KH-Khác Nghệ thuật và vật lí - Leonard Shlain

Thảo luận trong 'Tủ sách Khoa học' bắt đầu bởi andanhtoi, 26/4/15.

Moderators: Utron
  1. andanhtoi

    andanhtoi Lớp 11

    Nghệ thuật và vật lí - Leonard Shlain

    [​IMG]

    Tên sách: Nghệ thuật và vật lí - Những cái nhìn tương đồng về không gian, thời gian và ánh sáng
    Tác giả: Leonard Shlain
    Dịch giả: Trần Mạnh Hà, Phạm Văn Thiều
    Số trang: 564 trang
    Giá bìa: 150.000 đồng
    Thời gian xuất bản: Tháng 11/2010
    Tái bản: 9/2012


    Nghệ thuật thể hiện thế giới nhìn thấy được, còn vật lí giải thích sự vận hành không nhìn thấy được của thế giới đó, khiến cho hai lĩnh vực này dường như hoàn toàn đối lập nhau. Nhưng trong cuốn Nghệ thuật và vật lí, Leonard Shlain đã theo dõi sát sự phát triển bên cạnh nhau của hai lĩnh vực này trong suốt nhiều thế kỉ để phát lộ ra một mối tương quan thật kinh ngạc về quan niệm.

    LỜI NÓI ĐẦU

    Có một lần vào năm 1979, tôi đưa đứa con gái mười hai tuổi của mình đi thăm Bảo tàng Mĩ thuật Hiện đại tại thành phố New York. Tôi có phần lo rằng việc nuôi dưỡng tại vùng California đã tước đi của con bé cái vốn di sản văn hóa phong phú của nền văn minh phương Tây, và muốn cho cháu xem một số ví dụ xuất sắc của nó đang tồn tại ở bờ phía Đông này của nước Mĩ.

    Bắt đầu với các tác phẩm trưng bày thuộc trường phái Ấn tượng Pháp của Bảo tàng, tôi đã cố khuấy động trong con tôi niềm sùng kính và tâm trạng rạo rực mà tôi luôn cảm thấy trước những tuyệt tác hội họa. Tuy nhiên, khi hai bố con càng đi sâu mãi vào cái mê cung trong bảo tàng, các tác phẩm mỗi lúc càng trở nên hiện đại hơn. Con gái tôi, với cái lối hỏi làm người lớn bối rối, cứ ép tôi phải giảng giải hết bức tranh này đến bức tranh khác tại sao chúng lại tạo nên “nghệ thuật vĩ đại” như vậy. Tôi đã phải trả lời nó rằng nếu toà nhà này mà chỉ là kho báu của nền văn hóa của chúng ta, thì tôi chắc chắn có thể giải thích bằng một thứ tiếng Anh đơn giản về cái gì đã làm cho mỗi bức tranh trở nên quý giá, độc nhất vô nhị như vậy. Mỗi lúc tôi một bứt rứt vì không trả lời nổi các câu hỏi thẳng thắn của con bé.

    Sau đó, vừa sưởi nắng và nhóp nhép nhai bánh mì kẹp xúc xích, hai bố con vừa bàn luận về những gì đã xem. Với vẻ hồn nhiên trong sáng của con trẻ, con gái tôi dõng dạc tuyên bố quan điểm của nó - rằng đối với phần lớn mảng nghệ thuật vừa rồi, vị Hoàng đế đã không hề có quần áo gì cả[1]! Tôi chợt nhận ra rằng mặc dù hiểu về nội dung trí tuệ của từng trào lưu hiện đại, nhưng thực ra tôi cũng chưa “nắm bắt được” nó. Tôi đâm cảm thấy bực bội với các họa sĩ đã làm cho việc lĩnh hội nghệ thuật trở nên quá khó đối với chúng ta. Cứ như là họ đã từ chối không cho chúng ta tham dự vào một vài bí mật quan trọng nào đó cùng với họ.

    Rồi mấy ngày tiếp theo trong các bảo tàng khác, tôi cứ liên tục bị đối mặt với tình cảnh tiến thoái lưỡng nan không lấy gì làm thoải mái này. Làm thế nào mà ý nghĩa của những thể hiện nghệ thuật đồng đại với mình lại vuột qua sự hiểu biết của một thành viên năng động và nhạy bén của nền văn hóa như tôi?

    Cũng trong chuyến đi ấy, tôi còn đọc một cuốn sách khá nổi tiếng về vật lí hiện đại và tôi đã phải vật lộn với những khái niệm cơ bản của môn khoa học này. Nỗi tò mò suốt đời tôi về những vấn đề như vậy đã không được môn vật lí thuở đại học làm cho thoả mãn, bởi vì chúng tôi đã không được học cả thuyết tương đối của Einstein lẫn môn cơ lượng tử. Vị giáo sư lầm lì và khô khan của chúng tôi đã gạt phắt chúng đi, nói rằng ông đã hết thời gian. Những năm sau đó, khi bắt đầu tự mày mò tìm hiểu về vật lí hiện đại, tôi đã choáng váng trước sự khó hiểu dị thường của nhiều ý tưởng cơ bản của nó. Ý nghĩ này đã trở lại với tôi trong chuyến thăm bảo tàng ở New York. Mấy ngày sau, khi đang lơ đãng đứng trước một bức tranh trừu tượng khồng lồ tại phòng tranh Whitney, tôi băn khoăn tự hỏi làm thế nào mà một hệ thống suy tư về thế giới (bởi vì vật lí về bản chất chính là thế) lại có thể vượt quá tầm hiểu biết của hầu hết những thành viên thông minh nhất của xã hội.

    Chính lúc ấy tôi chợt bừng ngộ ra điều làm nên cảm hứng cho cuốn sách này, và cho mười năm làm việc tiếp theo. Tôi thầm nghĩ, hình như có một mối liên hệ giữa cái không thể giải thích hết được của nghệ thuật hiện đại với cái không thể thấu hiểu hết của vật lí hiện đại.

    Về nghề nghiệp, tôi không phải là nhà vật lí hay nhà phê bình nghệ thuật, mà là bác sĩ phẫu thuật. Vì thế, tôi đem đến cho cả nghệ thuật lẫn vật lí một con mắt nhìn tương đối không định kiến và một tâm thế của người mới bắt đầu học hỏi. Mặc dù sự khờ khạo của mình đã buộc tôi thực hiện nhiều nghiên cứu hơn hẳn so với một chuyên gia có thể phải làm để hiểu được những sắc thái tinh tế của chủ đề này; nhưng chính điều đó lại có những ưu thế nổi bật. Chẳng hạn như, vì không phải kiếm sống dựa trên một trong hai lĩnh vực ấy, tôi có phần nào tự do hơn trong các suy đoán của mình so với các nhà chuyên môn, những người luôn có một cái gì đó dễ bị mất. Tôi sẽ tiếp cận vật lí với tư cách như là một nghệ sĩ cố gắng giải thích các nguyên lí của nó với những nghệ sĩ khác. Tương tự như vậy, bằng diễn giải khoa học, tôi hi vọng sẽ giải mã được sự huyền bí của nghệ thuật.

    Tôi thường được người ta hỏi tại sao một nhà phẫu thuật lại có thể nói một cách hấp dẫn được về hai chủ đề khá nặng và khác hẳn nhau như thế. Thật ngạc nhiên là chính nghề phẫu thuật, một cách chỉ riêng nó mới có, đã chuẩn bị cho tôi có thể đảm đương được nhiệm vụ ấy, bởi nhà phẫu thuật vừa là nhà khoa học vừa là nhà nghệ sĩ. Phẫu thuật đòi hỏi một cảm quan mĩ học sắc sảo đến tinh tế: trong nghề có câu châm ngôn rằng nếu một ca mổ “nom” không đẹp, thì hầu như chắc chắn là nó không vận hành một cách hoàn mĩ. Bác sĩ phẫu thuật do đó trông cậy chủ yếu vào hoạt động linh cảm thị giác-không gian của bán cầu não phải. Đồng thời, nghề của chúng tôi rõ ràng là được đào tạo một cách rất khoa học. Lập luận logic, suy đoán, tư duy trừu tượng của bán cầu não trái là những hòn đá bắc cầu dẫn đến các nguyên lí chuyên sâu của cái kho văn bản khoa học rộng bao la. Yêu cầu của nghề phẫu thuật, đòi hỏi tôi phải liên tục chuyển đi chuyển lại giữa hai chức năng bổ trợ nhau ấy của tâm lí con người, đã phục vụ đắc lực cho tôi để thực hiện công trình này.

    Dự định của tôi là nhằm tới các độc giả thiên về nghệ thuật muốn hiểu thêm về vật lí hiện đại và các nhà khoa học muốn có một cái khung giá trị để thưởng thức nghệ thuật. Vì ngôn ngữ của vật lí là cực kì chính xác, đối lập với ngôn ngữ khơi gợi của nghệ thuật, tôi đã phải bắc nhiều “cây cầu” bằng kho từ vựng chung của hai lĩnh vực. Để đạt được việc này, đôi khi tôi phải mở rộng ý nghĩa của các thuật ngữ khoa học và thỉnh thoảng phải kéo dãn chúng ra trở thành các ẩn dụ thi ca. Đồng thời, tôi cũng đã phải nói rất cụ thể khi diễn giải một tác phẩm nghệ thuật, điều này làm cho người ta thấy có vẻ tôi tin rằng diễn giải của mình là diễn giải duy nhất đối với tác phẩm đó. Ngược lại, tôi biết rằng diễn giải của tôi chỉ là một trong nhiều diễn giải và mong nó sẽ làm phong phú thêm các diễn giải khác. Ghi nhớ như vậy trong tâm trí, tôi mong nhận được sự lượng thứ phần nào của các chuyên gia ở cả hai lĩnh vực. Mượn lời của William Blake[2], “xin hãy tha thứ cho cái mà các bạn không tán thành và xin hãy yêu quý tôi về việc đã nhiệt tình dốc hết tài sức của bản thân.”

    Khi tôi viết mấy câu cuối cùng trên, mà hài hước thay chúng lại xuất hiện trước tiên trong cuốn sách, thật khó có thể tin rằng cái công trình hút trọn thời gian công sức này của tôi đã hoàn thành. Tôi mong bạn khi đọc cuốn sách này sẽ thấy thích thú như khi tôi viết ra nó.

    Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link


    Bản đã chỉnh sửa (epub/mobi/azw3): Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link
     
    Last edited by a moderator: 1/6/16
  2. cxz27

    cxz27 Lớp 7

    Cuốn này rất hay mình kiếm mãi mà không có nơi bán, kiếm bản PDF ở trang kiếm thì link die giờ mới tìm được. Nếu các bạn làm thành bản epub/mobi thì hay quá
     
    Văn.Cường, hanhdb and andanhtoi like this.
  3. lemontree123

    lemontree123 Lớp 7

    Cảm ơn mod @tamchec đã giúp mình review và sửa các lỗi chính tả. Các bạn down bản update mà mod @tamchec đã sửa ở địa chỉ sau nhé:


    Link download:
    EPUB: Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link
    MOBI: Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link
    AZW3: Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link

    Again, welcome tất cả các comment và đóng góp từ các bạn.
     
    Last edited by a moderator: 1/6/16
  4. banycol

    banycol Lớp 6

    Chúc mừng bạn đã chọn đúng mặt để gửi vàng! Theo mình, đây là cuốn sách khoa học hấp dẫn và thú vị thuộc hàng bậc nhất. Nếu có thể, mình nghĩ bạn nên đọc qua đi rồi hãy vừa đọc lại vừa làm ebook vì vừa đọc vừa làm sẽ khiến bạn không khó nắm hết cái hay của sách, mà như vậy thì tiếc lắm.

    Trong tác phẩm này, tác giả chứng minh giả thuyết "Nghệ thuật là con mắt nhìn vào tương lai của khoa học" và khi đọc qua cuốn sách này, bạn sẽ tin điều đó. Cuốn sách này giúp người đọc hiểu thêm về các trường phái hội họa, về các họa sĩ, về các tuyệt tác hội họa và lý do chúng được gọi là tuyệt tác.

    Tuy nhiên đây không phải là tác phẩm nghệ thuật thuần túy vì ngoài yếu tố phối màu, bố cục, ... thì tác giả luôn nhấn mạnh vào "tính dự đoán" của các tác phẩm nghệ thuật. Trước khi các lý thuyết vật lý ra đời hàng chục năm, có khi là hàng trăm năm, những họa sĩ đã sáng tạo những tác phẩm mô tả lý thuyết vật lý đó. Nghệ thuật và vật lý hóa ra chỉ là hai phương tiện thể hiện nhận thức của con người về thế giới khách quan. Nghệ sĩ và nhà vật lý học tuy dùng hai phương tiện khác nhau nhưng cùng làm một công việc, đó là mô tả thế giới.

    Trong đó thì người nghệ sĩ luôn đi trước một bước vì có những tác phẩm nghệ thuật "quái đản" mà hàng chục năm sau người ta mới hiểu được góc nhìn của tác giả nhờ vào những tiến bộ trong khoa học, đặc biệt là ngành vật lý. Những hình ảnh méo mó, những bố cục khó hiểu (mà đương thời ai cũng cho là sai phép phối cảnh), những chi tiết tối nghĩa dần dần trở nên trật tự, hợp lý, rõ ràng và dễ hiểu nếu người xem đang di chuyển với vận tốc gần bằng ánh sáng (áp dụng thuyết tương đối rộng), khi người xem đang nhìn vào một vũ trụ song song (thuyết đa vũ trụ), khi thế giới mang tính đối xứng (lý thuyết siêu đối xứng) .v..v.

    Khó khăn trong khi làm ebook cuốn này là hình ảnh minh họa rất nhiều và tất cả đều cần phải có chất lượng ảnh cao (vì là các tác phẩm hội họa) nên file làm ra sẽ nặng và khó xem trên thiết bị điện tử. Dù sao, mình rất mong cuốn sách này được số hóa và phổ biến cho mọi người.
     
    Chỉnh sửa cuối: 3/2/16
  5. kobomini

    kobomini Mầm non

    Mình cũng đợi bản ebook của quyển sách này :)
     
    andanhtoi thích bài này.
  6. lemontree123

    lemontree123 Lớp 7

    Mình vẫn đang làm dự án này. Như bạn @banycol có nói, cuốn này vừa nặng về hình ảnh (mà bản gốc thì ảnh chưa tốt lắm), lại nhiều trích dẫn nên việc làm hơi lâu. Các bạn cố gắng đợi nhé.
     
    Văn.Cường, mon_94, cam_tn and 4 others like this.
  7. lemontree123

    lemontree123 Lớp 7

    Sau gần 2 tháng (thiếu mấy ngày) vật vã với dự án này thì mình cũng đã xong được sách ebook cho cuốn này.
    Vừa làm vừa ngáp vì mãi mà không hết nhưng phải nói thật 2 điều sau:
    1. Sách không giành cho đối tượng "lười" suy nghĩ hoặc "không thông minh bằng học sinh lớp 5". :p
    2. Sách rất hay cho những bạn vừa tốt nghiệp trung học vì kiến thức vật lý vẫn còn trong đầu (mà chưa bay mất).
    Thôi, dông dài nhiều chữ quá, link đây nhé. (mình không upload ở đây vì size khá lớn).
    Khuyến cáo các bạn đọc PDF (mặc dù kích thước lên đến 110 mg) vì mình đã cập nhật các ảnh down từ mạng chứ không phải bản gốc trong sách (đa phần là tranh đen trắng).

    Linh download: (trên google drive của mình nhé)
    Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link
    Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link
    Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link (chắc là đọc được bằng Kindle).
    Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link
     
    gameaccBook, hddhdd, Lamani and 54 others like this.
  8. DuongManhQuan

    DuongManhQuan Mầm non


    Cám ơn bác nhiều lắm. Để em tải về :)
     
    angoc1234 thích bài này.
  9. banycol

    banycol Lớp 6

    @lemontree123: Bạn thật là kỳ công khi làm cuốn này! Những cuốn sách có giá trị thế này thì cần phải được làm kỹ lưỡng như vậy mới xứng. Riêng mình thì mình thích nhất là các bức tranh được down từ mạng nên rõ ràng và đẹp hơn so với scan.
     
  10. silence00

    silence00 Sinh viên năm II

    Xin chào,

    Mình đã làm lại bản .MOBI từ file của @lemontree123. Metadata của ebook đã chỉnh sửa theo đúng tên trên sách, thêm cover và sửa lại phần credit có thêm tên của người làm ebook. Trừ phần mục lục font khá lớn và màu quá nổi, muốn chỉnh lại cho hợp với mắt mà trình độ sử dụng Sigil có hạn nên giữ nguyên.

    Mời các bạn tải và đọc.
     

    Các file đính kèm:

Moderators: Utron

Chia sẻ trang này