Thơ Việt Vân-trai quang-uyển (雲齋光苑)

Tác gia Trần Quang Đức sinh ngày 16 tháng 05 năm 1985 tại Hải Phòng.

Nguyên danh : Trần Quang Đức (陳光德)
Biểu tự : Nam Phong (南風), Tam Uyển (三碗), Thí Phổ (施普)
Thất danh : Cao Trai (高齋), Vân Trai (雲齋)
Bút hiệu : Nam Quốc Nhân (南國人), An Biên học sĩ (安邊學士)
Pháp hiệu : An Biên cư sĩ (安邊居士)

​

Ông bắt đầu gia nhập văn đàn từ năm 2010 thông qua một số thi phẩm và cổ văn khảo sự. Nhưng bây giờ cộng đồng mạng thường chỉ nhắc về ông với ấn phẩm Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link.

Dưới đây là hợp tuyển những trứ tác lai rai của ông lúc thừa nhàn !

 

與諸文士歡飲後記

嚴閉雲齋絕溷塵，
往來時有讀書人。
酒筵厭說當朝事，
惟語琳琅舊李陳。

​

DỮ CHƯ VĂN SĨ HOAN ẨM HẬU KÝ

Nghiêm bế vân trai tuyệt hỗn trần,
Vãng lai thời hữu độc thư nhân.
Tửu diên yếm thuyết đương triều sự,
Duy ngữ lâm lang cựu Lý Trần.

KÝ SỰ SAU KHI HOAN ẨM CÙNG CÁC VĂN SĨ

Khóa kín buồng mây lánh bụi trần,
Lại qua thảng có bạn thư nhân.
Tiệc vui chán nhắc tuồng đương thế,
Bui nói thao thao thuở Lý Trần.

【Vân-trai Trần-quang-Đức】​

 

Nguyên tác :

暮會子虛於紙鋪

相約雲箋薄暮遲，
暢談翰墨兩投機。
送余晚入黃昏後，
卻使高朋戴雨歸。

​

Phiên âm :

MỘ HỘI TỬ HƯ Ư CHỈ PHỐ

Tương ước vân tiên bạc mộ trì,
Sướng đàm hàn mặc lưỡng đầu ky,
Tống dư vãn nhập hoàng hôn hậu,
Khước sử cao bằng đới vũ quy.

Châu Hải Đường phiên nôm :

CHIỀU HẸN TỬ HƯ Ở PHỐ GIẤY

Cùng hẹn tờ mây buổi xế chiều,
Luận đàm bút mực thỏa lòng nhau,
Tiễn ta sau buổi hoàng hôn muộn,
Thương bạn về mưa dội mái đầu.

【Vân-trai Trần-quang-Đức】​

 

Đêm mất ngủ, dậy làm khổ từ theo điệu Thoa đầu phượng (夜失眠，起填「釵頭鳳」詞一闕), 15 tháng 12 năm 2013.

​

釵頭鳳

風中雪
舊離別
渺渺雲山歸雁絕
淚冰涼
蹙寸腸
江亭極目
亂發飛霜
傷
傷
傷

江水竭
皆虛說
此恨悠悠心上結
卻停觴
夜未央
歡情若夢
愁比天長
忘
忘
忘

THOA ĐẦU PHƯỢNG

Phong trung tuyết
Cựu ly biệt
Diểu diểu vân sơn quy nhạn tuyệt
Lệ băng lương
Xúc thốn trường
Giang đình cực mục
Loạn phát phi sương
Thương
Thương
Thương

Giang thủy kiệt
Giai hư thuyết
Thử hận du du tâm thượng kết
Khước đình thương
Dạ vị ương
Hoan tình nhược mộng
Sầu tỉ thiên trường
Vương
Vương
Vương.

THOA ĐẦU PHƯỢNG

Gió tung tuyết
Xưa ly biệt
Mờ mịt nước mây cánh nhạn dứt
Lệ như băng
Lòng ngổn ngang
Lầu sông dõi mắt
Tóc rối pha sương
Thương
Thương
Thương

Sông cạn kiệt
Lời thêu dệt
Dằng dặc hận này lòng nghẹn uất
Chén rượu ngưng
Đối đêm trường
Hoan tình như mộng
Sầu vượt cao thương
Buông
Buông
Buông

【Vân-trai Trần-quang-Đức】​

 

ĐẠI HÀN KÝ
24.01.2016

Thần quy bạo tử súc sinh khan,
Đảng hội tranh phong tiếu Xúc Man.
Khâm lý xỉ nha do bính trước,
Sở ưu duy hữu thử nghiêm hàn.

KÝ SỰ KHI RÉT ĐẬM

Rùa thần đột tử, cũng chỉ coi như giống súc sinh,
Đảng hội ghen ghét đấu đá, cười như sự tranh chấp của hai nước Xúc - Man trên sừng con ốc sên.
Nằm trong chăn mà răng vẫn còn va lập cập,
Điều lo ngại chỉ có cái tiết giá buốt này thôi.

​

TẦM TIỂU HẠNG TIÊN SINH BẤT NGỘ
25.01.2016

Nhất Ngột chí vô nhân,
Diện thư kiến tại tần.
A lô cửu vị tiếp,
Trường cảnh vọng Ai Phân.

TÌM TIÊN SINH TIỂU HẠNG MÀ KHÔNG GẶP ĐƯỢC

Nhất Ngột đến chẳng có người,
Facebook thấy online.
Alo mãi chẳng đáp,
Dài cổ ngóng Iphone.

​

TỰ GIỚI
25.01.2016

Ư kim võng thượng vật huyên hoa,
Chuyên thạch phao lai nại nhược hà.
Trí giả bất ngôn, ngôn bất trí,
Sửu nhi hoàn tỉ đảng viên đa.

TỰ RĂN

Bây giờ trên mạng chớ huyên thuyên,
Gạch đá ném qua sẽ rất phiền.
Người biết chẳng rằng, rằng chẳng biết,
Trẻ trâu đông đúc vượt đảng viên.

​

【Vân-trai Trần-quang-Đức】​

Cũng làm bài Sửu nhi (丑兒) góp vui với các thầy nhé ! Bài từ điệu Tiêu Tương thần (潇湘神) :

諸丑兒，諸丑兒，Chư sửu nhi, chư sửu nhi,
戰旗昔日採蘆葦。Chiến kỳ tích nhật thái lô vi.
借問如今華屋內，Tá vấn như kim hoa ốc nội,
相爭何又以鐮錘？Tương tranh hà hựu dĩ liêm chùy ?

Lũ trẻ trâu, lũ trẻ trâu !
Ngày xưa trận giả hái cờ lau.
Thử hỏi hôm nay nhà đẹp ấy,
Sao đem liềm búa để choang nhau ?

​

【Châu Hải Đường】​

 

MƠ GẶP KHỔNG HÓA RA GẶP VỢ​

Nguyên tác :

三碗素不知儒之惡害，夢寐思之。一日，夢之曲阜問儒於孔子。初見，三碗不知其何如，脫口而曰：害！孔子一驚，疑有小子問海之所謂者，答曰：海，浩圖餘睹，青溝，萬里目。三碗忽醒，方知是時其妻子早起，朗讀西夷語。 《安邊陳氏之高齋閑錄》

​

Phiên âm :

Tam Uyển tố bất tri Nho chi ô hại, mộng mị tư chi. Nhất nhật, mộng chi Khúc Phụ vấn Nho ư Khổng Tử. Sơ kiến, Tam Uyển bất tri kỳ hà như, thoát khẩu nhi viết : "Hại..." [1]. Khổng Tử nhất kinh, nghi hữu tiểu tử vấn hải chi sở vị giả, đáp viết : "Hải, hạo đồ dư đổ. Thanh câu vạn lý mục" [2]. Tam Uyển hốt tỉnh, phương tri thị thời kỳ thê tử tảo khỉ, lãng độc Tây Di ngữ (An Biên Trần thị chi Cao Trai nhàn lục).

Phiên nôm :

Tam Uyển xưa nay không biết cái hại của Nho ra sao, đến nằm ngủ cũng suy nghĩ. Một hôm, mơ tới Khúc Phụ, hỏi Khổng Tử về đạo Nho. Vừa gặp, Tam Uyển chẳng biết thế nào, buột miệng nói : "Hại…". Khổng Tử giật mình, ngờ có học trò hỏi Biển là gì, bèn đáp : "Biển, bức tranh rộng lớn, nom mãi không hết, ngòi nước màu xanh, ngút vạn dặm mắt". Tam Uyển bừng tỉnh, mới hay bấy giờ vợ con dậy sớm, đọc lớn tiếng Tây Di (trích Cao Trai nhàn lục của họ Trần người An Biên).

[1] Hi !
[2] Hi, how do you do ? Thank you very much !

【Vân-trai Trần-quang-Đức】​

 

老徒兒​

我國自廢漢學後，舊學者一時之間 不知所向。於是稍能寫一手好字者多坐路旁賣字謀生，時人謂之翁徒。然則，真儒以此為恥，常蔑視之，足見當時之謂翁徒者皆無品行之流也。再後來，本朝太祖皇 帝立國之初，翁徒日趨稀少，是故武公廷連乃作翁徒詩以示其懷古耳。後人愚痴，不知其臭美，皆謂翁徒踞坐賣字為美俗，且鼓吹之。德孟年間，翁徒驀然甚衆，亦多爲卑賤蠢陋者。武公翁徒詩本為國音詩，今譯為漢文，又附有引入以詳翁徒事跡（小注：翁徒，或譯為‘老秀才’此辭用不甚當。蓋老秀才，明稱國子監拔萃人才者）。

春煦桃開岁未迟，
此時往見老徒兒。
路旁擺墨鋪紅紙，
街上行人似織絲。

駐足觀看多顧客，
憐才頌讚轉迷痴。
招魂張草揮神韻，
宛有翔龍舞鳳奇。

年年嵗嵗人零落，
嵗嵗年年客漸稀。
尺紙消魂朱黯色，
墨香愁滯古硯池。

老徒硯席依然在，
對面行人莫覺知。
紙上蕭蕭黃葉落，
天邊日暮雨霏霏

今年相似桃花舊，
不見老徒空自悲。
萬古塵閒來往客，
焉知魂魄向何歸。

​

LÃO ĐỒ NHI​

Ngã quốc tự phế Hán học hậu, cựu học giả nhất thời chi gian bất tri sở hướng. Ư thị sảo năng tả nhất thủ hảo tự giả đa tọa lộ bàng mại tự mưu sinh, thời nhân vị chi "ông đồ". Nhiên tắc, chân nho dĩ thử vi sỉ, thường miệt thị chi, túc kiến đương thời chi vị "ông đồ" giả giai vô phẩm hạnh chi lưu dã. Tái hậu lai, bản triều Thái Tổ hoàng đế lập quốc chi sơ, "ông đồ" nhật xu hi thiểu, thị cố Vũ công Đình Liên nãi tác "Ông đồ" thi dĩ thị kỳ hoài cổ nhĩ. Hậu nhân ngu si, bất tri kì xú mỹ, giai vị "Ông đồ" cứ tọa mại tự vi mỹ tục, thả cổ xuy chi. Đức Mạnh niên gian, "ông đồ" mạch nhiên thậm chúng, nhiên đa vi ti tiện xuẩn lậu giả. Vũ công "Ông đồ" thi bản vi Quốc âm thi, kim dịch vi Hán văn, hựu phụ hữu dẫn nhập dĩ tường "ông đồ" sự tích. (Tiểu chú : "Ông đồ" hoặc dịch vi "Lão tú tài", thử từ dụng bất thậm đáng. Cái "lão tú tài", Minh xưng Quốc Tử giám bạt tụy nhân tài giả).

[Nước ta từ sau khi bỏ Hán học, những người theo lối cựu học nhất thời không biết phương hướng. Bấy giờ, nhiều người viết chữ hơi đẹp liền ra ngồi ngoài đường bán chữ mưu sinh, người đương thời gọi là "ông đồ". Song le, các bậc chân nho coi việc làm như vậy là sỉ nhục, thường miệt thị họ, đủ thấy bấy giờ "ông đồ" đều là bọn không có phẩm hạnh vậy. Sau đó, hồi đầu Thái Tổ hoàng đế của bản triều lập nước, "ông đồ" ngày một ít dần, bởi vậy ông Vũ Đình Liên mới viết bài thơ "Ông đồ" để tỏ cái ý hoài cổ của ông ta mà thôi. Người đời sau ngu si, không biết xấu tốt, đều coi việc "ông đồ" ngồi xổm bán chữ là thuần phong mỹ tục, rồi cổ xúy cho việc đó. Những năm Đức Mạnh, "ông đồ" đột nhiên xuất hiện rất nhiều, nhưng phần lớn là bọn ti tiện ngu xuẩn. Bài thơ "Ông đồ" của ông Vũ vốn là thơ Quốc âm, nay tôi dịch sang Hán văn, lại phụ chép thêm phần dẫn nhập để tỏ tường sự tích của "ông đồ" (Chú thích : Có người dịch "Ông đồ" là "Lão tú tài", từ này dùng không thích đáng. Chừng vì "lão tú tài" là từ nhà Minh gọi những người tài giỏi xuất chúng trong Quốc Tử giám vậy)]

Xuân hú đào khai tuế vị trì,
Thử thời vãng kiến lão đồ nhi.
Lộ bàng bãi mặc phô hồng chỉ,
Nhai thượng hành nhân tự chức ti.

Trú túc quan khan đa cố khách,
Liên tài tụng tán chuyển mê si.
Chiêu hồn Trương thảo huy thần vận,
Uyển hữu tường long vũ phượng kỳ.

Niên niên tuế tuế nhân linh lạc,
Tuế tuế niên niên khách tiệm hi.
Xích chỉ tiêu hồn chu ảm sắc,
Mặc hương sầu trệ cổ nghiên trì.

Lão đồ nghiên tịch y nhiên tại,
Đối diện hành nhân mạc giác tri.
Chỉ thượng tiêu tiêu hoàng diệp lạc,
Thiên biên nhật mộ vũ phi phi.

Kim niên tương tự đào hoa cựu,
Bất kiến lão đồ không tự bi.
Vạn cổ trần gian lai vãng khách,
Yên tri hồn phách hướng hà quy.

【Vân-trai Trần-quang-Đức】​

 

車夫行
隆冬時節遇老車夫有感

冬夜陰風寒慾絕
呼車一駕如淩雪
車夫六十嵗老人
狼藉不堪其衣巾
問起公家何處在
言非京人本西寨
亦為衣食到長安
於今生計實甚難
其妻體弱疾添迫
其子奔波西貢客
相思恰似水流東
遙觀雲月月朦朧
此境可憐思慾泣
下車付酬應多給
老人甚喜謝連綿
余心黯黯意茫然
所謂君官皆父母
赤子窮潦豈不透
只為肥家輕庶民
貪污黷物鄙無倫
一談世事愁難住
每念貧民淚如雨
不知何擧是高明
聊溺壺觴不願醒

​

XA PHU HÀNH
Long đông thì tiết ngộ lão xa phu hữu cảm

Đông dạ âm phong hàn dục tuyệt
Hô xa nhất giá như lăng tuyết
Xa phu lục thập tuế lão nhân
Lang tịch bất kham kỳ y cân
Vấn khởi công gia hà xứ tại
Ngôn phi Kinh nhân, bản Tây trại
Diệc vi y thực đáo Tràng An
Ư kim sinh kế thực thậm nan
Kỳ thê thể nhược tật thiêm bách
Kỳ tử bôn ba Tây Cống khách
Tương tư kháp tự thủy lưu đông
Diêu quan vân nguyệt, nguyệt mông lung
Thử cảnh khả liên tư dục khấp
Hạ xa phụ thù ưng đa cấp
Lão nhân thậm hỉ tạ liên miên
Dư tâm ảm ảm ý mang nhiên
Sở vị quân quan giai phụ mẫu
Xích tử cùng liêu khỉ bất thấu
Chỉ vị phì gia, khinh thứ dân
Tham ô độc vật bỉ vô luân
Nhất đàm thế sự sầu nan trụ
Mỗi niệm bần dân lụy như vũ
Bất tri hà cử thị cao minh
Liêu nịch hồ thương bất nguyện tinh

BÀI HÀNH VỀ ÔNG XE ÔM
Cảm ngộ khi gặp ông xe ôm già trong trời đông rét mướt

Đêm đông gió máy lạnh muốn chết
Gọi xe, một cỗ như băng tuyết
Phu xe cụ già tuổi sáu mươi
Áo mũ ôi thôi đến tả tơi
Ướm hỏi nhà ông nơi nào nhỉ
Rằng tôi miền Tây, lọ Kẻ Chợ
Cũng vì cơm áo đến Tràng An
Thời nay sinh kế thật khó khăn
Vợ ông ốm yếu ngày một nặng
Con ông bôn ba Sài Gòn khách
Nhớ nhau như nước chảy về Đông
Xa nhìn bóng nguyệt, nguyệt mông lung
Tình cảnh đáng thương nghĩ muốn khóc
Xuống xe, trả thêm tiền khó nhọc
Ông già mừng rỡ cảm ơn hoài
Lòng ta u uất khó giãi bày
Đã là vua quan tức cha mẹ
Con đỏ khốn cùng không biết nhẽ
Chăm chăm vỗ béo, coi nhẹ dân
Tham ô, bỉ lậu đến vô luân
Chuyện đời hễ nhắc buồn thối ruột
Dân nghèo cứ ngẫm lệ sùi sụt
Chẳng biết làm gì mới cao minh
Say trong chum chén khỏi cần tỉnh

【Vân-trai Trần-quang-Đức】​

 

遭民防擋車索犯規費

禮壞民多鄙，
政昏主亦庸。
儒人懷舊國，
識者仰新風。
怒嘯沖霄漢，
愁吟遍昊穹。
舉杯傾酒酹，
磨劍待真龍。

​

TAO DÂN PHÒNG ĐẢNG XA SÁCH PHẠM PHÍ

Lễ hoại dân đa bỉ,
Chính hôn chủ diệc dung.
Nho nhân hoài cựu quốc,
Thức giả vọng tân phong.
Nộ khiếu xung tiêu hán,
Sầu ngâm biến hạo khung.
Cử bôi khuynh tửu lỗi,
Ma kiếm đãi chân long.

GẶP BỌN DÂN PHÒNG CHẶN XE VÒI TIỀN

Lễ nghĩa hỏng nát, dân lắm kẻ bỉ ổi ti tiện,
Chính sự hôn ám, quốc chủ cũng hèn kém.
Nhà nho hoài niệm về đất nước cũ,
Trí thức mong đợi ngọn gió mới.
Tức giận, gào thét, vang vọng lên tiêu hán,
Buồn rầu, ngâm ngợi, mênh mang khắp đất trời.
Nhấc chén nghiêng rượu đổ lên thanh kiếm,
Vừa mài vừa đợi đến khi chân long xuất hiện.

【Vân-trai Trần-quang-Đức】​

 

TÂY SƠN HÀNH​

Thưa chư vị, tôi cũng đã từng nhiều năm ngụp lặn trong kho sách Hán Nôm, cũng bận tâm tra cứu các thư tịch cổ về các chuyện "nguyệt hoa hoa nguyệt" đã nhiều phen, song chưa bao giờ có được may mắn như Tam Uyên Trần Quang Đức ở Nhã Nam. Trưa hôm qua [2009], được Chuyết Chuyết Trần Trọng Dương phô rằng có cái này hay lắm, bèn đứng lại ở sảnh Hàn Lâm viện để truy vấn. Chuyết Chuyết kể câu chuyện - mà chư vị sẽ xem dưới đây. Tôi choáng quá !

Lúc ấy, trước mặt không có thư tịch, nên Chuyết Chuyết phải dùng cả đôi tay và cả toàn thân để mô tả những điều mà chàng định tả. Tôi càng choáng hơn !

Sáng nay, tại thư khố Hán Nôm viện, bọn tôi gồm : Tam Uyển Trần Quang Đức, Chuyết Chuyết Trần Trọng Dương, U Cốc khách Tô Lan cùng nhau mở ba văn bản chữ nho để đối chiếu và xác minh xem Tam Uyển có vì vui chuyện mà tự thêu thùa thêm chữ nào không. Quả thực là đúng như bài của Tam Uyển, không hề có sai nhầm gì. Kíp khi ấy, Kim Anh nữ sĩ cũng có mặt, bèn được bọn tôi mời vào làm chứng !

Đêm tân hôn của hoàng đế Quang Trung 33 tuổi, còn Ngọc Hân công chúa vừa 16 tuổi. Trời đất ! Trai anh hùng gặp gái thuyền quyên !

Vậy đã đủ chứng, mời chư vị thưởng thức áng văn chương "vô tiền khoáng hậu" này. Xin đa tạ Tam Uyển Trần Quang Đức đã ưng cho Nguyễn Xuân Diện-blog (Lâm Khang chủ nhân) đưa về hầu chư vị bốn phương. Xin đa tạ Chuyết Chuyết Trần Trọng Dương đã có bài dịch ra thơ ngay trong trưa nay để kíp hầu chư vị.

​

Bữa trước trong lúc dư nhàn, mỗ có tìm đọc cuốn Tản Ông di cảo (散翁遺稿 mang ký hiệu A.2157) của danh sĩ thời Lê là Trần Danh Án. Đọc đến bài Tây Sơn hành (西山行) thì quả thật hãi hùng chi thậm. Bài thơ này còn được chép trong cuốn Thù thế danh thư 酬世名書 ký hiệu VHv.2239 và cuốn Danh nhân văn tập 名人文集 ký hiệu VHv.2432. Ông Trần Danh Án là bậc tôi trung nhà Lê, kiên quyết bất hợp tác với triều Tây Sơn, thủy chung coi Tây Sơn là giặc mọi, thậm chí tỏ thái độ thù hằn và phẫn uất khi vua Lê gả công chúa Ngọc Hân cho Quang Trung Nguyễn Huệ. Nay đọc Tây Sơn hành mới càng thấy rõ điều đó. Có điều, từ ý tứ đến ngôn từ trong bài thơ này đều hết sức dâm bôn xằng bậy, càng ngẫm càng thẹn cho kẻ mũ cao áo dài. Xét tự cổ chí kim, văn chương nước nhà chưa có áng dâm thi nào đặng so sánh được. Nay xin tạm phiên âm dịch nghĩa ra đây, rồi sau xin các bậc thiện Nôm chi quân tử cùng diễn ra thơ Quốc Âm vậy !

時阮整引西山阮惠兵來京城,景興皇帝以玉欣公主下嫁阮惠，故有此作.
海宇承平二百年，深宮春色鎖嬋娟，嫣紅錦褥人眼獨淺翠花裀蝶夢纏，不是神仙無對偶，可堪芳景忽流連

紗窗寂寞梅酣雪，邃篽離披柳困煙，花事闌珊春已矣
殘英落絮總堪憐，鼕鼕何處城邊鼓，羯塵漫塞長安路
亟夏方旋振葉風，深春忽點催花雨，鬚眉無膽控危城
釵扇將身抵驕虜，天王姊婦上公妃，不比尋常花巷主
尊榮貴寵對天潢，奠聘奩儀優特數，雲水騶從翠綺羅
風流儐相紛紳冑，扇夫轎子儘非常，都人見者呼為父
人羡新郎如一口，妾見新郎墜雙手，衣裳熳爛語侏离
骨相崚嶒皮皺古，頂上高堆張角巾，腿間不著韓信褲
其中一物望巍然，直與四肢峙為五，靜似高僧兀坐忘
動如弁子歌身舞，不言不笑不溫存，大吼一聲烈如虎
千鈞飛蹲據酥胸，怒裂羅裙披雪股，此物誰知解刺人
頡頏插入溫柔戶，嬌花枝上狂鶯揉，狂鶯不為嬌花護
花膜重重裂繒聲，鉛爐片片飛煙縷，牙咬肉顫汗如油
亂搗胡抽做不住，須臾裙帶落新紅，暗點春籌翻幾度
妾身兩孔似連環，瞬息通成一大圈，捲襦點閱忽驚訝
頏摩不值半文錢，黑暗既非前度白，縈紆又改舊時圓
呼鬟拿甕尿一尿，尿水之聲如飛泉，飛泉瀲灧去不返
陽風打落桃花片，桃花嬌怯不勝風，風斂花魂猶覺倦
盈盈柳骨瘦三分，褶褶湘羅寬一半，底事雖然不殺人
暮雨朝雲安熟爛，自從奇苦得奇歡，歡後卻忘舊苦艱
不患漁翁揮棹澀，溶溶桃浪漲平灘，左掬右摸探花髓
鶯不停梭蹀不攔，玉癢香搔失害羞，上摟下扭圓團團
風情蕩漾花心急，恐放東君頃刻間，蠻人老實多高興
不會輕挑只會鑽，浮世青雲如過客，一生幾度托春眠
衾裯樂處無夷夏，痴徇空名誤玉顔，不見錦機脂粉隊
西兵去後幾人還，誰將此為語姊妹，嫁郎及早嫁西山

Thì Nguyễn Chỉnh dẫn Tây Sơn Nguyễn Huệ binh lai kinh thành,
Cảnh Hưng hoàng đế dĩ Ngọc Hân công chúa hạ giá Nguyễn Huệ, cố hữu thử tác.

Hải vũ thừa bình nhị bách niên, Thâm cung xuân sắc tỏa thuyền quyên
Yên hồng cẩm nhục nhân nhãn độc, Thiển thúy hoa nhân điệp mộng triền
Bất thị thần tiên vô đối ngẫu, Khả kham phương cảnh hốt lưu liên
Sa song tịch mịch mai hàm tuyết, Thúy ngự ly phi liễu khốn yên
Hoa sự lan san xuân dĩ hĩ, Tàn anh lạc nhứ tổng kham liên
Đông đông hà xứ thành biên cổ, Yết trần mạn tắc Trường An lộ
Cức hạ phương toàn chấn diệp phong, Thâm xuân hốt điểm thôi hoa vũ
Tu my vô đảm khống nguy thành, Thoa phiến tương thân để kiêu lỗ
Thiên vương tỉ phụ thượng công phi, Bất tỉ tầm thường hoa lộng chủ
Tôn vinh quý sủng đối thiên hoàng, Điện sính liêm nghi ưu đặc số
Vân thủy sô tùng thúy ỷ la, Phong lưu tấn tướng phân thân trụ
Phiến phu kiệu tử tận phi thường, Đô nhân kiến giả hô vi phụ
Nhân tiện tân lang như nhất khẩu, Thiếp kiến tân lãng trụy song thủ
Y thường mạn lạn ngữ thù ly, Cốt tướng lăng tằng bì trứu cổ
Đính thượng cao đôi Trương Giác cân, Thoái gian bất trước Hàn Tín khố
Kỳ trung nhất vật vọng nguy nhiên, Trực dữ tứ chi trì vi ngũ
Tĩnh tự cao tăng ngột tọa vong, Động như biền tử ca thân vũ
Bất ngôn bất tiếu bất ôn tồn, Đại hống nhất thanh liệt như hổ
Thiên quân phi tồn cứ tô hung, Nộ liệt la quần phi tuyết cổ
Thử vật thùy tri giải thích nhân, Hiệt hàng sáp nhập ôn nhu hộ
Kiều hoa chi thượng cuồng oanh nhu, Cuồng oanh bất vi kiều hoa hộ
Hoa mạc trùng trùng liệt tăng thanh, Diên lô phiến phiến phi yên lữ
Nha giảo nhục chiên hãn như du, Loạn đảo hồ trừu tố bất trụ
Tu du quần đới lạc tân hồng, Ám điểm xuân trù phiên kỉ độ
Thiếp thân lưỡng khổng tự liên hoàn, Thuấn tức thông thành nhất đại khuyên
Quyển nhu điểm duyệt hốt kinh ngạc, Hàng ma bất trị bán văn tiền
Hắc ám ký phi tiền độ bạch, Oanh vu hựu cải cựu thời viên
Hô hoàn nã úng niệu nhất niệu, Niệu thủy chi thanh như phi tuyền
Phi tuyền liễm diễm khứ bất phản, Dương phong đả lạc đào hoa phiến
Đào hoa kiều khiếp bất thắng phong, Phong liễm hoa hồn do giác quyện
Doanh doanh liễu cốt sấu tam phân, Triệp triệp tương la khoan nhất bán
Để sự tuy nhiên bất sát nhân, Mộ vũ triều vân an thục lạn
Tự tòng kì khổ đắc kì hoan, Hoan hậu khước vong cựu khổ gian
Bất hoạn ngư ông huy điệu sáp, Dung dung đào lãng trướng bình than
Tả cúc hữu mô thám hoa tủy, Oanh bất đình thoa điệp bất lan
Ngọc dạng hương tao thất hại tu, Thượng lâu hạ nữu viên đoàn đoàn
Phong tình đãng dạng hoa tâm cấp, Khủng phóng đông quân khoảnh khắc gian
Man nhân lão thực đa cao hứng, Bất hội khinh thiểu chỉ hội toàn
Phù thế thanh vân như quá khách, Nhất sinh kỉ độ thác xuân miên
Khâm trù lạc xứ vô di hạ, Si tuẫn không danh ngộ ngọc nhan
Bất kiến cẩm cơ chi phấn đội, Tây binh khứ hậu kỷ nhân hoàn
Thùy tương thử vị ngữ tỉ muội, Giá lang cập tảo giá Tây Sơn.

Bấy giờ Nguyễn Hữu Chỉnh dẫn quân Tây Sơn Nguyễn Huệ tới kinh thành,
hoàng đế Cảnh Hưng gả công chúa Ngọc Hân cho Nguyễn Huệ, cho nên có bài thơ này.

Bờ cõi thanh bình đã hai trăm năm
Ở nơi thâm cung xuân sắc, người đẹp bị khóa chặt
Cô đơn nằm trên nệm gấm hồng tươi
Say giấc mộng bướm dưới lớp áo hoa biêng biếc
Không phải là thần tiên không có người sánh đôi
Mà cám cảnh thơ ngây bỗng vương lòng lưu luyến
Song the hiu quạnh, bông mai đượm tuyết
Vườn uyển sâu thẳm, liễu ám khói sương
Mùa hoa đi qua, xuân cũng đã hết
Cánh hoa tàn, tơ mành buông, thật là đáng thương
Tùng tùng, đâu đó vang lên tiếng trống ven thành
Lũ rợ Kiệt đến, bụi mù khắp Tràng An
Chưa cuối hè mà đã có gió lay lá
Đương xuân chín mà bỗng lác đác giọt mưa bứt hoa.
Đấng mày râu không có gan giữ được cung thành
Để bực quần thoa phải gán thân cho giặc mạnh
Con gái Thiên vương phải làm phi cho Thượng Công
Nào phải bậc chúa hoa tầm thường.
Để tỏ lòng tôn vinh đối với hoàng tộc
Sính lễ cùng nghi thức hết sức đặc biệt
Ngựa xe như mây nước, tùy tòng mặc toàn gấm vóc
Đám phù rể phong lưu, áo mũ xênh xang.
Bọn phu quạt, phu khiêng kiệu đều lạ lùng
Người kinh đô thấy đều gọi là "cha"
Ai cũng hâm mộ chú rể
Còn cô dâu trông thấy chàng rể thì buông đôi tay.
Quần áo thì sặc sỡ diêm dúa, giọng nói thì trọ trẹ
Dáng dấp ngang tàng, da dẻ nhăn nhúm
Trên đầu chất cao cái khăn của Trương Giác
Giữa chân không mặc cái quần của Hàn Tín
Ở bên trong, một vật trông rất nguy nga
Cùng với tứ chi, sừng sững thành năm ngọn
Lúc tĩnh lặng, giống như cao tăng nhập tọa
Lúc động đậy, tựa như võ biền vừa hát vừa múa
Chẳng nói chẳng cười chẳng từ tốn
Gầm lớn một tiếng, mãnh liệt như hổ
Nghìn cân sà xuống, chồm hỗm chiếm bộ ngực như bơ
Tức tối xé rách chiếc váy là đang che cặp đùi tựa tuyết
Vật này ai cũng biết là có thể đâm người
Ngúc ngoắc rồi chọc vào cánh cửa êm ấm
Bông hoa kiều diễm trên cành bị oanh khùng giày vò
Con oanh khùng không hề giữ gìn bông hoa kiều diễm
Lớp lớp màng hoa, tiếng xé vải
Mảnh mảnh lò chì bốc lên những ngọn khói
Răng nghiến, xác thịt rung, mồ hôi như dầu
Nện bừa, rút quấy, làm không dừng
Phút chốc, giọt hồng trinh rớt trên dải váy
Âm thầm mấy độ xuân qua
Trên thân thiếp hai lỗ tựa vòng khâu
Trong nháy mắt thông thống thành một hốc lớn
Vén áo lót kiểm tra bỗng kinh ngạc
Bị sờ bóp không đáng giá nửa xu
Thâm tím, không còn màu trắng xưa kia
Méo mó, khác rồi khối tròn thuở trước
Gọi a hoàn bưng chậu nước đi tiểu một cái
Tiếng nước tiểu như dòng thác tuôn
Dòng thác sóng sánh một đi không trở lại
Ngọn gió thổi rụng cánh hoa đào
Hoa đào kiều diễm, khiếp sợ, không chịu nổi gió
Gió ngớt, hồn hoa còn thấy mệt lả
Vóc liễu gày đi ba phần
Áo lụa gấp rộng một nửa
Việc này tuy không đến nỗi chết người
Nhưng cứ sớm mây chiều mưa sao lại không nát bét chứ
Từ khi chịu cái khổ lạ lùng lại được cái sướng lạ lùng
Sau khi sướng lại quên hết nỗi gian khổ ngày xưa
Chẳng lo ông chài khua chèo bị rít
Sóng đào bát ngát dâng ngập bờ cát phẳng
Vốc bên trái, sờ bên phải, thăm dò nhị hoa
Con oanh chẳng ngừng luồn, con bướm chẳng ngăn cản
Ngọc ngứa, hương gãi, không còn thẹn thùng
Trên ôm, dưới siết, cuộn lại tròn vo
Cuộc phong tình tràn ngập, lòng hoa bướm háo hức
Chỉ sợ rời "chúa hoa" trong khoảnh khắc.
Kẻ man di thật thà, rất nhiều khi lên cơn hứng
Chỉ biết đâm dùi, chứ không biết nhẹ nhàng ve vuốt
Cảnh đời mây nổi, tựa như khách qua đường
Cả đời được mấy lúc hưởng trọn giấc xuân
Thú chăn gối không phân biệt người kinh người rợ
Si ngây chuốc lấy danh hão, người ngọc lỡ lầm
Không thấy đám phấn son ở Cẩm Cơ sao
Sau khi quân Tây Sơn đi, có mấy thằng quay lại ?
Ai nấy hãy đem việc này nói rõ với chị em :
Lấy chồng thì cứ sớm lấy bọn Tây Sơn ấy.

 

Chuyết Chuyết Trần Trọng Dương dịch :

Cõi thanh bình hai trăm năm lẻ
Chốn thâm cung khóa trẻ đương tơ
Gấm tươi phô nét hững hờ
Áo hoa biêng biếc, bơ thờ[1] giấc xuân

Khách thần tiên chưa lần sánh mộng
Lòng thơ ngây chợt động tơ vương
Song mai tuyết đọng chán chường
Vườn hoa thăm thẳm khói sương liễu bồ

Hoa đã rụng xuân hồ cũng hết
Xác còn buông mấy nét tơ sương
Thoắt thôi trống động biên cương
Bao nhiêu rợ mọi ngập đường Tràng An

Buổi cuối mùa gió man lay lá
Đương xuân hồng mưa rã nhị hoa
Mày râu trốn hết đâu mà ?
Để cho má phấn phải ra gán mình

Thân công chúa thình lình thiếp giặc
Thân ấy đâu phải bậc tầm thường
Hoàng cung quốc sắc thiên hương
Thì thôi sắm lễ tiện đường rước đi

Xe như nước ngựa phi giăng gấm
Phù rể trông cũng thậm xênh xang
Lạ lùng tôi tớ khiêng sang
Lê dân Kẻ Chợ bàng hoàng xuýt xoa

Hâm mộ ngắm chàng ta rể quý
Nàng Ngọc Hân gạt lệ xuôi tay
Người đâu trọ trẹ thế này
Da thời nhăn nhúm, dáng rày[2] ngông nghênh

Khăn với áo xông xênh diêm dúa
Giữa hai chân không khố lão Hàn
Bên trong một vật hiên ngang
Ngũ chi sừng sững như đang thượng tòa

Khi lúc lắc tựa là nhảy múa
Chẳng nói năng sấn sổ xông ra
Cọp gầm hùng hổ chu choa
Nghìn cân sà xuống một tòa thiên nhiên

Xé toạc váy giở miền ngà ngọc
Vật này ôi đã xọc thân hoa
Xăm xoi ngúc ngoắc vào ra
Oanh khùng khục tiếng, hoa dà dà son

Ôi giày xéo hoa don vật vã
Nhụy non tơ rách tã còn đâu
Hơi hùm bốc khói trên đầu
Thịt rung răng nghiến như dầu bôi thân
Chọc bừa đâm quấy tần vần
Giọt hồng cứ giỏ mấy lần nếp voan
Âm thầm bấy, mầu xoan vuột mất
Nhụy thuở nào e ấp xinh xinh
Thoắt thôi hoang hoác thân[3] mình
Nhìn xem xiêm áo thất kinh rụng rời

Thân vàng ngọc đáng thời nửa cắc
Màu trinh nguyên đã mất vẻ xưa
Ngực non méo mó dật dờ
Buồn cơn đổ xuống một bờ thác tuôn

Thác đã tuôn cũng khôn níu lại
Cánh hoa đào gió tãi nào vun
E rằng gió giật chăng dừng
Hồn hoa mệt bã vô chừng bấy hoa

Thân liễu yếu ngót ba phần đủ
Xiêm y thay, thít chửa vừa thân
Mây mưa đã giãi phong trần
Tuy chăng mất mạng, cũng dần nát tan

Càng đau lạ lại càng sướng lạ
Sướng này thôi cũng hả đau kia
Chèo khua chẳng ngại gẫy chìa
Sóng đào bát ngát dâng kìa bãi xa

Đôi trái cấm xuýt xoa kia nọ
Oanh chăng ngừng, bướm tỏ nguồn yêu
Ngọc ngà ngứa ngáy hương phiêu
Trên ôm dưới siết còn đâu thẹn thùng

Cuộc phong tình bướm hoa háo hức
Chẳng nỡ rời một lúc một giây
Vũ phu hứng động dâng đầy
Vuốt ve chẳng đoái, cuốc cầy quen chân

Cảnh mây nổi một thân làm khách
Khách qua đường chớ trách mộng xuân
Gối chăn đâu cũng xoay vần
Danh suông để hão, trong ngần vấy nhơ

Đám phấn son Cẩm Cơ chửa đủ
Gã Tây Sơn liệu có quay về
Việc này nói tỏ cho nghe :
Lấy chồng cứ lấy chẳng nề quân Tây !

[1] Bơ thờ (từ cổ) : uể oải, lười.
[2] Rày : nay
[3] Theo nguyên bản nên dịch là "cửa", nhưng nay đổi chữ cho nó đỡ dữ.

❀​

Trần Danh Án (陳名案, 1755 - 1794), tự Liễu Am (了庵), hiệu Tản Ông (散翁), người xã Bảo Triện huyện Gia Định - nay là thôn Bảo Triện, xã Nhân Thắng, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh. Cháu Trần Phụ Dực, con Trần Danh Lâm.

Thi Hương đỗ Giải Nguyên. Thi Hội đỗ Đệ Nhị giáp Tiến Sĩ Xuất Thân (Hoàng giáp) khoa Đinh Mùi niên hiệu Chiêu Thống thứ nhất (1787) đời Lê Mẫn Đế.

Làm quan đời Lê Chiêu Thống đến chức Viên Ngoại Lang, hành Chiếu Khám. Khi Lê Chiêu Thống chạy lên vùng Bắc Giang, ông đang giữ chức Nội Hàn, đi theo làm tùy tùng. Chiêu Thống chạy sang nhà Thanh, ông ở lại quê nhà cùng Trần Quang Chân, Dương Đình Tuấn dấy binh chống triều Tây Sơn. Khi nghe tin Chiêu Thống chết ở Trung Quốc, ông gào khóc thương tiếc rồi mất.

Nguồn : Các nhà khoa bảng Việt Nam 1075-1919, trang 645. Ngô Đức Thọ chủ biên, NXB Văn Học, Hà Nội, 2006.

 

TRÙNG DƯƠNG

Cũng leo cao ngút cũng ôm mây,
Cũng rượu cũng chè mặc sức say.
Ai bảo trùng dương quên hết cả,
Mình ta biết với nước non này.

【Vân-trai Trần-quang-Đức】

​

重陽與小巷雲齋登無為合作

重陽攜友訪無為，
枕石臨流白日遲。
水洗塵心輕似葉，
風殘午夢薄如絲。
半生翰墨真而幻，
千古滄桑是亦非。
黃落鐘聲秋未老，
丹霞遍染客忘歸。

Trùng dương dư Tiểu Hạng Vân Trai đăng Vô Vi hợp tác

Trùng dương huề hữu phỏng Vô Vi,
Chẩm thạch lâm lưu bạch nhật trì.
Thủy tẩy trần tâm khinh tự diệp,
Phong tàn ngọ mộng bạc như ti.
Bán sinh hàn mặc chân nhi huyễn,
Thiên cổ thương tang thị diệc phi.
Hoàng lạc chung thanh thu vị lão,
Đan hà biến nhiễm khách vong quy.

Trùng dương cùng Tiểu Hạng, Vân Trai lên Vô Vi cảm tác

Trùng dương cùng bạn đến nơi đây,
Gối đá nhìn sông một sớm chầy.
Nước gột niềm trần như lá nhẹ,
Gió vờn giấc mộng tựa tơ lay.
Bút nghiên nửa kiếp hư như thực,
Dâu bể ngàn xưa đúng cũng sai.
Vàng rụng chuông rền thu chửa muộn,
Đỏ chiều ráng nhuộm dạ khôn khuây.

【Tiếu-chi Nguyễn-hữu-Sử】

​

 

Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link, em tìm Chướng Vân Tập của Việt Thạch Nguyễn Thụy Đan, một tác gia trẻ ở Mỹ. Nếu tìm được xin bác làm một chủ đề về tập thi này nhé!

 

Imam Obama bin Ladan có thời tớ khá gắn bó, nhưng giờ hắn trôi dạt ở phương trời nào cũng chịu. Tên này thích cưỡi ngựa phiêu du khắp Viễn Tây như ngữ du đãng thời khai canh mà.

 

Em chỉ tìm được vài bài thơ đăng trên các bài viết, nhưng toàn tập thơ thì không biết tìm ở đâu, không ngờ bác lại quen biết anh này.

 

Chắc là sách còn bản quyền, cũng không nên chấp nhất, có vài bài là hay rồi. Chơi với mấy ông bà trí thức với văn nghệ sĩ mệt lắm, đã xét nét còn nóng tính, mà nói động một tí là tự ái liền. Không đẹp như phim đâu !

 

遙賀阮窄庵誕辰詩一首

月挂松窗對浪愁，
天南時節正清秋。
當逢貴誕遙三祝，
他日堪能對酌否。

DIÊU HẠ NGUYỄN TRÁCH AM
ĐẢN THẦN THI NHẤT THỦ

Nguyệt quải tùng song đối lãng sầu,
Thiên Nam thời tiết chính thanh thâu.
Đương phùng quý đản diêu tam chúc,
Tha nhật kham năng đối chước phầu.

​

昨年逢阮子賀誕辰作一律以贈。今年方見其答和原韻，故再和之一首。

Năm ngoái [2014] gặp ngày sinh thần của Tử Hạ, làm một bài thơ luật đem tặng. Năm nay mới thấy bài Đáp họa nguyên vận của anh, cho nên họa thêm một bài.

答和阮子賀原韻

人間何處可埋愁，
最怕孤樽話老秋。
卒滅寒燈風有意，
可知影亦酒人否。

ĐÁP HỌA NGUYỄN TỬ HẠ NGUYÊN VẬN

Nhân gian hà xứ khả mai sầu,
Tối phạ cô tôn thoại lão thâu.
Thốt diệt hàn đăng phong hữu ý,
Khả tri ảnh diệc tửu nhân phầu.

ĐÁP HỌA NGUYỄN TỬ HỌA NGUYÊN VẦN

Nhân gian còn nơi nào có thể chôn được nỗi sầu.
Sợ nhất là cầm chén rượu lẻ loi nói truyện với mùa thu già.
Bất ngờ gió cố tình thổi tắt ngọn đèn lạnh lẽo.
Có biết bóng cũng là người uống rượu không.

【Vân-trai Trần-quang-Đức】

 

賀笑翁而立之年 HẠ TIẾU ÔNG NHI LẬP CHI NIÊN

蕉主生辰挾酒來，Tiêu chủ sinh thần hiệp tửu lôi,
一杯一杯復一杯。Nhất bôi nhất bôi phục nhất bôi.
席中谈笑盡颠倒，Tịch trung đàm tiếu tận điên đảo,
月上柚梢客未回。Nguyệt thướng du tiêu khách vị hồi.

MỪNG ÔNG TIẾU SANG TUỔI NHI LẬP

Mừng ông cắp đến rượu nhà quê,
Một be một be tiếp một be.
Trong chiếu nói cười điên đảo hết,
Trăng lên ngọn bưởi khách chưa về.

26 ▪ 04 ▪ 2016

【Vân-trai Trần-quang-Đức】

​