Nhận định [1000 ebook] 0088: Tục ngữ phong dao - Nguyễn Văn Ngọc (Ôn Như)

0088- TỤC NGỮ PHONG DAO - Nguyễn Văn Ngọc (Ôn Như)
Mã sách: 0088
Người viết review:Ngô Thị Thanh Hiền
Nick TVE-4U: pinkhold


Học giả Nguyễn Văn Ngọc (1840 – 1942), hiệu là Ôn Như. Ông là nhà văn, nhà giáo, nhà nghiên cứu văn hoá Việt Nam. Tâm huyết và dành cả cuộc đời để sưu tầm, khai thác và phổ biến văn học dân gian nên thật không ngoa khi cuốn sách TỤC NGỮ PHONG DAO của ông được ví như kho vàng chung của nhân loại.

Ngày nay, mọi người chỉ quen với Ca dao – Tục ngữ mà không hiểu “Phong dao” nghĩa là gì. Theo từ điển thì “Phong dao” chính là ca dao về phong tục, là ca dao cổ. Vì vậy cuốn sách TỤC NGỮ PHONG DAO này chính là cuốn sách tập hợp, sưu tầm các câu tục ngữ, cao dao trong dân gian, trong các sách cổ. Sách chia làm hai tập, Tập trên thuộc về thể phong ngôn, tục ngữ. Tập dưới thuộc về thể phong dao và thêm các câu đố.

Hơn tám trăm năm mười bài ca dao tục ngữ, mỗi bài từ ba đến bốn câu trở lên. Thêm hơn ba trăm năm mươi câu đố. Riêng con số đó thôi đã đủ để thấy rằng cuốn sách này chính là một kho báu thực sự trong kho tàng văn học Việt Nam.

Các bài được sắp xếp theo thứ tự ABC của bảng chữ cái (dựa trên chữ đầu câu). Ví dụ bạn muốn tìm các câu ca dao tục ngữ có mở đầu bằng chữ “Con cò”, hãy tìm ở chữ C. Có khoảng 20 bài ca dao bắt đầu bằng chữ "Con cò" với nhiều nội dung phong phú. Rất nhiều câu phong dao được các chàng trai cô gái mượn lời để tỏ tình, để trải lòng, để bày tỏ sự quan tâm với người mình thương.

Cái cò, cái vạc, cái nông

Cùng ăn một đồng nói chuyện giăng ca

Muối kia đổ ruột con gà

Mẹ mình chẳng xót bằng ta xót mình

Hãy đọc cuốn sách này, đọc từng câu tục ngữ phong dao để thấy được cả đời sống và tinh thần, văn hóa và tín ngưỡng của dân tộc ở đó. Các câu ca dao tục ngữ đã được đúc kết từ kinh nghiệm sống và đạo đức thực tiễn của nhân dân… được lưu cả ở nơi đây:

Hễ muốn ra con người tử-tế,
Phải dễ-dàng, chớ để ai hờn.
Làm ơn, ắt hẳn nên ơn,
Giời nào phụ kẻ có nhơn bao giờ.

Những câu phong dao kể về kinh nghiệm của nhà nông:

Kể việc làm ruộng mọi đường,
Tôi xin kể được rõ-ràng hử ai.
Tháng chạp là tiết giồng khoai,
Tháng giêng tưới đậu, tháng hai cấy cà.
…

Hay những câu hát câu ca nói thân thân của người vợ thương chồng thời chinh chiến:

Kìa ai tiếng khóc nỉ-non,
Ấy vợ lính mới trèo hòn đèo Ngang.
Chém cha cái giặc chết hoang.
Làm cho thiếp phải gánh lương theo chồng
Gánh từ xứ Bắc, xứ Đông,
Đã gánh theo chồng, lại gánh theo con

Phong tục tập quán cưới xin của cha ông ta ngày xưa cũng theo vào những câu phong dao tỏ tình:
Em về thưa mẹ cùng cha,
Bắt lợn đi cưới bắt gà đi cheo.
Đầu lợn nhớn hơn đầu mèo.
Làng ăn không hết, làng treo cột đình.
Ông xã đánh trống thình-thình,
Quan viên mũ áo ra đình ăn cheo

Và bạn sẽ thấy, nhân dân ta ngày xưa văn chương chữ nghĩa, lãng mạn vô cùng. Các câu da dao cổ dùng để tỏ tình có khi kín đáo e ấp, khi thì mạnh mẽ bạo dạn, lúc lại vô cùng tế nhị thâm sâu

Gió vàng hiu hắt đêm thanh
Đường xa, dậm vắng xin anh đừng về.
Mảnh giăng đã trót nhời thề,
Làm chi để gánh nặng-nề riêng ai!

Lại có những câu phong dao nói lên tình cảm của những người con gái ở các vùng miền khác nhau

Em là con gái Phụng-Thiên,
Bán rau, mua bút, mua nghiên cho chồng.
Nữa mai chồng chiếm bảng rồng,
Bõ công tẩm tưới, vun giồng cho rau

Hay

Em là con gái chợ Cơ,
Hái rau lú-bú ngẩn-ngơ bên đường.
Ví dù anh có lòng thương,
Mời anh về đất bãi, em muối dưa càng anh xơi.

Bạn cũng có thể tìm được các câu ca dao tục ngữ, các câu đố kiểu “đố tục giảng thanh”. Những câu mà bạn chỉ từng nghe truyền miệng, nghe các cụ ngày xưa, đôi khi tinh nghịch đọc ghẹo, mà chưa tìm thấy ở bất cứ cuốn sách nào.

Già thì đặc bí – bì – bì
Con gái đương thì rỗng toách – toành – toanh
___

Mỗi người mỗi nước mỗi nơi
Làm thân con gái nằm chơi trên bụng chồng
Thiếp tôi may áo cho chồng
Còn như thân thiếp thì không mặc gì

Muốn biết “giảng thanh” đáp án là gì, bạn hãy đọc sách nhé.

Còn nếu bạn muốn biết thêm nhiều tục ngữ ca dao cổ, tìm hiểu thêm về văn hóa, về những lời hay ý đẹp của cha ông ngày xưa thì bạn càng nhất định phải đọc cuốn sách này. Còn để hiểu tại sao ngày xưa các cụ viết hay, nói hay, phong dao tục ngữ ngắn gọn súc tích vần điệu như vậy thì phải đọc lý giải của tác giả ở phần câu đối, để biết công dụng của câu đối và thể văn câu đối cần như thế nào trong văn học dân gian dù câu đối là lối văn đơn giản, nhưng công dụng lại rất to lớn. Hãy tìm hiểu về câu đối, về cách viết câu đối và để học cách làm câu đối.

Kể cả nếu bạn có rất nhiều ca dao tục ngữ, muốn bổ sung thêm vào đây cho phong phú thêm. Như lời nhắn nhủ của tác giả trong lời tựa “những câu lý thú tối cổ của cha ông để lại, mà tức là cái kho vàng chung cho cả nhân loại, nếu không chịu mau mau thu nhặt giữ gìn lấy, thì rồi tất một ngày một sai suyễn, lưu lạc đi thực rất là đáng tiếc”

Và nếu bạn đã thấy cuốn sách này, có cơ hội mà không đọc, thì chẳng phải là đáng tiếc lắm hay sao.

 

TỤC NGỮ PHONG DAO của ông được ví như kho vàng chung của nhân loại.
Hơi quá chăng?
thì chẳng phải là đáng tiếc lắm hay sao.
Thiếu dấu ?
Có thể vốn từ sử dụng trong bài viết hơi hạn chế.
Bài viết rất hay, cảm ơn Hiền và Team 1000. Chúc các bạn vững tin trên con đường số hóa lắm chông gai, ổ gà...

 

Cám ơn bạn đã phản hồi bài viết của mình

"TỤC NGỮ PHONG DAO được ví như kho vàng chung của nhân loại" được viết ngay trong lời tựa chứ mình không dám chém gió thêm đâu

Còn câu "thì chẳng phải là đáng tiếc lắm hay sao" mình cố tình không để dấu "?" vì chỉ như một lời tự sự thôi, không phải câu hỏi.

Mình viết bài này trong 1 buổi tối nên đúng là chưa được hay và sâu. Rất cám ơn bạn đã góp ý

Thực ra mình còn 1 bài viết khác, nó hơi mai tính chất riêng tư không phải một bài review để đọc sách nên mình không post

 

Cuốn này để cả năm rồi có bạn nào làm xong chưa nhỉ ?

Mình tìm được bản scan của tập II không thấy tập I

Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link

 

Tôi đang tìm quyển 1 mà không thấy