NC-17 Truyện vui trên đường tới hội trường (A funny thing happened on the way to the forum)

Tác phẩm Truyện vui trên đường tới hội trường (A funny thing happened on the way to the forum) do kịch viện Broadway đặt hàng nhóm tác giả Stephen Sondheim (phần nhạc) và Burt Shevelove & Larry Gelbart (phần kịch) vào năm 1962, dưới hình thức nhạc kịch 3 hồi bằng Mĩ thức Anh ngữ. Tuy nhiên, ba hồi kịch này lại tương ứng bộ ba hề kịch Pseudolus, Anh lính tếu (Miles Gloriosus), và Nhà ma ám (Mostellaria) của kịch tác gia La Mã Titus Maccius Plautus (254 - 184 TCN). Bộ ba lấy nhân vật Pseudolus làm hình tượng xuyên suốt, diễn biến chính là hành trình chuộc tự do của y.

Kịch phẩm này dù chỉ là sự bổ khuyết di cảo tác gia cổ đại, nhưng ở bối cảnh thập niên 1960 - khi trào lưu điện ảnh Hi La đang thống trị màn ảnh Hollywood, lại có giá trị cao trong việc khôi phục phần nào nghệ thuật sân khấu cổ điển Âu châu. Còn đối với độc giả hiện đại, tác phẩm cung cấp một cứ liệu hệ trọng về phong cách hài kịch Cổ La Mã, đồng thời hiểu sâu hơn về bối cảnh xã hội La Mã thời đế quốc thay vì cái bề nổi chỉ toàn chính trị và chiến tranh khô khan. Rất đáng !

​

 

Khoảng triều đại Nero, ở một phường dơ dáy lạc hậu bậc nhất thành Roma có tên nô lệ "gian tham nhất mà cũng bần tiện nhất" (the lyingest, cheatingest, sloppiest slave in all of Rome) tên Pseudolus. Y chỉ có một khao khát cháy bỏng là chuộc tự do đã mất từ đời ông cố. Vì thế, Pseudolus quyết định giúp cậu chủ Hero tán tỉnh cô láng giềng Filia để đổi lấy tự do cho bản thân.

NHÂN VẬT​

▸ Lão Senex ("hiền giả") : Chủ ngôi nhà thứ nhất. Một nguyên lão đầu tóc bù xù, ra nghị trường thì hèn mà về nhà sợ vợ con một phép.
▸ Mụ Domina ("phu nhân") : Vợ Senex, người đàn bà gian ngoan, có địa vị xã hội cao hơn chồng, vợ chồng thường bất hòa.
▸ Hero ("anh hùng") : Con trai Senex. Bản tính nhu mì như cha, chỉ biết học hành và yêu đương. Chàng nuôi ý định cưới trinh nữ Filia nhà bên.
▸ Lão Erronius ("phiêu bạt") : Chủ ngôi nhà thứ nhì. Luống tuổi, chết vợ. Bỏ nhà đi biệt xứ đã hai chục năm để tìm hai đứa con bị hải khấu bắt cóc thuở nhỏ.
▸ Marcus Lycus : Chủ ngôi nhà thứ ba. Trùm "hàng thịt". Chuyên cung cấp nô lệ gái cho nhu cầu giải trí của thị dân Roma.
▸ Filia ("lệnh ái") : Trinh nữ nhà Marcus Lycus. Được Lycus nhận làm con nuôi từ nhỏ làm món hàng cao giá đặng thu vén hậu thuẫn quyền lực.
▸ Miles Gloriosus ("tự phụ") : Thầy đội có bản tính ngạo mạn khoác lác, được Marcus Lycus hứa gả Filia cho.

▸ Pseudolus ("giả trá") : Tiểu nô nhà Senex, đày tớ riêng của cậu Hero. Y ham chơi lười làm, tối ngày chỉ thích đi gá bạc bịp và trộm cắp vặt, thường bị lính bắt quả tang lúc gian lận nhưng rồi được ông bà Senex bao che.
▸ Hysterium ("vô ưu") : Lão bộc nhà Senex, ít nói nhưng được việc.

ĐỐI THOẠI​

Nhà Senex và Lycus chạm mặt trên phố :
Ông bà láng giềng bỏ quá cho ! Gia đình chúng tôi mới chuyển tới nên chưa kịp ra mắt quý vị. Sang tuần này ăn tân gia, chắc ông bà cũng hiểu...
Kì thực là không.
Ngữ "hàng thịt" tầm ruồng đòi vô nhà ta ư, ghê tởm !
Thì ghê, giờ phải sát vách phường "buôn thịt" chứ.

Lính bắt quả tang Pseudolus bày bạc bịp :
Thằng Pseudolus nhà ông bà dám vênh mặt bắt chước công dân.
Bẩm ông bà, con nào có gan, xưa nay chỉ biết khom khom cật thôi.
Nó rủ bọn này đánh cược mà lại ăn gian 9 minae.
9 đâu, có 7 thôi.

Chợ nô lệ :
Mua ngay, toàn hàng Gallia và Aegyptus đây. Mời quý ông quý bà ! Mua ngay kẻo hết, nay toàn hàng tươi. Ấy, nom con Fertilla Phì Lủ này, 300 cân thịt mỡ thơm ngon đấy. Nó vừa đẻ 18 tiểu nô khỏe mạnh, còn khả quan xuất thêm lứa nữa.

Cậu Hero học gia sư :
Thái dương và nguyệt cầu cùng 4 hành tinh khác bay quanh đại địa. Nhưng trên cao có cái vòm xanh lơ gọi thiên không, giăng đầy tinh tú... Nhiều tinh tú được định danh bởi giới thiên văn học Aegytus, nhưng nước ta phát triển hệ thống thiên văn học nhờ cái nền Graecia. Vậy theo em, học giới nào tiến bộ hơn ? Vì đại địa là bề mặt phẳng nên...

​