Nhận định 0258: Nửa chừng xuân - Khái Hưng

“Thiên địa phong trần
Hồng nhan đa truân. Du du bỉ thương hề thùy tạo nhân?”​

Thuở trời đất nổi cơn gió bụi
Khách má hồng nhiều nỗi truân chuyên
Xanh kia thăm thẳm tầng trên
Vì ai gầy dựng cho nên nỗi này…

Hồng Hà nữ sĩ vì cảm khái phận “khách má hồng” đã để lại cho đời sau những vần thơ trác tuyệt thấm đẫm âm sắc ai oán như hòa quyện với nỗi lòng “đoạn trường tân thanh”; những thanh âm vang vọng từ trăm năm ấy, dường như đời đời là thanh kiếm sắc ánh lên nỗi bi ai của bất cứ ai khi là chứng nhân cho những phận đời chìm nổi của những đóa hồng giữa cơn cuồng phong.

Phong trào Tự Lực Văn Đoàn hẳn cũng thế! Khái Hưng chắc hẳn cũng thế, cũng không là người đứng ngoài thời cuộc. Bằng những tinh hoa phát tiết qua bút lực của một văn sĩ sống trong thời đại đất nước đang âm ỉ chuyển mình thay đổi thoát khỏi sự ràng buộc của xã hội thâm căn cố đế những lề thói thủ cựu nghìn năm phong kiến, đã thổi một làn gió mát khai phóng vào xã hội Bắc Trung Kỳ đang hoang mang trước những tư tưởng cấp tiến của thời đại mới, mà đại diện cho sự hoang mang đó là phảng phất hình ảnh những thân phận u uất của người phụ nữ trước những định kiến của xã hội phong kiến về giai cấp, tình yêu và hôn nhân gia đình.

Nửa chừng xuân, như tiếng kêu đứt đoạn giữa chừng của một cuộc tình, như một tấu khúc thần tiên vừa ngân vang đã đoạn đành mà lịm tắt. Khi thanh âm cũng bất lực như lời, mùa xuân nửa chừng ấy của Mai, thuyền tình ấy của Mai vừa căng buồm đón gió ngàn khơi đã đắm chìm giữa cuồng phong biển cả cuộc đời. Tiếc thay, mộng đẹp nào rồi cũng phải tỉnh giấc, bọt sóng ái tình lung linh như thủy tinh ấy rồi cũng phải vỡ tan khi đối diện những điêu ngoa, gian trá mà định mệnh đời đẩy đưa thân phận người con gái tuổi đôi mươi đang say trong tấu khúc của ái tình đến những đấu trường, mà ở đó thân phận người phụ nữ dường như quá nhỏ bé trước cây thập giá đời sừng sững.

“Xin chào nhau giữa con đường
Mùa xuân phía trước miên trường phía sau”​

Mùa xuân đó vừa chớm nở, nào ai biết “miên trường” cũng vừa mạc khải một hiệu lệnh thầm lặng đầy xót xa. Người con gái tên Mai, tên của một loài hoa điểm sắc vàng rực của xuân thì căng tràn nhựa sống, đang hân hoan hưởng vị ngọt của xuân ái tình hồng, nhưng duyên cớ bởi vì đâu đã phải đắng cay nhìn hạnh phúc bị lên án, chà đạp trong sự chia rẽ mỗi người một phương trời. Mùa xuân nửa chừng ấy, ngơ ngác ấy như một cuộc rượu mang mang mà Khái Hưng vừa rót mời người đọc ly rượu tình mê đắm để tận hưởng men say nồng cháy. Nhưng hỡi ôi cuộc rượu chưa tàn, ly rượu vừa mới nếm môi mà người đọc đành phải dừng lại trước bến bờ say – tỉnh của cõi nhân gian vương lụy này.

Phải chăng Khái Hưng muốn đưa người đọc dạo bước trên con đường tình yêu, mà ở đó con đường tình như hành trình con tàu rời sân ga hi vọng để đến bến dừng tuyệt vọng. Âu cũng là sự tận cùng mà người đọc phải trải nghiệm từng trang sách để hiểu được nỗi tuyệt vọng cùng tận trong mối hôn nhân tuyệt vọng của Mai, người con gái “giá vẫn trong, gương vẫn sáng”, trước định kiến nghiệt ngã của xã hội phong kiến thời bấy giờ. Hãy sống tận cùng với niềm tuyệt vọng đó để thấy được tuyệt vọng cũng đẹp như một bông hoa. Nỗi niềm đó cũng mang mang sự cảm khái mộng đời bất tuyệt khi Khái Hưng chuyển ngữ bài thơ Sonnet d’Arvers của thi sĩ người Pháp Félix Arvers.

“Lòng ta chôn một khối tình
Tình trong giây phút mà thành thiên thu”​

 

Thùy tạo nhân chứ không phải thụy bạn à.
Và tên tác giả là Khái Hưng (tức Khánh Giư) chứ không phải Khải Hưng- tên nhà đạo diễn phim.

 

Dịch thơ thì các vị tiền bối dịch nhiều rồi bạn à.
Thùy tạo nhân nghĩa là ai tạo ra nguyên nhân.
Chữ thùy nghĩa là ai, VD như trong câu: Nhất phiến tài tình thiên cổ lụy. Tân thanh đáo để vị thùy thương.

 

Đúng là thùy chứ không phải thụy và Khái Hưng chứ không phải Khải Hưng. Cám ơn bạn Quang 3456 đã giúp mình phát hiện lỗi viết sai.