Thảo luận Sự khôn ngoan (P4)- Sự khôn ngoan, món quà của Thượng đế

Giờ đây, thưa quý vị Athens, tôi không biện hộ cho bản thân mình như quý vị có thể nghĩ, mà tôi biện hộ vì chính quý vị, để quý vị không phạm tội chống lại Thượng đế qua việc kết án tôi, một quà tặng của Thượng đế cho quý vị. Vì nếu quý vị giết tôi, quý vị sẽ không dễ dàng tìm được một người thay thế tôi, một con người được Thượng đế ban cho đất nước để kích thích, thuyết phục và sửa lỗi quí vị. Quí vị sẽ không dễ tìm được một người như tôi và vì thế tôi khuyên quý vị hãy để cho tôi sống. Khi tôi nói, tôi là món quà của Thượng đế ban cho quý vị, chứng cứ về sứ mạng của tôi là:- nếu tôi cũng giống như bao người khác, tôi đã không bỏ qua các lợi ích riêng tư của mình trong tất cả những năm qua, để lo cho lợi ích của quý vị, đến với từng người trong quý vị như một người cha hay người anh để bảo ban và khích lệ qúy vị thực hành nhân đức. Nếu tôi có được lợi lộc gì, hay nếu tôi được trả thù lao vì những lời khuyên bảo của tôi, tôi vẫn không có gì đáng chê trách; nhưng như quý vị thấy đấy, ngay cả sự vô liêm sỉ của các kẻ tố cáo tôi cũng không dám nói rằng tôi đã đòi hỏi bất cứ ai trả món tiền nào cho tôi, vì họ không có bằng chứng nào cả. Và tôi có đủ chứng cứ về sự thật của những điều tôi nói sự nghèo khó của tôi.

Có thể có người thắc mắc tại sao tôi đi khắp nơi để giảng dạy tại những nơi tư riêng và chăm lo cho lợi ích của người khác, mà lại không cố gắng chăm lo cho cộng đồng và tư vấn cho nhà nước. Tôi sẽ nói lý do tại sao. Quý vị từng nghe tôi nói đến lời sấm về tôi mà chính Meletus đã nêu lên trong cáo trạng để chế giễu tôi. Lời sấm này là một giọng nói nhẹ nhàng đã đến với tôi khi tôi còn nhỏ tuổi, lời sấm ấy luôn luôn cấm đoán chứ không bao giờ truyền lệnh cho tôi làm điều tôi sắp làm. Đó là chính là điều ngăn cản tôi hoạt động chính trị. Và tôi nghĩ như thế là đúng. Vì tôi tin chắc rằng nếu tôi đã dính líu vào chính trị thì tôi đã bị tiêu diệt từ lâu rồi và chẳng làm được điều gì tốt lành cho quý vị hay cho bản thân mình.

Bây giờ, quý vị có thể thực sự tưởng tượng rằng tôi đã có thể còn sống sót trong tất cả những năm tháng ấy hay không nếu tôi đã dấn thân vào đời sống hoạt động chính trị, giả sử tôi là một con người tốt lành và luôn luôn đi theo lẽ phải, công bằng như là nhiệm vụ hàng đầu của tôi? Hẳn là không, thưa quý vị Athens, cả tôi hay bất cứ người nào khác. Nhưng tôi luôn luôn là tôi trong mọi hoạt động của mình, công cũng như tư và không bao giờ chịu chiều theo những đòi hỏi thấp hèn của những người bị gán ghép một cách sai lạc như là các học trò của tôi hay bất cứ ai. Tôi không có các học trò chính quy. Bất cứ ai thích đến nghe tôi, dù già hay trẻ đều không bị loại trừ. Tôi cũng không chỉ trò chuyện bới những người có tiền để trả tôi; nhưng mọi người, dù giàu hay nghèo, đều có thể hỏi và trả lời tôi và nghe tôi nói.

(Còn tiếp)

[Trích (Socates) Biện hộ, Plato chuyên khảo, Lưu Văn Hy dịch, Nxb Văn hóa thông tin 2008; Tiêu đề do người trích đặt]