũng là nơi nương náu, Nóp trên vai theo ngày rộng tháng dài. Học khắp cùng vũ trụ trần ai, Nào chính trị, nào thiên nhiên, nào cuộc sống, Tròn đạo trời, vuông đạo đất, sáng đạo người. Bằng trí tuệ với tình thương đằm thắm, Bằng con tim với ơn nước nghĩa dân. Khắp chiến khu đều in gót phong trần, Làm cán bộ huấn luyện chánh trị thường thức. Thân ốn yếu quản gì bao khổ cực, Chí lớn lao, mừng gặp bạn thơ văn. Nguyễn Bính Kiên Giang, Bình Nguyên Lộc, Dương Tử Giang. Cùng gắn bó trong mối duyên văn nghệ. Để tôi luyện cho tài năng nở rộ. Để hình thành ngòi bút của tâm linh, Để trọn đời nhân cách mãi giữ gìn. Để xứng đang với tình người Nam Bộ. Rồi Hiệp định Genève được ký kết, Đất nước tạm chia hai miền, Hòa bình tạm thời được lập. Cùng đồng đội chuẩn bị tập kết ra Bắc, Nhưng được phân công, phải ở lại miền nam. Lên sài Gòn hoạt động giữa làng văn, Với nhiệm vụ đòi thực thi Hiệp định. Một bộ quần áo cũ, Một trăm đồng tiền xanh, “Người U Minh lên bến Nghé, Mang theo sự vinh hạng trong lòng.” (2) Kể từ đây, cuộc sống long đong, Xa cha mẹ, xa họ hàng thân thích, “Phong sương mấy độ qua đường phố, Hạt bụi nghiêng mình nhớ đất quê…” (3) Tù ngục hai lần thân mỏng mãnh, Chiếc lá chao mình chịu gió dông… Vẫn vẹn lòng son trung với nước, Vẫn tròn tâm sáng hiếu cùng dân. Đi đầu trong đoàn “Ký giả ăn mày”, Đòi quyền sống, quyền tự do báo chí. Một tháng sau, thân lâm vòng lao lý, Chịu khổ hình tra tấn giữa nhà giam, Cho đến ngày giải phóng miền Nam. Cùng tù nhân phá cửa khám, Thoát khỏi chốn tối tăm. Trở về cùng ánh sáng, Cùng khung trời độc lập tự do. Dẫu cuộc đời chưa áo ấm cơm no, Nhưng thanh thản, chẳng ưu tư, lo lắng. Cứ thả bộ giữa đất trời đẹp nắng, Cứ thảnh thơi cạnh bè bạn tâm giao, Cứ tung hoành, thong thả hoặc nghêu ngao, Cứ trải rộng tấm lòng trên trang giấy. Khắp non nước vui bước chân hồ hải, Tình Bắc Nam như nước chảy chung dòng. Từ sông Hồng cho đến Cửu Long, Nền văn hoá bốn ngàn năm văn hiến Con thuyền chở đạo ung dung tiến, Ngọn bút nặng tình tha thiết ghi. Say nghiệp văn chưa trọn nghĩa thê nhi, Ray rứt nghĩ, buồn len vào tâm khảm! Bước tha hương đã sáu chục năm dư. Nhớ về miền cố thổ trĩu tâm tư, Biết sao được, là người con Nam Bộ! Xem bút mực là việc làm trả nợ, Nợ sinh thành, nợ cơm áo mênh mông… Hơn năm chục năm ròng, Sự nghiệp văn đồ sộ. Hướng về cùng Nam Bộ, Những năm tháng khai hoang. Bút pháp đôn hậu, linh hoạt, hồn nhiên, Cũng có lúc trữ tình đẫm lệ. Chiếm cảm tình độc giả bao thế hệ, Thế hệ già, thế hệ trẻ, thế hệ mai sau. Nhớ nhà văn Sơn Nam, nhớ HƯƠNG RỪNG CÀ MAU. (4) Tác giả Lê Hữu Thành (bên phải) và nhà giáo Đinh Công Tâm XÓM BÀU LÁNG, CHIM QUYÊN XUỐNG ĐẤT. NGUYỄN TRUNG TRỰC, ANH HÙNG DÂN CHÀI bất khuất. ĐÌNH MIỄU VÀ LỄ HỘI DÂN GIAN, Với THUẦN PHONG MỸ TỤC VIỆT NAM. TRỜI NƯỚC BAO LA vẫn in HÌNH BÓNG CŨ. NGÔI NHÀ MẶT TIỀN có NGƯỜI BẠN TRIỆU PHÚ. VẠCH MỘT CHÂN TRỜI tìm HAI CỎI U MINH. MỘT MẢNH TÌNH RIÊNG gởi THEO CHÂN NGƯỜI TÌNH, Vẫn thuỷ chung dầu ÂM DƯƠNG CÁCH TRỞ. LỊCH SỬ KHẨN HOANG MIỀN NAM ghi sâu một thuở. VĂN MINH MIỆT VƯỜN đẹp mãi đến ngày nay. Xanh mượt tận chân trời BIỂN CỎ MIỀN TÂY. DANH THẮNG MIỀN NAM với CHUYỆN XƯA TÍCH CŨ, Ru tuổi thơ êm đềm vào giấc ngủ. VỌC NƯỚC GIỠN TRĂNG, CÁ TÍNH CỦA MIỀN NAM. ĐẤT GIA ĐỊNH XƯA, LỊCH SỬ AN GIANG, TÌM HIỂU ĐẤT HẬU GIANG, những công trình biên khảo. BẾN NGHÉ XƯA, vùng đất lành chim đậu, ẤN TƯỢNG 300 NĂM, chiều mưa bão hôm nào. Thương GỐC CÂY, CỤC ĐÁ VÀ NGÔI SAO, Đã mang lại cho đời bao sự sống. CHUYỆN TÌNH CỦA MỘT NGƯỜI THƯỜNG DÂN. Phải đâu là giấc mộng. NÓI VỀ MIỀN NAM, phong phú những trang văn. Dẫu tám mươi,TUỔI GIÀ chẳng chồn chân, Vẫn thư thả DẠO CHƠI cùng tri kỷ. “Văn phi sơn thuỷvô kỳ khí, Nhân bất phong sươngvị lão tài.” (5) Những vui buồn đúc kết tuổi “thượng lai”, Bộ HỒI KÝchứa đầy chân thiện mỹ. Chuyện Nam Bộ khẩn hoang ba thế kỷ, Chuyện ngày xưa và cả chuyện bây giờ. TỪ U MINH ĐẾN CẦN THƠ, Học hành cần mẫn, tuổi thơ dạng dày. Ở CHIẾN KHU 9, sức trai, Như cá ngập nước, đức tài dồi trau. 20 NĂM GIỮA LÒNG ĐÔ THỊ, Đấu tranh bằng ngòi bút giữ hồn quê. Cuối đời rạng rở, BÌNH AN, Vui cùng độc giả, xóm làng, núi sông. ĐẤT PHƯƠNG NAM (6) bài ca mở đất, MÙA LEN TRÂU (7) khúc hát giữ nghề. Hiểu biết sâu về vùng đất phươn NAM, Được công chúng tôn vinh là “NHÀ Nam Bộ Học”. Am tường kỹ về bước đi dân tộc, Được bạn đọc xem là “Người chép sử khai hoang”. Ghi ơn ông, con cháu Miền Nam, Tạc tượng để ngàn năm tưởng nhớ. (8) Hôm nay đây, Giữa lòng thành phố. Độc giả hân hạnh, Bạn bè sum vầy. Mừng Bát tuần đại khánh, Cây đại thụ làng văn. Thay mặt các độc giả, Hằng yêu quí Sơn Nam, Gìn giữ từng trang văn, Đẫm mồ hôi lao động, Đầy núi cao sông rộng, Đầy ý đẹp tình sâu, Với ngòi bút nhiệm màu, Với tài năng cao trổi, Lòng yêu nước cao vợi, Cống hiến cả cho đời, Mừng thượng thọ tám mươi, Thay lời bao độc giả, Dưới cây cao bóng cả, Chân thành, Kính tỏ lòng biết ơn, Nhà văn lớn Sơn Nam, Đã góp nhiều công sức, Đắp xây nền nghệ thuật, Nền văn hoá nước nhà. Tươi đẹp những mùa hoa, Ngát hương và thắm sắc. Vài dòng nôm na, Tình nhiều lời ít. Kính chúc một câu mạnh khoẻ, Cầu xin hai chữ bình an. Đất trời còn mãi Sơn Nam, “ Ông già Nam Bộ” còn vang bóng người. _________ (1) Thơ Phan Bội Châu. (2)(3) Thơ Sơn Nam. (4) Những chữ viết in hoa là tên tác phẩm của Sơn Nam (5) Thơ Trần Bích San. (6) Tên bộ phim do Sơn Nam cố vấn, có một phần nội dung được xây dựng từ các truyện ngắn của ông. (7) Tên phim được xây dựng theo truyện ngắn cùng tên của nhà văn Sơn Nam. (8) Ngày 7-3-2004, Tổng Công ty Du Lịch Sài Gòn khánh thành tượng chân dung nhà văn Sơn Nam tại làng du lịch Bình Quơi 1(Thanh Đa), để ghi nhận đóng góp của ông đối với nền văn hoá phương nam. ... __________________ Thử hữu tắc bỉ hữu. Thử vô tắc bỉ vô. Thử sinh tắc bỉ sinh. Thử diệt tắc bỉ diệt. [/TD] [/TABLE]
[TABLE="class: tborder, width: 100%, align: center"] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E"] 28-04-2010, 10:48 PM[/TD] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E, align: right"] #Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link[/TD] [TD="class: alt2, width: 175, bgcolor: #F4F2ED"]Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link Thông thái Tham gia ngày: Apr 2008 Bài gởi: 2,728 Xin cảm ơn: 3,302 Được cảm ơn 11,086 lần trong 1,661 bài [/TD] [TD="class: alt1, bgcolor: #F8F7F4"] [HR][/HR]... KỲ XIV LỄ THƯỢNG THỌ Sơn Nam, chàng rể và con gái Sáng ngày mai 11.12.2006, nhà xuất bản Trẻ và Hội nhà văn TP. Hồ Chí Minh, tổ chức lễ thượng thọ của nhà văn Sơn Nam. Người con gái trưởng của ông chợt hiểu. Ngày 11 tháng 12 cách nay 80 năm về trước 1926 chính là sinh nhật của ba mình. Bà cùng chồng thu xếp hành trang lên xe chạy thẳng từ Mỹ Tho về TPHCM dự lễ. Buổi lễ đơn giản những trang trọng với đông đủ mọi thành phần của nhiều thế hệ, quan khách, thân hữu, đồng nghiệp chí cốt, và bạn đọc ái mộ bấy nay. Tất cả đều bồi hồi xúc động khi thấy dáng hình già nua nhà văn Sơn Nam. Sau ngày 11.08.2005 bị tai nạn giao thông hiểm nghèo liệt thân phải nằm một chỗ trên giường bệnh, giờ đây ông phải xuất hiện trên xe lăn. Trong nội thất gian phòng trang trọng, ngợp sắc hoa tươi thắm. Hoa và sách. Những pho sách đồ sộ, những bìa sách sang trọng rực rỡ chen lẫn nhau như cùng vui với gia đình, với mọi người. Trong buổi lễ mừng thượng thọ của mình, nhà văn Sơn Nam đã dạt dào cảm động, mắt ngấn lệ, ngồi chính diện trước mọi người. Ông nói đứt quãng, cảm ơn các bác sĩ và các mạnh thường quân thời gian qua đã nhiệt tâm nhiệt tình cứu chữa và giúp đỡ mọi mặt để ông có thể sống đến giờ phút này. Trong không khí thân tình và đầy xúc động ấy, trưởng nữ Đào Thuý Hằng phát biểu trong lễ thượng thọ: Kính thưa ba, Kính thưa các vị đại diện của NXB Trẻ, hội nhà văn TP. Hồ Chí Minh. Kính thưa quý cô bác, anh chị và các thân hữu của ba tôi và toàn thể quí vị hiện diện trong lễ mừng thọ hôm nay. Thưa ba, lời đầu tiên cho phép con chuyển lời chúc mừng tốt đẹp của má gởi đến ba. Má chúc ba sống khỏe, sống vui, gặp nhiều điều may mắn và hạnh phúc. Riêng chúng con luôn mong ba mạnh khoẻ, yêu đời; mãi mãi là “Hạt bụi nghiêng mình nhớ đất quê” và giữ mãi hình ảnh “ông già Nam bộ” trong lòng mọi người, và là người cha thân yêu của chúng con. Tôi xin thay mặt gia đình, xin chân thành cảm ơn nhà xuất bản Trẻ, hội nhà văn TP. Hồ Chí Minh và tất cả quí vị đã bằng tấm lòng kính trọng, quí mến đối với ba tôi mà tổ chức và đến dự buổi lễ mừng thọ trang trọng này. Sự quan tâm của xã hội và quí vị đối với cuộc đời – Sự nghiệp văn chương của ba tôi, là niềm tự hào cho gia đình chúng tôi, là sự động viên tinh thần rất lớn, giúp chúng tôidù ở cường vị nào cũng cố gắng sống và làm việc cho xứng đáng. Một lần nữa xin chân thành cảm ơn quí và trân trọng kính chào. TƯỢNG ĐÀI Tượng đài Sơn Nam tại làng du lịch Bình Quới Thanh Đa. Năm 2004 lúc nhà điêu khắc Trần Thanh Nam tạc tượng, Sơn Nam ở tuổi 78 hãy còn vui khoẻ chưa bị tai nạn giao thông. Tôi thường chở ông đến xem tượng đài. Trước tác phẩm của mình Ông già Nam Bộ dí dỏm: - Cha! Mình cũng có giá quá chớ! Hoặc: - Sơn Nam này, nay có chỗ ở mới muôn đời rồi, khỏi phải trả tiền thuê nhà trọ nữa! Bữa đầu chúng tôi đi xem tượng về lại nhà, cơm dọn ra, ông không để ý, cứ đi tới đi lui rạo rực, bảo tôi gọi điện thoại ngay về Mỹ Tho. Ông hồn nhiên khoe với trưởng nữ của mình: - Trời ơi! Trên này ba còn sống mà đã được tạc tượng cho ba rồi. Đẹp lắm! Gia đình và hết thảy các con cháu … sắp xếp lên ba đưa đi xem. Báo tin xong đặt máy xuống một cái cụp, nở nụ cười tươi như hoa mùa xuân. Thấy cờ đã đến tay, “Lý Thông” tôi liền gợi ý: -Rửa tượng! “Thạch Sanh” ôkê cái rụp và chọn một quán bia hạp nhãn ở đường Nơ Trang Long Bình Thạnh. Ra xe Lý Thông vun vút chở đi cũng tươi như mùa xuân. Bữa đó, Lý Thông được ăn chùa xả láng một chầu hả hê. Nhưng từ A mà chưa đến Z vì thấy trời đã khuya lại chuyển mưa đen kịt, phải lo về. Chở nhau đến khúc đường Phan Văn Trị chỗ gần Cầu Hang mặt đường quá xấu lại lắm ổ gà… điện cúp mưa xuống nặng hột, phần đã chếnh choáng hơi men, tay lái chao đảo té cái rầm. Mình mẩy ê ẩm, mưa ướt lạnh run. Nhưng may chưa đến nỗi nào, gắng gượng dưng xe lên chạy tiếp về nhà. Tuy thế vẫn còn tếu tếu Sơn Nam nói: -Mình còn phước lớn! Nhờ “quý cô nương” phù hộ…Vì hồi nãy tui “boa” các em quá sộp. Còn tôi thì nói: -Không phải đâu, chắc nhờ tượng đài ở Bình Quới phò trợ. Vài ngày sau đó, lúc Sơn Nam vắng nhà có mấy bà trên chợ nghe phong phanh chuyện đặt tượng này đi ngang cửa ghé vào hỏi tôi: -Bộ anh Sơn Nam chết rồi sao mà chánh phủ đặt tượng? CHUYẾN THAM QUAN Xe rước gia đình Sơn Nam vào khu du lịch Bình Quới. Một sáng đẹp trời, trước cổng nhà truyền thống quận Gò Vấp TPHCM, có chiếc xe hơi từ Mỹ Tho lên sớm. Sơn Nam rạng rỡ bước lên ngồi sum họp cùng các con gái, rể và cháu chắt. Kẻ gọi ba, người gọi ông ngoại, ông cố ríu rít. Xe chạy thẳng ra làng du lịch Bình Quới. Khi đã vào bãi đậu xe trong cổng dừng lại, họ bước xuống phân vân, đường vào vườn tượng còn khá xa. Liền thấy xe điện chuyên dùng đón đưa khách chạy ra. -Trời ơi! Bác Sơn Nam! Mời tất cả lên xe. Cũng như bao du khách thập phương. Một nhà đoàn tụ bốn thế hệ, dung dăng dung dẻ ngoạn cảnh đó đây. Vui chơi thưởng thức văn nghệ ca múa hát và lắm món ăn uống ngon dân gian đặc sản dồi dào trong làng du lịch sinh thái rộng lớn. Nhà văn lúc tuổi 78, âu yếm nô đùa với bé Đỗ Quốc Trí một tuổi tại Bình Quới Thanh Đa. Ông cố ngoại còn nô đùa với cháu cố Đỗ Quốc Trí vừa lên một. Nó được ẵm theo đi xem tượng và âu yếm ngã vào lòng ông. Trong khu du lịch dịp này lại đang có cuộc triển lãm tranh của Ý Lan tại hội quán Hội ngộ Trịnh Công Sơn. Sơn Nam tâm đắc hào hứng đưa tất cả vào xem. Sau đó họa sĩ Ý Lan đề nghị đưa một bức tranh Sơn Nam mà gia đình đắc ý nhất để bà làm thành tranh cát. Chân dung nhà văn Sơn Nam bằng tranh cát này hiện nay đang đặt tại nhà lưu niệm Sơn Nam ở Mỹ Tho – Tiền Giang. ... __________________ Thử hữu tắc bỉ hữu. Thử vô tắc bỉ vô. Thử sinh tắc bỉ sinh. Thử diệt tắc bỉ diệt. [HR][/HR]thay đổi nội dung bởi: tducchau, 28-04-2010 lúc 10:53 PM Lý do: Tự "xử" - Lỗi chính tả và hiệu chỉnh [/TD] [TD="class: alt2, bgcolor: #F4F2ED"] [/TD] [TD="class: alt1, bgcolor: #F8F7F4, align: right"]Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link[/TD] [/TABLE] [TABLE="class: tborder, width: 100%, align: center"] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E"] 28-04-2010, 10:52 PM[/TD] [TD="class: thead, bgcolor: #3A758E, align: right"] #Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link[/TD] [TD="class: alt2, width: 175, bgcolor: #F4F2ED"]Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link Thông thái Tham gia ngày: Apr 2008 Bài gởi: 2,728 Xin cảm ơn: 3,302 Được cảm ơn 11,086 lần trong 1,661 bài [/TD] [TD="class: alt1, bgcolor: #F8F7F4"] [HR][/HR]... KỲ XV – KỲ CUỐI TRỞ VỀ MÁI NHÀ XƯA Từ trái qua: Bà Đào Thị Phán vợ nhà văn Sơn Nam, Sơn Nam và nhà thơ Kiên Giang trong bữa cơm sum họp gia đình tại Mỹ Tho. Đầu năm 2002, ở tuổi 76 lúc sống ở Gò Vấp, Sơn Nam lâm trọng bệnh. Đưa vào bệnh viện địa phương cấp cứu. Sau đó chuyển vào bệnh viện nhiệt đới, chợ quán quận 5 TP. Hồ Chí Minh theo dõi điều trị thời gian dài. Tưởng đâu khó vượt khỏi tay tử thần. Nhớ lúc sống chung, tôi có hỏi “ông thầy”: -Người ta thường nói: “ngựa quen đường cũ” là thế nào? Sơn Nam giảng: -Thời phong kiến bên Trung Quốc có một quan thượng phẩm triều đình. Lúc già về nghỉ hưu được nhà vua ban thưởng nhiều vàng bạc còn tặng luôn một con tuấn mã, mà lúc tại chức vị quan lớn này thường xuyên sử dụng. Tuy về lại đời thường đã lâu. Nhưng mỗi lúc cưỡi ngựa đi đó đây. Con ngựa cố tri đó vẫn cứ quay đầu chạy theo con đường cũ đã quá quen thuộc. Khi Sơn Nam nằm bệnh viện tôi vào thăm gặp bác sĩ điều trị cho biết bệnh của ông đã thuyên giảm nhiều nhưng có than phiền, nhà văn chúng ta cứ nằng nặc đòi về. Ngồi bên ông trên giường bệnh, tôi thấy sức khoẻ ông đã tốt nhưng khuôn mặt thuở nào nay đượm vẻ ưu buồn và hãy còn rất yếu. Lãng tử tâm tình: -Mình già rồi, còn các chứng bệnh nó cũng quen đường cũ tái phát khó lường biết chết lúc nào. Tôi thấy nhớ vợ con, nhớ quê nhà da diết, hơn nữa sắp tới dưới đó có lắm việc hệ trọng trong đời người. Giờ mình còn sống phải về lo. Sơn Nam và nhà thơ Kiên Giang Nào về trùng tu mồ mả ông bà. Nào sắp tới có đám cưới cháu ngoại trai đầu tiên con trưởng nữ là cháu Trần Đức Hoài Ân …. Đích thân nhà thơ Kiên Giang đã đến bệnh viện đưa Sơn Nam về quê Ấp Bắc, Mỹ Tho. Vợ và các con mừng tủi xúc động xúm lại cảm ơn Kiên Giang rối rít. Đứng trước bàn thờ có di ảnh song thân, Sơn Nam giọng nghẹn ngào như sám hối: -Cha mẹ ơi, con tưởng như đã chết rồi nhưng còn về được tạ ơn vong linh cha mẹ ông bà. Rồi quay sang nắm tay vợ hiền: - Tui tưởng kỳ này không qua khỏi nào ngờ còn có giây phút này. Kẻ suốt đời lãng du nay đã trở về. Ông đã về với gia đình sau suốt một đời lang bạt, mà không phải là rong chơi. Vì đời ông đích thị là một hành trình dài đi vào văn học, đi vào lòng người, đi vào cuộc sống. TPHCM, Xuân Kỷ Sửu – 2009 10/04/2010 ĐÀO TĂNG (Nguồn daohieu.wordpress.com) _______ (nt: Đã thực hiện xong ebook! Vui lòng xem thêm Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link! Xin cám ơn! Trân trọng!) __________________ Thử hữu tắc bỉ hữu. Thử vô tắc bỉ vô. Thử sinh tắc bỉ sinh. Thử diệt tắc bỉ diệt. [/TD] [/TABLE]
