Nhận định TRIZ - Làm thế nào để có phương pháp tư duy sáng tạo trong công việc và đời sống - Phan Dũng

Sáng tạo là yếu tố cơ bản cho sự phát triển của xã hội. Đời sống con người không thể tách rời khỏi quá trình sáng tạo. Vì vậy, với nhu cầu về sáng tạo, thì Phương pháp luận sáng tạo ra đời cách đây hơn nửa thế kỷ như một hệ thống lý thuyết được sử dụng nhằm giúp giải quyết hiệu quả các bài toán sáng chế liên quan đến cải tiến kỹ thuật sản phẩm.

Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link
Phương pháp luận sáng tạo - TRIZ - Phương pháp phát triển khả năng sáng tạo
Khi còn là sinh viên trường Đại học Công nghiệp Hà Nội cách đây 6 năm, tôi may mắn được học một học kỳ trong đó có một môn học khá thú vị do thầy Nguyễn Minh Tân giảng dạy, đó chính là Phương pháp luận sáng tạo.
Đây là một bộ môn khoa học hệ thống hoá lại các thành phần, yếu tố sáng tạo. Có thể trước đây bạn nghĩ sáng tạo là những khoảnh khắc loé sáng của tâm trí trong giải quyết một vấn đề nào đó thì đến với Triz, sáng tạo không chỉ còn là những khoảnh khắc xuất thần nữa mà nó trở thành những công thức, phương pháp nhằm tăng khả năng tư duy sáng tạo.


Và phần ứng dụng thực tế hữu hiệu nhất của Triz là các thủ thuật sáng tạo cơ bản.

Bài viết này, tôi xin giới thiệu đến bạn một công cụ mạnh đó nhằm giúp bạn trả lời được câu hỏi làm thế nào để sáng tạo trong công việc?.
Nếu bạn sử dụng phương pháp dạy trong cuốn sách này, bạn đang dùng một công cụ sáng tạo được hệ thống hóa nổi tiếng của thế giới
Để có thể sử dụng được các thủ thuật này, trước tiên bạn cần có một tài liệu thật đầy đủ và chi tiết về các thành phần cần có trong công thức áp dụng các nguyên tắc sáng tạo.

Cuốn sách biên soạn đầy đủ và chi tiết mà tôi muốn bạn xem đó là cuốn Các thủ thuật sáng tạo cơ bản của tác giả PGS Phan Dũng.


OK!. Nếu bạn đã có tài liệu thì...bắt đầu thôi.

Trước khi đi vào ý chính, tôi muốn bạn hiểu về phương pháp "thử và sai". Đúng như cái tên của phương pháp này, nó chính là cách thử, rút kinh nghiệm và tìm ra đáp án đúng qua nhiều lần.

Đặc trưng của phương pháp này là tuy dễ vì nó xuất phát từ những suy nghĩ và thói quen tự nhiên trong kho kiến thức, kinh nghiệm, đôi khi còn là bản năng nhưng điểm yếu là người giải dễ đi theo lói mòn trong suy nghĩ, không có những ý tưởng đột phá. Thêm nữa là tính chất mò mẫm, nếu thử mà "sai" nhiều lần dẫn đến thật vọng, chán nản, bỏ cuộc, phụ thuộc vào may mắn...

Với sự phát triển của xã hội, nhu cầu sáng tạo được nâng lên, như vậy phương pháp thử-sai không đáp ứng được nhu cầu sáng tạo. Vì vậy mà TRIZ ra đời nhằm cung cấp một công cụ đáp ứng yêu cầu mới của những vấn đề yêu cầu kỹ năng sáng tạo.

Cuốn sách Các thủ thuật (nguyên tắc) sáng tạo cơ bản gồm 2 cuốn phần 1 & phần 2. Cuốn 1 là văn bản phát biểu hệ thống các nguyên tắc sáng tạo cơ bản, cuốn 2 là chương trình phát hiện các thủ thuật (nguyên tắc) để có được đối tượng sáng tạo.

Văn bản phát biểu hệ thống các nguyên tắc sáng tạo cơ bản (Cuốn 1)

Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link
Các thủ thuật sáng tạo cơ bản (trích)
Bao gồm 40 thủ thuật (nguyên tắc). Có thể nói đây là những phương pháp mang tính hệ thống giúp bạn có thể đưa ra được ý tưởng sáng tạo khi đã tìm được những mâu thuẫn phải giải quyết. Khi giải quyết có thể dùng một hoặc kết hợp từ 2 thủ thuật trở lên nhằm đưa ra giải pháp tốt nhất.

Ví dụ như thủ thuật số 17 là "Nguyên tắc chuyển sang chiều khác" có 5 thủ thuật nhỏ như chuyển đối tượng từ một chiều sang không gian hai chiều hoặc từ hai chiều sang ba chiều; chuyển kết cấu đối tượng một tầng thành nhiều tầng hoặc sử dụng ánh sáng theo cách khác...vv. Hoặc thủ thuật số 26 là "Nguyên tắc sao chép" tiến hành như có thể thay thế đối tượng bằng bản sao ảnh, hình vẽ của nó hoặc sử dụng bản copy vùng ánh sáng không nhìn thấy....

Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link
Thủ thuật tăng khả năng sáng tạo

Đại khái, 40 thủ thuật đưa ra rất nhiều phương án, tất nhiên không thể toàn bộ những vấn đề bạn gặp phải.

Tuy nhiên, bạn có thể linh hoạt, sử dụng với ngữ nghĩa gần tương tự với những thủ thuật được nêu trong sách.

Bảng các nguyên tắc giải quyết mâu thuẫn
Nối tiếp cuốn 1, cuốn này hoàn thiện công cụ sáng tạo. Nghĩa là như thế nào?. Tức là bên trên bạn có phương pháp giải quyết còn phần này tổng hợp các mâu thuẫn phải giải quyết và được gộp vào trong một bảng.

Bảng gồm các thông số kỹ (39 thông số) được coi như những đặc trưng, đặc tính của đối tượng ví dự như trọng lượng, công suất, sự tiện lợi...
Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link
Thông số kỹ thuật đối tượng tư duy sáng tạo
39 thông số này được đưa lên bảng 39 dòng và 39 cột
Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link
Bảng tìm phương pháp sáng tạo
Có vẻ hơi rối. Để tôi lấy ví dụ. Ví dụ về cái điện thoại bàn đi. Ban đầu chế tạo nó có cái dây ống nghe ngắn, nhưng người ta muốn nó dài thì cái điện thoại để trở nên cồng kềnh, vướng víu và bất tiện.

Vậy thì phải làm sao?. Làm sao nữa, óc sáng tạo có công ăn việc làm rồi. Người ta thiết kế dây dạng xoắn như bây giờ thường thấy.
Thế thì phương pháp như thế nào?
Chọn ra 2 thông số của đối tượng kiểu như là thông số này tăng lên, tốt hơn thì kéo theo làm cho thông số kia bị tồi hơn, tệ hơn.
Sau đó đối chiếu với bảng, thông số tăng lên, tốt hơn thì tương ứng với các thông số ở hàng. Thông số giảm đi, tệ hơn thì tương ứng thông số ở cột.
Tìm giao điểm.
Sử dụng các thủ thuật (trong cuốn 1) để đưa ra giải pháp.
Rồi, lấy luôn ví dụ cái điện thoại bàn. Thông số 33 (tính tiện lợi trong vận hành, sử dụng) tăng lên còn thông số 3 giảm. Tìm giao điểm có thể dùng thủ thuật số 17b là chuyển kết cấu một tầng thành nhiều tầng.

Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link


OK!, đây là ví dụ nên mới nhanh như thế, chứ thực tế bạn cần nhiều thời gian hơn!.
Và cuối cùng là Chương trình rút gọn quá trình suy nghĩ giải quyết vấn đề và ra quyết định (tổng quát lại ấy mà ).
Gồm 6 bước: Hiểu, đề ra mục đích, xác định các yếu tố, phát biểu mâu thuẫn, phát ý tưởng và ra quyết định. Tức là tổng quát hóa lại quá trình bên trên.

Đánh giá nhược điểm
Hay và mạnh nhưng lại đòi hỏi nhiều thời gian và công sức trong việc nghiên cứu lý thuyết và thời gian trong thực hành tìm lời giải cho các bài toán sáng tạo.

Những ai nên đọc sách này
Phương pháp luận sáng tạo là một công cụ mạnh, vì thế nếu bạn bỏ công sức ra nghiên cứu và ứng dụng thì nó là một công cụ cực hữu hiệu để ban phát triển tư duy sáng tạo Qua đó kỹ năng sáng tạo sẽ giúp bạn có những ý tưởng trong thiết kế những sản phẩm phục vụ sản xuất và đời sống.
Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link

Bài viết trên là quan điểm của tôi về một cuốn sách giúp bạn phát triển tư duy sáng tạo. Nếu bạn biết và có những quan điểm khác, hãy để lại bình luận bên dưới để chúng ta cùng thảo luận nhé!.

---
Nguồn: Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link

 

Sao cái blog bị die rồi bạn?