Đang đọc một cuốn thì thấy câu Đệ ngũ Pháp vụ, chỉ hiểu lơ mơ là: Toà án tối cao hay tòa án bang (tiểu bang)? Ai biết không?
Quốc hội và Chính phủ Pháp trong nền cộng hòa đệ ngũ Vai trò QH và Tổng thống Hiến pháp 1958 đã có những cải cách nhất định trong cách thức tổ chức và thực hiện quyền lực nhà nước đồng thời vẫn tôn trọng Tuyên ngôn Nhân quyền 1789. Đây là Tuyên ngôn chi phối quy định về thẩm quyền quyết định những vấn đề quan trọng có liên quan đến chủ quyền quốc gia. Điều 3 Hiến pháp quy định, nhân dân Pháp là chủ thể duy nhất của chủ quyền quốc gia. Nhân dân Pháp thực hiện chủ quyền quốc gia dưới hai hình thức: thông qua đại diện và thông qua con đường trưng cầu ý kiến nhân dân. Như vậy, xét về nguyên tắc, Quốc hội Pháp là những người đại diện cho nhân dân quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước. Những vấn đề quan trọng nhất của đất nước do Quốc hội Pháp quyết định. Quốc hội biểu quyết thông qua luật quy định các vấn đề như: Các quyền dân sự, tài chính, quốc phòng…(Điều 34). Để thực hiện chương trình hoạt động của mình, Chính phủ có thể yêu cầu Nghị viện cho phép ban hành Pháp lệnh quy định việc áp dụng trong một thời gian nhất định các biện pháp thông thường thuộc phạm vi điều chỉnh của luật. Các Pháp lệnh này được ban hành sau khi đã đưa ra thảo luận tại Hội đồng Bộ trưởng và sau khi có ý kiến của Tòa án Hành chính tối cao. (Điều 38). Ở Pháp, vai trò của Chính phủ trong hoạt động quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước được thực hiện thông qua Tổng thống. Đối với những hoạt động về thực thi các mục tiêu chính trị như: quyết định đưa ra trưng cầu ý dân; bảo vệ Hiến pháp, bảo đảm sự độc lập quốc gia, sự toàn vẹn lãnh thổ; bảo đảm sự hoạt động và điều hòa các cơ quan công quyền, Tổng thống trực tiếp quyết định. Theo quy định tại Điều 16: “Khi có sự đe dọa nghiêm trọng và trực tiếp đến sự tồn tại của các thiết chế của nền Cộng hòa, độc lập dân tộc, toàn vẹn lãnh thổ hay đến việc thực hiện các cam kết quốc tế của nước Cộng hòa Pháp và có sự đứt quãng trong hoạt động bình thường của các cơ quan hiến định của Nhà nước, Tổng thống có quyền áp dụng mọi biện pháp cần thiết để khắc phục, sau khi tham khảo ý kiến chính thức của Thủ tướng, Chủ tịch hai Viện và Chủ tịch Hội đồng Hiến pháp”. Đối với các nhiệm vụ khác như việc ấn định và điều khiển chính sách quốc gia, Chính phủ sẽ quyết định và thực thi với việc sử dụng bộ máy hành chính và quân lực. Thủ tướng bảo đảm việc thi hành luật và thực hiện quyền lập quy. Chính phủ chịu trách nhiệm trước Quốc hội theo điều kiện và thủ tục luật định. Như vậy, nếu loại trừ vai trò của Tổng thống đối với Chính phủ thì chính thể của nhà nước Pháp thể hiện nhiều đặc điểm của chính thể cộng hòa đại nghị. Chính phủ thực hiện hoạt động quản lý, chấp hành những chính sách quan trọng do Quốc hội quyết định. Mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ Pháp khi quyết định những vấn đề trọng đại của quốc gia thể hiện phần nào chức năng chấp hành - điều hành của Chính phủ đối với Quốc hội. Quốc hội Pháp gồm Thượng viện và Hạ viện; là một trong 3 trụ cột quyền lực chính trị ở Pháp theo nguyên tắc tam quyền phân lập. Cơ cấu này được xây dựng trên cơ sở Hiến pháp năm 1958 và được gọi là nền Cộng hòa đệ ngũ. Vào thời điểm năm 1958, các chính trị gia Pháp đều nhất trí cho rằng Nghị viện dưới thời Đệ tứ Cộng hòa có quá nhiều quyền lực (trong thời kỳ chiến tranh Đông Dương lần thứ nhất, gần như mỗi năm có 1 hoặc 2 Chính phủ sụp đổ do Quốc hội bỏ phiếu bất tín nhiệm). Vì thế, mục tiêu khi soạn thảo Hiến pháp năm 1958 là vừa tạo thế cân bằng giữa cơ quan lập pháp và hành pháp, vừa duy trì truyền thống của chính thể cộng hòa đại nghị nhằm mang lại cho các chính phủ sự ổn định nhất định. Tuy nhiên, điều này cuối cùng lại khiến cán cân quyền lực nghiêng nhiều hơn về phía hành pháp. Đặc biệt, kể từ năm 1962, Tổng thống Pháp được bầu phổ thông đầu phiếu trực tiếp, càng tăng cường vị thế của cơ quan hành pháp trước cơ quan lập pháp. Việc áp dụng phương pháp bỏ phiếu đa số mới ở Quốc hội thay vì phương pháp bỏ phiếu hai vòng như trước kia cũng giúp Chính phủ dễ dàng hơn trong việc thông qua các đạo luật. Trong khi đó, với việc do đảng hoặc liên minh đảng chiếm đa số thành lập đã giúp Chính phủ có được sự ủng hộ của phe đa số ở Quốc hội và khiến vai trò “giám sát” của phe thiểu số đối lập bị hạn chế. Ngoài ra, Hiến pháp năm 1958 còn đặt ra một loạt các điều khoản nhằm hạn chế khả năng Quốc hội gây sức ép quá lớn lên Chính phủ hoặc “lật đổ” chính phủ. Điều này dẫn đến vai trò giám sát của Quốc hội đối với cơ quan hành pháp trong nền Đệ ngũ Cộng hòa trở nên yếu hơn so với trong nền Đệ tứ Cộng hòa (trước năm 1958).
