011. Phần 011 - hhongxuan (type done)- @lazer (done) - Sửa

Tiêu đề:

Link URL:

Data Type:

: []Cần.c. Một mình ít dùng. Ân -.Bộ hết lòng lo lắng. Cẩn.c. Loài hoa cổ. Hoa hồng -.Hoa bụt, bông bụt. []Cẩn.c. Ghi, dè dặt, kinh dè. - thận. Bộ có ý, kỷ cang, chắc chắn.Người cẩn thận,thì là người hay kiêng sợ, giữ phép. - mật. Kính đáo, nhặt nhiệm. - phong. Niêm gởi kỷ càng ; ấy là chữ đề ngoài bì thơ xin đừng mở ra. - ký. Kính gởi, chữ nếp đề sau chót thơ. - tín.Ti giúp việc hầu gần hoàng đế, chính là những người biết giữ phép, tin cậy được ; (Thị vệ). Kính -.Kính giữ phép ; kính trọng. Bất -.Bất ý, không dè dặt. []– tắc vô ưu. Kiêng dè thì khỏi lo sau. []– ngôn – hạnh. Lời nói, việc làm cẩn thận. []Cẩn.n. Nhận vào, gắn vào. - khảm. id. - xà cừ.Khảm nhận bằng vảy ốc xà cừ. - đá cẩm thạch. Khảm nhận bằng đá cẩm thạch. - ốc. Khảm nhận bằng ốc. - điệp. Nhận bằng vỏ điệp. Đồ -.Đồ dùng có khảm nhận ốc, điệp như khay, kỉ, tủ, ghế, vân vân. []Cẩn.c. Gấp, nhật. - cấp.Gấp rúc, gấp ngặt. Ông tôi -.Giấy tờ phải đệ gấp lắm. []Tối -, gia -.Giây tờ phải đệ gấp hơn nữa. Như ôngthượng mã phi đệ []thì là hết sức gấp. []Yếu -.Cần kíp, thiết yếu, gấp ngặt. []Quan-. Quan hệ lắm, trọng lắm. []Cang.c. n. Cứng. - cường. Cứng cỏi. - đoán. Chắc một ý, vững vàng. Tinh -.Bổn tính cứng cỏi. []Nhu thông – nhược thắng cường. Mềm hơn cứng, yếu hơn mạnh. Ngọc kim -.Ngọc cứng lắm, thứ ngọc cắt kính. Gậy kim -.Gậy thầy chùa. []– sa. Loại giống như muối, vị thuốc phá nhục độc. - bộ mà chạy.Chạy khan, chạy đại. Lăng -.Cây chặt vân vân để mà quăng. - xỉ.Cái muỗng canh, (tiếng cũ). []Cang.c.Giếng. Tam -.Quân vi thần cang, phụ vi tử cang, phu vi thế cang. Ba giếng buộc vua tôi, cha con, vợ chồng phải ở với nhau thể nào. []– kỉ.Giếng môi. []– thường. Lẽ hằng, chính phép buộc ở đời. []– mục. Tên sách nói việc thể cả.Bổn thảo cang mục: sách nói nhóm về các thứ cây cỏ, người ta dùng mà làm thuốc. []– giám. Danh hiệu sách sử. []Đại -.Mối lớn, việc cả thể. Kỉ -.Kỉ lưỡng, chín chắn ; cũng có nghĩa là giếng môi. Dây -.Dây cầm ngựa, khiến ngựa. []Cang.c. Sánh. - lệ. Đôi lứa ; vợ chồng. []Duyên hài – lệ. Nghĩa hay vợ chồng ; phải đạo vợ chồng. []Cáng.n. Một mình ít dùng. - náng. Bộ giãi hai chơn như có vật gì cản trở.Đi cáng náng :đi phải giãi hai chơn và khó bước. []Càng.n. Hơn nữa. - hơn. id. - thua. Kém hơn nữa. - thêm. Thêm nhiều nữa. - ngày. Nhiều ngày hơn nữa.Càng ngày càng giỏi: Nhiều ngày hơn, thêm giỏi hơn. - đông.Thêm đông hơn nữa. - già – cay. Gàng già chừng nào cay chừng ấy ; nói ví con người càng già, càng sành sõi. - cua. Cái kẹp con cua ; con cua có hai cái kềm, tám cái ngoe. - ngang (xiêu -).Ngang dọc ; không lễ phép, không thứ tự. Kềnh -.Bề bộn, nghênh ngang.Đồ kềnh càng. Nói xiêu -.Nói không lễ phép, không phân biệt. Sảy -.Sảy to hột. Thao -.Thao to, dệt chỉ to. Tôm -.Thứ tôm lớn có hai cái kềm dài. Kiến -.Loài trùng, tại miệng có hai cái kẹp (Nói về kiến, mối lớn con). Mối -. Dưa thảo -.Dưa héo cuống, rụng cuống. []Cảng.c. n. Dòng nước đổ ra biển ; cữa biển. Tàu nhập -.Tàu vào cữa. Tàu xuất -.Tàu ra cữa. Ghe -.Ghe lớn, ghe đi biển. Cổn -.Tiếng đồ sành xáo lộn, khua động. Lẳng -.id. [] Căng.c. n. Thương xót, khoe khoang ; giăng thẳng, tiếng trợ từ. []Ai -.Thương xót. Kiêu -.Ngạo mạng, dễ duôi. - thẳng. Giăng thẳng, rán ra cho thẳng. - da. Rán tấm da cho thẳng. - da phơi nắng. Rán da cho thẳng mà phơi nắng. Làm khổ sở. - vồ nọc. giăng vồ nọc : Đóng nọc hai đầu, cột tay chơn đứa có tội mà rán ra, ấy là một phép trừng trị. Đi lăng -.Đi lật đật, vội vàng. []Cẳng.n. Chơn ; chưn , (tiếng tục). Chưn -.Tiếng đôi. Chơn. Giò -.Tiếng đôi, biểu là giò. Treo -.Treo chưn. Chổng -.Nằm gác hai chưn. Bộ vô sự, không lo ; Chổng cẳng mà ngủ. Què -.Có hai nghĩa : Một là tại đau đi không đặng, hai là đi không được, vì có ý trong mình, nghĩa làlàm mình. Gầy-. id. Hụt -.Đạp không tới. Gác -.Chơn này trèo gác lên chơn kia. Bộ phong lưu. Ngay -.Ngay giò.Nằm ngay cẳng:Bộ sung sướng ; bộ làm biếng. Xiêu – tợ. Bộ không vững vàng. Nhà cao -.Nhà tre cất có gác trên, dưới để trống. []Cẳng.n. Thấp thôi, mắt míu, còi cụt. Còi -.Thấp thổi mà xơ rơ. Lẳng -.Thấp nhỏ. - nhẳng. Dức bẩn nhau. []Câng.n. Dung dưỡng, không hay kềm thúc. - con.Dung dưỡng cho con, không muốn đả động tới con. - dưỡng.Thả lỏng không hay kềm thúc. Con -.Con yêu, cha mẹ không nói động. - vợ.Dung dưỡng cho vợ. []Canh.c. Phân phiên, thức mà giữ gìn ; Một phần đêm : đêm chia ra năm phần, mỗi canh là một phần. - thủ.Coi giữ. - tuần.Tuần do. - do. id. - giờ.Xem xét, coi giữ. - giữ.id. Đêm - , ngày nhựt.Đêm thức mà giữ, ngày lại coi chừng. - khuya.Đêm khuya. - trống. Đánh trông chừng mà canh. - gà. Chừng gà gáy. Phiên -.Phần mình phải canh. Vọng -.Vòng canh ; nhiều người phân ra nhiều vòng, nhiều chặng mà canh giữ cùng cho ngó thấy nhau. Quân -.Người lãnh việc canh giữ. Giao -.Giao phiên canh cho người khác. Già -.Bắt thức khuya. Đi -.Đi lãnh việc canh giờ. Điểm -.Ra hiệu cho biết là canh nào. Sao trường -.Sao hôm. []Canh.c. Chỉ giăng. - chỉ.Chỉ giăng, chỉ dệt. - cửi.Nghề dệt cửi. - tơ. Chỉ giăng bằng tơ.Canh tơ chỉ vải. []Canh.c. Đổi đời ; sửa lại. - cải. Cải đi ; sửa lại, thêm bớt. -biến. id. []Kiêu -.Cải việc ; thêu dệt, bày đều. []Canh.c.Cày. Hạ -.Xuống ruộng, bắt tay mà cày. Phần -.Phần ruộng của mình cày : ruộng của mình. Phế -.Bỏ cày. Thường nói về trâu già, hết sức, không cày đặng nữa. []Ngư tiêu – mục.Chài, làm củi, cày, chăn là bốn thú làm ăn. Lao -.Mệt nhọc, lao lư như đương đói mà ăn uống nhiều quá. []Khiên -.Ruộng thục, ruộng đương làm. []Canh.c. Chữ thứ bảy trong thập can. Niên -.Chính tuổi theo lục giáp. Cầm -.Đánh tuổi. []Canh.c. Đồ dưa quả, thịt cá nấu lộn mà lấy nước tự nhiên nó. Nước -.Nước nấu ấy. - rêu. id. - rau.Đồ nước nấy bằng rau. - bắp.Đồ nước nấy bằng bắp. - bí. Đồ nước nấu bằng bí. Điều -.Nấu đồ ăn, gia vị. Nêm -.Gai mắm muối vào trong nước canh. Bánh -.Đồ nước nấu với bún bột, hoặc lạt hoặc ngọt. Một con sâu làm rầu nồi -.Việc nhỏ hại cả việc lớn. Cá lành -.Thứ cá sông nhỏ con. Cơm chẳng lành – chẳng ngon. Mất thuận hòa ; mắc đau ốm. []Cạnh.n. Bìa chéo; chỗ gio ra. - sườn. Chốt sườn, bìa sườn. Bìa -.Biên chéo, chỗ gio ra, có sống dài. - buồm.Chéo góc là buồm ; sườn non, sườn chỗ chéo (nói về sườn heo.) - vân. Đường bìa tấm ván. - nương long. Cạnh sườn. - khóe.Chỗ khóc góc, chỗ gio de. Nói – khóe.Nói xa gần, chê cười, nhẻ giột. Tiền không có nửa -.Túng ngặt lắm. Tranh -.Đua tranh, cãi lẩy. - - bên lòng. Đâu đâu trong lòng. []Cánh.n. Kiến chim, kiến tay ; một nhánh, một phiến. Vây -.Thể thân, thề che chở lấy nhau, như anh em, bằng hữu. Lông -.Có lông, có kiên, thể thân. Chớp -.Dở ra xếp lại, xâm râm nhịp kiên mà bay. Dập -.Quạt đánh hai kiên. Sè -.Trái kiên ra. - sè. Kiên trải ; lấy bề ngang, tính cả mình cùng hai kiên găng, (kiên chim). Xếp -.Xấp kiên lại. Chắp -.Nối kiên ; làm cho có kiên như chim, làm cho có đôi bạn. Xệ -.Xụi kiên xuống. Xụ -.id. Chích -.Còn có một kiên ; không đủ đôi. Gãy -.Mất thể lương nhờ, như mất bạn, mất anh em.Chim gãy cánh. Mỏi -.Bắt mồi trong kiên. Tháp -. Chắp -.Tháp canh hồng, dầu muôn dặm xông pha. Thẳng -. Sè cánh ra, hoặc giương thẳng.Đánh thẳng cánh,thì là đánh mạnh, đánh đau. Hết -.Giương hết cánh ; dở cánh không được nữa. Xụi -.Kiên đổ xuống, không dở lên được. - tay. Ông tay dính theo vai, thông cho tới kiên chỏ. - chỏ. Phía ngoài kiên tay từ chỗ co xếp, thường hiểu là chỗ co xếp. - cữa.Một phiên cữa, một tấm cữa. - giăng. Cây giăng, hoặc cái chi cong cong mà dài. - sẻhoặckiên sẻ. Đồ chạm bằng cây có chéo như cái kiên chim sẻ, để mà nhận theo góc. - hoa. Kiên hoa, những vảy đơm thành cái hoa. - én.Kiên chim én ; có chéo như cánh chim én. Buồm – én. Buồm xéo. Thẳng tách – hồng. Chạy xuôi một lèo. - khiên.Cứt kiên, vật dùng mà nhuộm màu đỏ. - nánh.Kiêng nể (ít dùng). Áo -.Áo nhà quan. Đủ lông đủ -.Đủ đôi : Đủ vợ đủ chồng ; có thể bay nhảy đặng. Ăn có kè có -.Ăn trăn hông, ăn no quá. []Cành.n. (Tiếng trợ từ). - nanh.Ganh gỗ, phân bì. No -.No tròn :Bụng có kè có cánh. No – hông. id. []Cảnh.c.Kiểng bày ra ; cách cuộc bày ra. (coi chữ kiểng). Cám -.Động lòng tưởng nhớ. Hứng -.Hứng cảm cuộc vui chơi. Ngoạn -.Dạo xem cuộc vui xinh. Phong -.Địa thế bày ra trước mặt.Buồn trông phong – quê người.Cuộc vui vẻ, như non xanh nước biếc. - xuân. Cách cuộc vui vẻ, sự thể mắt mẽ trong mùa xuân, cuộc cây cỏ xanh tươi đẹp đẽ. - vật.Cuộc cây cỏ thú vật, cách cuộc bày ra trước mắt. - quê. Cuộc quê mùa ; địa thế quê mùa. - buồn. Sự thể buồn rầu, cuộc buồn rầu. - vui. Cuộc vui vẻ ; địa thể vui vẻ. Thắng -.id. Thanh -.Thanh lịch, đẹp đẽ, không có thô kịch. - tinh. Điểm bày ra trên trời. - tiên. Cuộc nhân lạc, sự thể rất vui vẻ. - bồng lai. Cuộc vui vẻ ởnon bồng lai.id. Quang -.Cuộc bày ra, sự thể bày ra. Địa -.Thế cuộc bày ra tại đất nào. Thuận -.Cuộc xui, cuộc gặp gở may mắn. Nghịch -.Cuộc gian khổ, không may mắn. - chùa.Cách cuộc cắt chùa; cái chùa. - vườn. Cách cuộc cây trái trong vườn; ngôi vườn. - hưng. Hiệu vua đời Lê Trung-hưng. []Cảnh.c. Cõi, bờ cõi. - giải. Thể giải sự thể ở đời.Phong ba cảnh giải [] ,chỉ nghĩa là chốn sóng gió gian nan. Giáp -.Giáp cõi. Việt -.làm ngang, đi qua bờ cõi nước khác. []Cao.c. Dầu mỡ. Ruộng – du. Ruộng tốt. Nấu -.Nâu thuốc mà lấy nước rồi, lại chưng cho đặc. Thuốc -.Nước thuốc cỏ lại, nấu đặc đặc. Vị - lương.Đồ ăn quí, nấu có dầu mỡ. Nhà – lương. Nhà giàu sang, ăn những đồ quí. []Thạch -.Giống đã trắng mà mềm ; vị thuốc mát, (coi chữ thạch). []Cao.c. vượt tót, trồi lên, đối với tiếng thấp. - lớn.Đã cao mà lại lớn. - xa.Cao lắm.Luận việc cao xa. - viễn.id. - thâm. Cao sâu.Nghĩa lý cao thâm. - sâu.id. - dầy.Đã cao mà lại dày ; trời đất. - hậu. id. - xanh. Trời. - cách. Cách điệu, bề thế. - kỳ. Kỳ dị, lạ lùng ; hay lắm. - quang. Cao sáng. - rao. Truyền rao ; nói lớn cho thiên hạ hay. - tay. Có tài phép ; tiếng chỉ bậc tột. Nó chẳng giàu,cao tay,nó có chừng một ngàn đồng. - tài. Có tài năng nhiều. - kế. Mưu chước rất hay. - mưu.id. [] [] []Đăng – tất tự ti, hành viễn tất tự nhĩ. Bắt từ chỗ thấp mà lên chỗ cao ; ở chỗ gần mới đi đến chỗ xa. Muốn làm lớn trước phải làm nhỏ. - bay xa chạy. Tài cao sức giỏi. - sang. Sang cả.Nhà cao sang. - ráo. Khô ráo.Nền nhà cao ráo. - trí.Trí lớn, trí cả. - kiến. Thấy xa, hiểu việc cao xa. - cờ.Đánh cờ giỏi, sáng nước cờ. - kem. Gia cao, gia ké.. - giá.Mất tiền. Giơ – chém thấp. Giơ lên cao mà chém xuống thì là thấp, ví dụ người bán nói cao, người mua trả thấp, cứ việc trả lần. Câu -.Bào chuốt ; làm thanh giá, muốn cho mình quí. Kẻ bán thường hay nóicâu cao. Làm -.Làm bề thế, làm kiểu cách. Nói -.Nói trên ; nói lớn lối ; nói lẽ cao xa ; nói mắt mỏ. Quan -.Quan trên, quan lớn. Quờn -.Quờn phép lớn, chức phận lớn. Tài-. Học hành giỏi hơn hết, người tài tình ; có tài có phép. Đạo -.Người đạo đức, thông lẽ đạo, có cốt tu trì. Trèo – té nặng. Vinh chừng nào nhục chừng ấy. Chẳng lên non -, chẳng thấy trời -.Chẳng học sách thánh hiền thì chẳng biết mùi đạo. Cổ -.Cổ dài mà thẳng. - giò. Dài giò. - lễ dễ thưa. Dâng, cho nhiều, thì dễ gởi thưa. []– hậu mông cầu. Tên sách nói về việc trời đất. - mên. Nước Cao-mên. []– ly.Nước Triều-tiên. - cát.Tên chim, loại hồng hoàng nhỏ con. []Cao.c. Đồ đo ruộng đấy. Cao Annam có<a href="http://tve-4u.org/wiki/15-am-muu-hoi-tam-hoang/" class="internalLink ProxyLink" data-proxy-href="http://tve-4u.org/wiki/15-am-muu-hoi-tam-hoang/">15</a>thước mộc, lấy thiệt số là 150 thước đo ruộng. - mẫu. Tiếng kê sổ ruộng đất. []Cạo.n. Lấy dao, hoặc lấy vật gì mà giẫy mà gọt làm cho sạch. - đầu. Gọt tóc trên đầu. - râu. Gọt râu. - gọt. Và cạo và gọt ; sửa soạn, làm tốt. - trọc. Đánh trọc, cạo cả cái đầu. - sạch. Gọt sạch, vét sạch, lấy hết. Dao -.Dao để mà cạo. - nồi.Vét cơm trong nồi. Ăn -.Ăn tất không còn để sót, ăn hết. Ráo -.Sạch trơn;ăn ráo cạo. []Cáo.c. n. Thưa, đem việc mà thưa gởi; tỏ cáo; đồ đường thưa thưa để mà che sương nắng. Tỏ -.Thưa trình. - báo.Thưa trình, chạy giấy thưa trình. Kiện -.Kiện thưa. Trạng -.Đơn kiện, giấy kiện. Tiên -.Người đi kiện trước. Bị -. Người bị kiện. Phúc -. Kiện lại nữa, kiện lên quan trên. Đầu -.Đem đơn mà kiện, đi kiện. - nài.Kiện trả, kêu xin tra việc người tiên cáo; nài phải tra việc cho mình.Đi kiện thì mang giỏ nài. - gian. Thưa kiện gian, nói gian cho kẻ khác. Tòa – giải. Tòa giải tội. (Phép đạo Thiên chúa). []Tiên – bất nại, bị - vô can. Kẻ tiên cáo chẳng nài, thì người bị cáo chẳng mặc sự gì. Bức -.Đồ đương bằng tre, mây, đồ che mưa gió treo trước mái biên. Mắt -.id.Đương mắt cáo, thì là đương thưa, đương có lỗ nhưbức cáo. - gầy. Cáo nôi, trên dưới hai bức, làm một bức. []Cáo.n. Loài chồn giống như cọp mà nhỏ con, người ta nói cũng là con cọp đẻ ra, nó có nhiều thứ là cáo sao, cáo cộc, cáo ngựa. Chồn -.id. Cầy -.Loại giống chồn, giống chó. Thường hiểu là quân làm loạn trong nước. []Cào.n. Dùng đồ có chia có răng để mà kéo cỏ rác. Lấy móng tay mà bâu cùng kéo dài ; tiếng trợ từ. Bừa -.Đồ có chia có răng ẩy. - cỏ. Dùng bừa cào mà kéo cho sạch cỏ. - cấu. Lấy móng tay mà cấu mà gạch. - nhà.Giựt kéo đổ lợp trên nhà ; phá nhà. làm dữ. Con - -.Loài côn trùng có cánh, chưn có gai, có chia như cái bừa cào. Con bò -.id. Nạn - -.Cào cào ăn phá làm ra tai hại. Ăn -.Ăn hung, ăn mạnh, ăn không chừa để. Mắng -.Mắng đùa. Lông -.Lông to mọc từ khi mới đẻ. (Thường nói về ngựa).Ngựa chưa sạch lông cào. []Cảo.c. Kiểu. - sách. Dò sách. - vở. Bài vở, cách thức; dò bài. Ra -.Ra cách thức. Lạ -.Kiểu mới có. Khác -.Không giống kiểu thường.Chạm vẽ khác cảo. Sái -.Không nhầm kiểu. Viết -.Viết thức, viết kiểu; viết thảo. Sơ -.Mơi thảo, mới viết nháp. []– bổn. Vị thuốc thơm trị chứng nhức đầu. []Cáp.n. Lòng bàn tay, vật chứa trong lòng bàn tay, so sánh. Một – (một vốc). Một lòng bàn tay; vật đựng trong lòng bàn tay. - gạo. Gạo đựng trong lòng bày tay. - ga. Nhăm, cản cho vừa chạn gà. Mao -.Lông mao dài ở bên trên đầu con ngựa. []Cạp.n. Cắn hớt, lấy răng mà cạo hớt ; gặm, kẹp lại, đánh nhập lại; tên côn trùng. Chuột -.Chuột ăn khươi, chuột gặm. Chó -.Chó căn khươi. Đầu chó -.Đầu cạo lăm nhăm, còn sót nhiều chỗ. Chiếu -.Chiếu ăn. Thường nói về con nít hay nằm chiếu, tóc giắt vào kẽ chiếu, mắc một hai chỗ. - bắp.Cắn lấy hột bắp còn dính trong trái. Cái bò -.Đồ đuổi chim, thường dùng một cây tre chẻ ra hai mép, cột dây một mép mà giựt cho nó đánh nhập lại cùng kêu ra tiếng ; đồ dùng mà bắt đinh giống cái bò cạp. Cây bò -.Thứ cây có bông giống như bông điệp, trái nó tròn dài, có kẻ dùng nó mà ăn trầu, vỏ cây nó dùng làm thuốc rét. Răng đánh bò -.Lạnh lắm, hai hàm răng đánh lập cập. Con bò -.Giống trùng có càng có đuôi, chót đuôi có nọc độc. []Cắp.n. Xếp để trong nách, kẹp trong nách; cặp, xếp, đem theo. - nách. id. - nắp.Lượn lặt, để dành. –nắp cho con. - tay.Xuôi hai tay gác tréo sau lưng. - búa.Cặp búa trong nách, Cầm búa theo. - sách. Ôm sách, đem sách theo. - gậy. Cầm gậy theo. - gươm.Cặp gươm trong nách, đeo gươm theo. - nhau đi. Đem nhau đi; cặp kẻ giắc nhau đi.Trai gái cắp nhau đi. Ăn -.Lấy lén, rút lén. Ăn – rặt. Gian vật, hay lấy vật nhỏ mọn, hoặc gặp vật để hở liền xớt lấy. - ca – củm.Bộ tâng tiêu, yêu thương lo lằng lắm.Nuôi cắp ca cắp củm. []Cặp.n. Đôi ; sánh đôi, làm ra từ đôi ; nhập lại, kẹp lại, kèm theo. Đi -.Hai người đi một lượt. Bắt -.Sánh đôi, làm ra từ đôi, nhập lại một đôi.Hai người bắt cặp mà múa. Một -.Một đôi. Áo -.Áo may hai cái một cỡ, để mà bận một lượt. Nhà -.Nhà cắt cái trước cái sau liền theo nhau. Tiếng nóinhà rường, nhà cặpthì hiểu là nhà có ăn. - gắp. Kẹp trong cái gắp; chế gắp nướng đồ ăn. - vách.Dáng vách; cách dáng vách là phải có nẹp ngoài nẹp trong kềm lấy nhau. - kè. Bỏ kiên tay trên vai nhau mà đi hàng chữ nhứt. Ấy là cách hai người ôm cổ nhau mà đi hàng ngang. Xứng -.Xứng đôi vừa lứa. - với. Hiệp với, chung với. - nách.Kềm dưới nách. - nẹp.Để hai cây nẹp mà kềm lại.May cặp nẹpthì là may đôi, để hai mí bằng giẻ mà đâu sơ sài. Má cà má -.Nói dấp dính, nói liệu. []Cấp.c. n. Giao cho, phát cho, chịu cho; làm cho đủ, bậc, nấc; một bộ; một lúc. - cho. Giao cho, phát cho, chịu cho. - phát. id. - dưỡng. Cho ăn, nuôi dưỡng. - lính. Bắt phải đi lính, giao nạp cho quan bắt phải ở lính. - xâu. Bắt phải đi xâu. - tiền. Giao tiền cho mà ăn, chịu tiền cho. - lương. Phát lương cho. - gạo. Phát gạo cho. - củm. Bộ tâng tiêu, lo lắng. - ca – củm.id. Lo lắng, tâng tiêu. - quân. Chịu quân lính cho. - hầu.Chịu người hầu cho. - bằng. Phát giấy làm bằng. - chiêu. Phát giấy chiêu trình, giấy đi đàng. - giấy. Cho giấy phép. Bằng -.Chính giấy phép quan cấp cho; giấy cho lãnh chức phận gì. Trát -.Giấy phát cho, giấy sao bảo. Sung -.Phát cho, chịu cho. Chẩn -.Giúp cho, bố thí. Cúng -.Dâng cúng. Bánh -.Thứ bánh gói. Hàng -.Hàng dệt khoan thưa khoản dày giống như xuyến. Giáng -.Hạ bậc, xuống chức. Phẩm -.Phẩm bậc. Kỉ -.Tăng thứ, phẩm bậc. - sự trung. Tước quan lục bộ. - đôi – lứa.Bắt cặp, nói đứa nọ xứng vợ xứng chồng với đứa kia. - hàng. Một bộ, một khuôn cây gỗ đóng hòm. - gỗ. Một bộ cây gỗ, như là gỗ nhà. Một -.Một bộ, một khuôn tuồng, thường nói về cây gỗ cất nhà. Nói một -.Nói một lôi, một hiệp. []Cấp.c. Kíp, gấp, ngặt. - sự.Việc gấp. - nạn. Hoạn nạn ngặt nghèo. - cứu. Nguy hiểm, ngặt nghèo, gấp rúc.Nói cấp cứuthì là nói chuyện gấp quá. Huởn -.Khi huởn khi gấp.Huởn cấp phi ích, [].Dầu huởn dầu gấp cũng không nhờ. (Nói về con gái); Mạch -.Mạch nhảy sân. Bệnh -.Bệnh ngặt. Cần -.Gấp lắm, ngặt lắm. - ngặt. - lắm. - thức. - nhặt. Mõ đánh -.Mõ đánh sân có việc gấp. Cứu -.Cứu giúp cơn nghèo ngặt. []Cập.c. Kịp, tới nơi ; tiếng trợ từ. - nải.Cặp theo; chung với.Hai người cập nải đi buôn. Bất -.Không kịp, không tới đâu là đâu. Lập -.Lật đật, không vững vàng. Run lập -. Run sợ, không vững Nói lập -. Làm không vững vàng []Thái quá du bất -.Quá đi, với không kịp, hay là không tới nơi, cũng đồng như nhau. []Hưởn bất – sự.Trễ đi làm không được việc. []Cát.n. Loại giống nhứ đá nát ra, có miếng có hột trắng vàng, nằm trên bãi biển, mặt đất. - pha.Cát đất lộn lạo. - lõi. Thứ giống như cát ở dưới đất nồi lên, người Annam hay dùng mà gội đầu cũng như savon, thổ sản Bình-thuận. - vàng. Thứ cát lộn vàng, hay là có sắc vàng vàng. Đất -.Đất có nhiều cát. Động -.Chỗ cát vun lên như núi. Gò -.Tên chỗ thuộc tỉnh Định-tường, mía chỗ ấy lớn cây, nhiều nước, gọi làmía gò cát. Mây -.Thứ mây to sớ. Đừng -.Đường làm có hột như cát. Dinh -.Tên chỗ, thuộc phủ Thừa-thiên. Nhỏ -.Nhỏ chỉ, nhỏ mặt (nói về hàng nhiễu). Nhiễu to -.Nhiễu chỉ sởn dệt nổi. Có -.Có vật lợn cợn (thường nói về dưa củ). - sạn.Cát sỏi. []Cát.c. Dây sắn. - căn.Củ sắn, vị thuốc giải khát. []Gia -.Tên học ông Khổng-minh. []Cát.c. (kiết) Điềm lành, tốt. - đàn. Ngày tốt. - nhựt.id. - triệu.Điềm lành, dâu lành. - hung.Lành dữ. - khánh.Điềm phước lành. - tường. id. Nạp -.Coi được điềm tốt, ấy là lễ chịu lời. []Cắt.c. n. Cứa cho đứt, siết hại ; phân giải ; sắp đặt. gang bổ. - cứa.Cũng là cắt. - đứt. Cắt cho lìa ra. - phạm. Cắt nhầm, phạm dao rựa. - nhầm. id. - bặp.Cắt phạm vào sâu. - tóc thề nguyền.Thề thốt nặng. - huyết. Cắt mà lấy huyết. - mặt. Xấu hổ lắm, không nên để cái mặt, không nên ra mặt. - cữa.Lập thế mở cữa. - Ruột.Dứt ruột, sự thể ruột thịt lìa nhau.Tay phân tay bao nỡ, ruột cắt ruột sao đành.Sự thể khó lìa bỏ nhau. - nghĩa. Giải nghĩa, nói cho rách nghĩa lý. - phiên. Phân phiên, định phiên thứ. - xâu. Bắt phải đi xâu. Phân -.Phân đặt. - khiến. Sai khiến, định cho phải làm việc gì. Sai -.id. - dân. Sai dân; phân bổ cho dân, cần phân cho dân. Chim bà -.Thứ chim hay lấy mỏ mà đâm chim khác. Phép – tóc. Phép cạo tóc giữa đỉnh đầu, làm dấu là người chuyên một việc tu trì (đạo Thiên-chúa). Phép – bì. Phép đạo Giu-dêu, con nít mới sanh phải cắt vanh da đầu âm. []Cặt.n. Tiếng khua động vân (ít dùng). Cân níu cặt cặt; Chỉ nghĩa là gắt gỏng. []Cất.n. Đem đi để chỗ khác, dọn đi, lây đi, dở lên, gầy dựng. - lấy. Lãnh lấy, chịu lấy. - đi. Dẹp đi, đem đi, giấu đi, để cho có chỗ. - đặt. Sắp đặt, đem để chỗ nào ; chôn cất. - lương. Không cho ăn phần nữa. - chức.Thâu bằng sắc lại. - phép. Lấy phép lại. - lộc. Không cho ăn lộc nữa. - quờn. Lấy quiền phép lại. - nón. Dở nón; chào ai. - khăn. Lấy khăn xuống; đem khăn đi để chỗ nào. - hàng. Dọn hàng, đem hàng dưới thuyền lên. Dồn dưới đất – lên lưng. Tại mình làm cho mình phải roi vọt ; mình làm cho mình chịu đòn khi không. - gánh. Gánh đi. - mình ra đi. Dứt ra mà đi. - binh. Đem binh đi (đánh giặc). - nhà. Làm nhà, dựng nhà. - trại. Làm trại. - vạc.Dở vạc, gánh vác việc lớn. - đám ma. Đem quan tài đi chôn, đi chôn kẻ chết. - xác.id. - tiếng. Lên tiếng. - tay làm.Khởi việc làm. - đầu chẳng nổi. Bị hà hiếp, hoặc nghèo nàn thái quá. - rớ. Dở rớ, kéo (rớ lên ; cất chổng, làm cho mình té chổng. - cần vó. Dở cần vó, cũng là đồ bắt cá. - lên. Đem lên, lập thế đưa lên. - xuống. Đem xuống, đưa xuống. - giấu.Đem đi giấu, giấu đi. - cổ.Ngước cổ. Rắn – cổ. Rắn nghiêng cổ, chong đầu lên. Ngựa -.Ngựa nhảy võng, làm cho người cỡi phải té. Ngồi thúng khôn bề - thúng. Mắc việc khó tính việc ; lúng túng. []Cật.n. Lưng. Trái -.Trái thận. Thanh -.Hai bên xương sống, dựa lưng quần. Sắp -.Sắp lưng. Am -.Bận âm. Đấu -.Hiệp sức, đâu lưng nối lấy nhau. Tre -.Tre lưng, tre chắc, lấy phía ở gần vỏ nó, phía trong kêu làtre ruột. Bề -.Bề lưng, bề ở gần vỏ (nói về tre, mây, v.v.). Mây -.Mây lưng, mây chắc ở phía gần vỏ nó. Nan nghiêng, nan -.Nan chẻ có lưng có ruột kêu là nghiêng, lấy lưng không kêu là cật. Trằn chốc – thấy ác hay qua liền ác. Có tật trong mình thì hay sợ sệt. Cây mật -. Loại chà là, ưa đất giồng. - ruột. Ruột rà, bà con ruột. Dòi trong ruột không ai biết, rách ngoài – nhiều kẻ hay. Đừng cho người ta biết tâm sự mình. Đãy trái -.Đãy may giống hìnhtrái cật. []Cật.c. Tra vấn. - vấn. id. []Cật.c. Tay chơn đều làm, (gian khổ). []– cử. id. []Cau.n. Loại cây suôn không nhánh, có những tay những lá ở trên cổ hũ, trái nó người ta hay dùng mà ăn trầu. Cây -.id. Trái -.id. Bửa -.Gọt chẻ trái cau, hoặc để mà ăn tươi hoặc để mà phơi khô. Siết -.Cắt ngang trái cau. Bẻ -.Hái cau, bẻ giựt buồng cau. Chẻ -.Cắt trái cau ra nhiều miếng. Sấy -.Để lửa hầm cho cau khô. Lõng, sịa sảy -.Đồ đương bằng tre để mà sấy cau. - khô.Cau sấy. - tươi. Cau mới bẻ còn xanh tươi. - miếng. Cau cắt miếng. - trái.Cau nguyên trái. Cổ hũ -.Chính chỗ non tại đầu cây cau. - xiêm. Giống cau lớn cây, lớn trái. - rừng.Giống cau nhỏ cây, nhỏ trái. - ớt.Giống cau nhỏ trái. - lừng.Cây cau đã gần già, gần cỗi. - hột.Cau để nguyên hột, hoặc cắt hai cắt ba ra. - trỏ buồng.Cau ra bông. - tấm vụn. Cau chín phơi lấy nguyên hột. - luôn bẹ.Cau trỗ bốn mùa. Nhành -.Một nhành một vẽ trong buồng cau. Buồng -.Nguyên một giùm nhành nhóc, cau trái dính theo. Tàu -.Cái cốt bẹ cau, lá cau đóng hai bên. Mo -.Chính cái bao ôm lấy cổ hũ cây cau. Meo -.Meo mốc đóng ngoài da cây cau; vị thuốc rét, phải bỏ tiêu ăn mà sắc chung. Vườn -.Vườn trồng cau. Vú -.Cái nuốm trái cau ở phía chót đuôi nó. Mào -.Bao nhỏ nhỏ ôm lấy đầu trái cau. Ương -.Gây giống cau, bỏ cả trái xuống đất ướt mà râm cho mọc. Dao -.Dao dùng mà bửa cau. Róc -.Tước vỏ xanh trái cau. - đóng vóc.Cau gần đặt ruột. - giấy.Cau đã chắc ruột. - già. Cau đã cứng ruột. - minh. Cau khô có xác có ruột. - xác.Cau dùng xác, không có hột. Xác -.Vỏ trái cau. Bỏ trầu -.Làm lễ chịu lời, lễ sơ vấn. Một mình lo bảy lo ba, lo – trễ muộn, lo già hết duyên. Ngỗn ngang trăm mối bên lòng. (Thân phận gái.) []Càu.n. Cái rổ nhỏ. Rổ -.id. Một -.Một rổ nhỏ. - rầu. Hay quạu, hay ngầy ngà. []Cáu.n. Cặn bọt trong nước. Nước -.Nước nổi bọt nổi đất. Vậy -.Làm cho nổi dơ (nói về nước). - cặn. Cặn bọt trong nước. Nổi -.Nổi bọt, nổi dơ. []Cảu.n. - rảu. Bộ hay quạu, hay nói vặt. []Câu.c. Lãnh lấy, gánh lấy; trọn một lời nói, có đủ ý. - kê. Chức quan coi xét sổ bộ, lãnh việc từ hàn. - quản.Chức làm đầu tạo lệ, tùng phép phủ huyện. Cựu chế : phủ có 50, huyện có 30 tạo lệ, nghĩa là quân bầu. - đương.Chức việc làng coi sóc các việc trong làng. - họ.Chức thứ hai coi việc trong học (đạo Thiên chúa). - thơ. Một vế tiếng nói trong bài thơ. - liễn.Một câu đối viết vào trong liễn. - sách. Một lời nói trong sách. Chấm -.Chấm ngăn từ câu.Ừ chấm -. Vòng -.Vòng chỗ dứt tiếng nói. []Câu.c. Bắt bớ, ép uổng. - nả.Bắt buộc. - lưu.Bắt mà cầm lại ; cầm lại. -giam. Bắt giam; giam lại. Tiền – tra.Tiền đối chứng, tiền tùy. Đi kiện tới làng; phải có tiền câu tra, hoặc kêu là tiền tra lễ, có tiền ấy làng mới chịu việc. - lời nói. Bắt lấy tiếng nói. - kiết; - kết.Bắt lý ; nói rút lẽ gì. - mâu. Hay gây, nói lành sanh dữ. - nệ.Chấp nhứt ; hay sợ phép ; hay kiêng dẻ thới quá ; người không có kiến thức ; không có độ lượng. - chấp.Hay bắt ti ô ; hay nói điều nhỏ mọn ; hay giận về việc không đáng ; hay cưu lòng thù oán. - cuộc. Ràng buộc, làm cho mất sự thong thả. - thúc.Ép uổng, bó buộc. []– thúc thân tâm. Làm cho cả lòng cả mình mất thong thả. []Câu.c. Lưỡi câu, cái móc ; móc, bỏ mồi mà nhử. Lưỡi -.Đồ uốn bằng thép, có móc cùng có ngạnh. (Chữ lưỡi là tiếng kêu kể). - móc.Đồ dùng mà móc.Lời nói có câu móc.Lời nói gay có ý khêu việc người khác, hay là xeo nạy. - bắt.Đồ dùng mà móc mà bắt ; cho hai đầu có móc gài lấy nhau cùng chịu lấy nhau. - vớt.Câu có đồ vớt như thẻ câu tôm, trên thả mồi, dưới có vợt thỏ xuống mà vớt. - cắm. Câu cần vân, cắm xuống một chỗ, không phải nhắp.Đánh câu cầm,thì là cầm mà chờ cho được cá cũng gọi là chực vàm. - liêm. Lưỡi bằng sắt đánh cong cong, để mà giựt tre, giựt nhánh cây.

Parent Node:

Mã xác nhận:

Các file đính kèm:

Chèn các ảnh theo kiểu...

Dự án số hóa 1000 quyển sách Việt một thời vang bóng

Đăng nhập

Mời bạn vui lòng đọc trước khi muốn góp ý cho diễn đàn

Hướng dẫn chuyển đổi các định dạng eBook

Hướng dẫn xử lý lỗi không 'download - viết bài - xem link' được trên diễn đàn

011. Phần 011 - hhongxuan (type done)- @lazer (done) - Sửa

Đăng nhập

Mời bạn vui lòng đọc trước khi muốn góp ý cho diễn đàn

Hướng dẫn chuyển đổi các định dạng eBook

Hướng dẫn xử lý lỗi không 'download - viết bài - xem link' được trên diễn đàn

011. Phần 011 - hhongxuan (type done)- @lazer (done) - Sửa

Tìm kiếm hữu ích