Bài của Nguyễn Thị Hải Hà, đăng trên tạp chí Da Màu. Đọc tại đây: Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link Đọc thêm phần phản hồi độc giả dưới bài viết để có thêm những góc nhìn tham khảo về tác phẩm. Tiểu sử của Michael Ondatjee: Michael Ondatjee sinh ngày 12 tháng 9 năm 1943. Ông ra đời ở Sri Lanka nhưng mang quốc tịch Canada. Tốt nghiệp Cử Nhân ở đại học Toronto và Cao Học ở Queen’s (Canada). Ông là giảng viên của Đại học York và Glendon từ năm 1971 đến năm 1988. Ngoài viết văn, ông còn làm thơ và viết phim truyện. Ông được rất nhiều giải thưởng trong đó tác phẩm The English Patient được giải Booker và giải thưởng Governor General. Tác phẩm được viết theo thể loại văn xuôi của ông gồm có Anil’s Ghost, The English Patient, In the Skin of a Lion, Coming Through Slaughter, và Divisadero. Truyện xảy ra vào lúc thế chiến thứ Hai sắp kết thúc. Quân đội Đồng Minh ở miền Nam nước Ý đang kéo quân về miền Bắc. Hana, cô y tá hai mươi tuổi gốc người Canada, nhất quyết xin được tách rời hàng ngũ ở lại miền Nam nước Ývới lý do chiến tranh kết thúc và một bệnh nhân của cô đã quá yếu; ông ta sẽ không chịu nổi cuộc hành trình. Đây là một bệnh nhân vô danh, ông ta không còn nhớ tên tuổi của ông ấy. Người ta chỉ đoán ông là người Anh bởi vì ông nói giọng Anh rất đúng. Hai người ở trong một ngôi nhà thờ cổ trước đây được dùng làm bệnh xá. Không ai biết tung tích của người bệnh nhân này. Một nhóm dân Bedouin sống trong sa mạc Sahara bắt gặp ông bị bỏng nặng ở gần một chiếc phi cơ bị rơi. Họ cứu ông khỏi chết và trị bỏng cho ông nhưng ông bị biến dạng đến độ không còn nhận được mặt mày. Tuy không nhớ tên và quá khứ của chính mình, ông có thể nhớ tất cả những chi tiết về kỹ thuật chế tạo, đặc tính cũng như cách sử dụng nhiều loại vũ khí. Không lâu David Caravaggio và Kip cũng gia nhập nhóm với Hana và bệnh nhân người Anh. David Caravaggio là bạn của bố của Hana. Vốn là tay móc túi chuyên nghiệp và nhờ tài này David được kết nạp vào hàng ngũ gián điệp của Anh với nhiệm vụ ăn trộm tài liệu của Đức. Vì có người phản bội, tung tích của David bị tiết lộ. Ông bị quân đội Đức tra khảo đến độ cắt mất hai ngón tay cái của ông. David truy tìm những kẻ phản bội này và đã giết vài người để trả thù. Còn một người David vẫn còn ráo riết truy lùng là Almásy, một bá tước gốc người Hungary, cũng là người lãnh đạo nhóm thiết lập bản đồ sa mạc Sahara. David tìm gặp Hana một phần vì nàng là người đồng hương, một phần vì ông bị nghiện morphine; ông đã dùng để giảm đau khi hai ngón tay cái của ông bị cắt đứt. David biết Hana có dự trữ morphine để chữa đau cho bệnh nhân người Anh. Kíp là người Ấn Độ, chuyên viên phá gỡ bom mìn làm việc cho quân đội Anh. Anh nghe tiếng đàn dương cầm của Hana vọng ra từ ngôi nhà thờ cổ nên tìm đến với mục đích ngăn ngừa tai nạn xảy ra vì lính Đức thường gài bom vào đàn trước khi rút quân ra khỏi làng. Hana và Kíp là những người bị chiến tranh cướp mất người thân nên tâm hồn họ trở nên chai đá. Dần dần cả hai trở nên cởi mở hơn rồi yêu nhau. Kíp cũng rất hợp chuyện với bệnh nhân anhnên họ trở nên thân thiết. Chỉ có David ngay từ lúc đầu đã nghi ngờ bệnh nhân anhchính là Bá tước Almásy, người đã phản bội và vì sự phản bội này David bị mất hai ngón tay cái. Bệnh nhân Anhđang chết dần mòn nên không còn muốn dấu diếm tông tích của mình. Ông xem như mình đã chết từ lâu, kể từ khi trái tim ông đã chết. Thêm vào đó là David khai thác tin tức bằng cách cho bệnh nhân dùng morphine và rượu. Bệnh nhân Anh đưa mọi người vào thăm quá khứ của ông. Ông chính là Almásy. Nhóm thám hiểm, do một Bá tước người Hungary tên là László de Almásy dẫn đầu, có nhiệm vụ vẽ bản đồ sa mạc Sahara . Đôi vợ chồng trẻ tuổi và giàu có, Goeffrey và Katherine Clifton tham gia đoàn thám hiểm và được Almásy tiếp nhận nồng hậu vì máy bay của Goeffrey sẽ giúp công việc dễ dàng hơn. Goeffrey là nhân viên tình báo của Anh có nhiệm vụ chụp ảnh sa mạc Sahara từ không trung xuống để làm bản đồ phục vụ cuộc chiến tranh thứ hai đang bắt đầu bùng nổ; cô vợ trẻ xinh đẹp được Goeffrey mang đi khắp nơi với mục đích ngụy trang công việc. Theo đoàn thám hiểm nhiều tháng trong khi Goeffrey thi hành điệp vụ, do gần gũi tiếp xúc hằng ngày, cái đẹp của Katherine đã chinh phục trái tim chàng, và cái nam tính của nhà thám hiểm Almásy đã ngự trị tâm hồn nàng. Trở về Cairo hai người tiếp tục yêu nhau say đắm, nhưng sau đó, Katherine đoạn tuyệt với Almásy vì sợ chồng khám phá và cũng vì hai người thường có những chuyện bất hòa của hai người cùng có cá tính rất mạnh. Khi mới yêu nhau Almásy cho biết chàng không thích bị xem là sở hữu của bất cứ người nào, tuy nhiên về sau chính chàng lại là người rất chiếm hữu nên đâm ra ghen tuông và vì ghen thường làm Katherine đau đớn. Cuộc tình tan vỡ Almásy trở lại với sa mạc tiếp tục công việc vẽ bản đồ. Goefrey tình nguyện đem phi cơ đi đón Almásy khi nào công việc xong. Thay vì đón Almásy, Goeffrey, vốn đã biết chuyện tình của Almásy và vợ, chở Katherine theo với âm mưu giết vợ, tình địch và tự tử. Goeffrey cho máy bay tông vào tình địch nhưng chàng điệp viên này bất tài quá nên chẳng những kế hoạch của anh ta đã không giết được Almásy mà chính anht ta vong mạng, và Katherine bị thương nặng. Almásy phải để Katherine ở lại một hang động rồi đi bộ vượt sa mạc để tìm cách cứu người yêu. Khi ông đến một thành phố gần nhất để cầu cứu, thì thế chiến thứ Hai đã đến hồi ác liệt. Ông bị người Anh bắt giam vì họ nghi ông là gián điệp. Ba năm sau ông trốn khỏi tù rồi mang tất cả tài liệu và bản đồ Sahara giao cho Đức để đổi lấy nhiên liệu và những thứ cần thiết để ông có thể đến chỗ giấu của một máy bay cũ và dùng máy bay này đi đến hang động ông đã để Katherine ở lại dù ông vẫn biết là đã quá trễ. Máy bay của ông bị rơi và bốc cháy trong sa mạc. Vì ông giao bản đồ và tài liệu cho Đức nên người ta khám phá ra điệp vụ của David. Sau khi nghe Almásy kể lại vì sao ông ta phản bội, David quyết định không giết Almásy, một phần Almásy đã gần đất xa trời, một phần có lẽ vì thấy Almásy đã bị đau đớn dày vò trong nhiều năm. Khi nghe tin Đồng minh thả bom nguyên tử trên đất hai thành phố lớn của Nhật, Kíp cho là hành động này là cử chỉ bất nhân của người da trắng đối với người da màu nên từ bỏ quân đội và chia tay với Hanna. Rất ngầm, Almásy cũng cho là Đồng minh đã phản bội ông khi giam giữ ông vì thế ông không cứu Katherine kịp thời. Sự phản bội trong chiến tranh chỉ là trò trẻ con so với sự phản bội trong thời bình. Hanna yêu mến Almásy bởi vì bố của Hanna cũng bị thương và bị bỏng rất nặng, trong trận chiến này. Người ta đã phải bỏ ông lại trên một căn gác nuôi chim bồ câu. Ông chết trong đau đớn và cô đơn. Hanna đã săn sóc bệnh nhân Anh như thể tự xoa dịu nỗi ray rức là đã không thể chăm sóc người cha lúc lìa đời. Về sau Kip trở thành Bác sĩ, lấy vợ có con nhưng thường nghĩ đến Hanna. Quyển sách này chứa đựng hai chuyện tình, một xảy ra trong quá khứ và một xảy ra trong hiện tại. Nhân vật chính bao gồm bốn cuộc đời hoàn toàn khác biệt nhau, một nữ trợ tá, một tên trộm chuyên nghiệp, một bệnh nhân, và một chuyên viên tháo gỡ bom mìn. Chuyện tình trong quá khứ là mối tình say đắm, trái ngang và tội lỗi, của Almásy và Katherine, xảy ra trong khung cảnh đầy phiêu lưu và rất kỳ bí của sa mạc Sahara và ở Cairo , thủ đô Ai Cập vùng đất đặc biệt chứa rất nhiều hình ảnh của Ai cập thời tiền sử. Trong phim Almásy (Ralph Fiennes) và Katherine (Kristin Scott Thomas) là một đôi nhân tình xứng đôi. Tuy nhiên trong truyện cho biết Almásy hơn Katherine ít ra là mười lăm tuổi. Tóc ông đã bắt đầu rụng và thưa, tuy nhiên Katherine bị hấp dẫn bởi sự hiểu biết của ông. Nàng quan sát, học hỏi, ngưỡng mộ rồi trở nên yêu ông. Thời bấy giờ, Ai Cập là nơi trao đổi tin tình báo. Nơi đây xảy ra những cuộc đụng độ nảy lửa trong sa mạc giữa Đồng Minh và phe Trục mà không ai dám nói đến. Vào năm 1939 đối với các sắc dân sống trong sa mạc máy bay từ trên trời rơi xuống sa mạc không phải là chuyện lạ. Quyển sách đưa người đọc vào một thế giới lạ lùng và khắc nghiệt. Nơi đây có những cơn bão cát nóng đến độ có thể đốt cháy bất cứ những gì trên đường chúng đi ngang, hay những ốc đảo chỉ xuất hiện trong một thời gian rất ngắn, khi có mưa cây cối mọc lên thật nhanh rồi sau đó khi nước cạn, cả ốc đảo biến mất không để lại dấu vết nào. Nơi đây có những con đường mà trước kia là đáy sông. Trên tường của nhiều hang động trên các vách đá cao dựng đứng vẫn còn rất nhiều tranh vẽ nhiều tư thế của người bơi lội bởi vì ngày xưa những hang động này nằm chìm dưới đáy hồ. Chuyện tình trong thời hiện tại là tình yêu của Kip và Hana, hai con người bị ù lì chai đá vì chiến tranh. Nhờ tình yêu họ cởi bỏ lớp da lãnh đạm, bộc lộ hai tâm hồn nhạy cảm và đơn độc. Họ yêu nhau chỉ biết ngày hôm nay, không dám nghĩ đến ngày mai. Chuyện của đôi tình nhân trẻ tuổi này xảy ra trong một khung cảnh lãng mạn nơi có những bức tranh cổ của Verdi, những bức tượng điêu khắc, những nguồn nước phún, vườn hoa, trong lâu đài, nhà thờ cổ của Medicis ở miền Nam nước Ý. Tình yêu của Kip và Hana chấm dứt khi họ nhận ra sự phi lý của chiến tranh và sự hy sinh của họ cũng không kém phần phi lý. Bằng hành động của Kip, giơ súng nhắm bắn Almásy, chối bỏ tình yêu của Hana, rời bỏ quân ngũ, Ondatjee muốn biểu lộ sự phản kháng hành động tàn sát chủng tộc của người da trắng đối với người da màu, đừng quên nhân vật Kip là người Á châu, và hai trái bom nguyên tử đã thả lên Nhật Bản. Trong cơn giận tột độ đối với Kip Hana không còn là người yêu; bệnh nhân anhkhông còn là bạn; và những người đồng ngũ trong quân đội cũng không còn là những người đã chung vai sát cánh thi hành nhiệm vụ; họ chỉ là những người da trắng. Kip chọn trở về bên này biên giới da màu sau khi anh đã cố gắng hội nhập vào thế giới của người da trắng. Ondatjee đã bày tỏ một lập trường chính trị, tuy nhiên cách thể hiện không mấy thuyết phục. Có thể nói Ondatjee là một nhà văn có tài phù thủy. Ông táo bạo kết hợp tinh túy của hai nền mỹ thuật, Ai Cập thời tiền sử và La Mã từ thế kỷ 15 và 16, rồi dùng tính chất tàn phá của kỹ thuật vũ khí hiện đại để tương phản với sự tinh túy của mỹ thuật trong tác phẩm này. Ông đã biến hóa một cách rất vi diệu, những tài liệu kỹ thuật gỡ bom phá mìn khô khan thành ra những giây phút căng thẳng gay cấn khi sự sống có thể bị Tử thần tước đoạt trong đường tơ kẻ tóc, lôi cuốn đến độ người ta thấy tiếc nuối khi chấm dứt quyển sách. Ondatjee lôi cuốn người đọc với giọng văn đầy âm điệu như thơ. Văn của ông cũng rất tượng hình, cho người đọc cảm giác đang nhìn một tấm ảnh nghệ thuật hay xem một đoạn phim. Ông quan sát tinh tế, nhận xét sắc bén, bày tỏ những quan sát nhận xét này một cách chắt lọc cô đọng biểu lộ sự thông thái đầy triết lý. Trong tác phẩm Đợi Chờ, Hajin đã cho nhân vật của ông trong suốt mười tám năm cứ mỗi mùa hè trở về quê nộp đơn ly dị vợ làm người đọc tự hỏi động cơ nào và lỗi tại ai đã làm nhân vật này bền bỉ theo đuổi mục đích này. Khalid Hosseini đã cho nhân vật trong quyển The Kite Runner (tạm dịch Theo Cánh Diều) ôm nỗi hối hận cùng với nhục nhã trong suốt hai mươi sáu năm vì đã hèn nhát và phản bội người em khác mẹ, người bạn cũng là người đầy tớ trung thành đã bảo vệ mình. Qua tác phẩm Bệnh Nhân Anh, người đọc cũng cảm nhận được một nỗi đau dai dẳng khắc khoải tương tự như nỗi đau của những nhân vật trong các tác phẩm nói trên. Khó mà không đau với cái đau của Almásy khi bị giam trong tù biết là Katherine đang chết dần mòn trong hang động vì lỗi lầm của chàng; nếu Almásy khai thật Katherine là vợ của Goeffrey Clinton, một người Anh nổi tiếng trong giới thượng lưu cũng như giới tình báo, thì người ta sẽ cứu Katherine ngay, tuy nhiên Almásy đã nói dối Katherine là vợ của chàng. Ondatjee cũng không kém phần khắc nghiệt khi cho nhân vật sống ngắc ngoải với cơn đau thể chất vì bị bỏng và nỗi đau tinh thần vì cái chết của Katherine. Và chính nhờ sự khắc nghiệt này mà độc giả bị thu hút hơn. Quyển sách có một số chi tiết không hợp lý. Phi cơ của Almásy bị rơi ở Sahara . Ông bị bỏng nặng da trở thành màu đen như than không còn hình dáng ban đầu, không có giấy tờ chứng minh, nói giọng Anh như người Anh bởi vì tuy ông là người Hungary ông đã học tiểu học ở Anh. Nếu người ta ngỡ ông là người Anh thì tại sao lại chở ông qua miền Nam của Ý, hai quốc gia cách nhau cả một cái biển? Tại sao Almásy được người ta mang theo khắp nơi, được bảo vệ, được săn sóc dù không ai biết tông tích thật của ông trong khi bố của Hana đã bị bỏ lại ngay trên chiến trường ông tham gia? Phi cơ của ông bị cháy từ khi ông còn ở trên không trung. Ông phải cho phi cơ lộn ngược đầu để có thể rơi ra khỏi phi cơ bằng chính trọng lượng của ông ta khi ông không còn sức lực để tự rút chân ra khỏi chỗ ngồi. Ông bị bốc cháy từ khi còn mang dù trên không trung, thế thì làm sao ông có thể mang theo quyển lịch sử của Herodotus, một bảo vật mà ông đã ghép vào những hình ảnh, lưu niệm của Katherine, kể cả mảnh giấy kẹo? Vâng, tuy tôi chẻ sợi tóc làm tư, nhưng những điểm hay của quyển sách này đã làm tôi say mê đến độ bỏ qua những chi tiết không hợp lý này. Trích đoạn: Đàn bà thường đòi hỏi tuyệt đối ở người yêu. Mà tôi lại thường xuyên biến mất vào trong cát vì nhiệm vụ trong quân đội. Nàng lo ngại về chồng của nàng, về những điều cấm kỵ không thể dây vào nếu muốn giữ cho danh dự được vẹn toàn, về bản tính của tôi vốn không muốn lệ thuộc hay quị lụy ai; chuyện tôi thường xuyên biến mất làm cho nàng nghi ngờ tôi, và tôi cũng nghi ngờ tình yêu của nàng. Đó là những nghi kỵ vô lý, những sợ hãi vô cớ vì bị những người bị giam hãm trong một cuộc tình gian dối. “Em nghĩ anh không có tình người nữa,” nàng bảo tôi. “Anh không phải là kẻ phản bội duy nhất.” “Anh chẳng đoái hoài đến ai cả – nếu như có chuyện gì không hay xảy ra với chúng mình. Anh chạy trốn tất cả mọi liên hệ tình cảm vì sợ bị ràng buộc, vì không muốn người khác lệ thuộc vào mình, hay mình bị lệ thuộc vào người khác. Anh sợ cả việc bị đặt cho một cái danh xưng hay gán cho một nhãn hiệu nào đó. Anh cho đó là điều hay, là đặc tính tốt, nhưng theo em, anh thật là không có tình nghĩa. Nếu mà em đi rồi thì anh sẽ tìm đến với ai? Anh có đi tìm người yêu khác không? Tôi im lặng. “Chối biến đi chứ, anh lặng thinh như thế là hèn lắm.” Nàng luôn luôn yêu thích chữ nghĩa, yêu lắm, lớn lên trong chữ nghĩa mà. Chữ nghĩa làm sáng tỏ vấn đề, đưa ra lý do để giải thích, cụ thể hóa tư tưởng. Nhưng tôi lại cho rằng chữ nghĩa làm biến dạng tình cảm, như khi chúng ta nhìn thấy phần của cây gậy bị gãy khúc khi bị nhận chìm trong nước. Nàng quay trở về với chồng. Từ bây giờ trở về sau, nàng thì thào, chúng ta sẽ tìm thấy linh hồn hoặc sẽ mãi mãi đánh mất linh hồn. Biển còn có thể bị mang dời đi chỗ khác, tại sao những kẻ yêu nhau không thể bỏ nhau? Hải cảng của Ephesus , những dòng sông của Heraclitus bị xóa mất rồi được thay thế bằng những nhánh sông cạn đầy bùn. Vợ của Candaules trở thành vợ của Gyges. Thư viện bị thiêu hủy. Chúng ta nên dùng lý do gì để giải thích tình yêu của chúng ta? Một sự phản bội đối với những người chung quanh hay là niềm ao ước có được một đời sống khác? Nàng trở vào nhà của nàng, bên cạnh chồng nàng, và tôi trở về tìm vui trong quán rượu. Ta sẽ nhìn vầng trăng, Nhưng chỉ thấy bóng nàng. Nguồn e-thuvien.com
The English Patient (1992) A novel by Michael Ondaatje Tựa sách: THE ENGLISH PATIENT Tên (các) tác giả: Michael Ondaatje Tên (các) dịch giả: Nhà xuất bản: Vintage Books Năm xuất bản: November 30, 1993 Mã số xuất bản (ISBN): 0679745203 Tóm tắt nội dung: Set in 1945, The English Patient explores the lives of four very disparate wartorn people, a young woman and three men, who take refuge in a damaged villa north of Florence as the war retreats around them. In an upstairs room lies the badly burned English patient, alive but unable to move. His extraordinary adventures and turbulent love affair in the North African desert before the war provide the focus around which the vivid tales of his companions revolve. His very presence will for ever change the destiny of those around him... This is a breathtaking story of love and passion that twists through London's Blitz and the intricacies of bomb disposal, through the mysterious, often dangerous world of desert exploration. Beautifully read by internationally acclaimed actor Ralph Fiennes who also starred in the multi Oscar winning film by Anthony Minghella. Nguồn e-thuvien.com Link:Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link
