Tâm sự Vị trí của người phụ nữ Việt trong xã hội và gia đình ngày nay

Mình thấy không phải chỉ nhận thức của phụ nữ mới cần được nâng cao mà cả của phụ nam cũng cần. Ý tưởng việc nhà là của đàn bà hình như đã ăn quá sâu trong suy nghĩ cùa mọi người nên đa số đàn ông lớn lên ở Việt Nam đều có thể thản nhiên ngồi coi TV / đọc báo trong khi người vợ, cũng vừa từ sở về, phải lật đật đặt cái này, cái kia lên bếp lo cho bữa tối. Các ông cũng không phụ chuyện đi chợ như phụ nam tây phương. Ở nước ngoài, ra tới shopping center bạn sẽ thấy các ông chồng tây đẩy trolley hàng hóa, cùng lựa đồ với vợ, đẩy pram cho con, etc. Về nhà thì họ ngoài làm những việc cần tới sức lực đàn ông cuối tuần như cắt cỏ / trim cây, còn phụ vợ nấu ăn, rửa chén, giặt đồ, thay tã cho con, etc. Có nghĩa là cùng làm cùng nghỉ. Đây là một trong những điều mà phụ nam Việt ở nước ngoài tới giờ cũng nhất định không bắt chước. Mình thấy văn hóa tây phương có rất nhiều cái hay mà mình nên học cũng như văn hóa Việt có nhiều cái hay mình nên giữ, và việc để vợ làm hết mọi chuyện trong nhà không phải là điều đáng giữ.

Việc những phụ nữ lớn lên ở Việt Nam, sau khi ra nước ngoài học xong những bằng cấp cao, giữ những chức vụ quan trọng at work, mà vẫn phải làm a traditional Vietnamese wife trong gia đình có thể còn bắt nguồn từ thói quen nữa. Giống như khi mới cưới xong, người vợ lo cho chồng giống như đã nhìn thấy mẹ mình lo cho cha. Ông chồng nhận sự lo lắng đó một cách tự nhiên vì ở nhà mẹ ông cũng lo cho cha ông như vậy, có gì khác đâu? Con cái chưa có nên cũng tạm được. Dần dần khi những đứa con ra đời, công việc mỗi ngày mỗi nhiều, người đàn bà thấm mệt thì ông chồng đã ở trong tình trạng không thể thay đổi cái nhìn được nữa rồi. Có nói cũng chỉ thành gây nhau. Không muốn gây trước mặt con thì đành phải nhịn và tiếp tục làm một mình vậy.

Ở các nước tây phương, việc tranh đấu cho quyền bình đẳng cùa phụ nữ thường được đề xướng bởi những người đàn ông có sự suy nghĩ đi trước thời của họ, thí dụ, quyền được bỏ phiếu, quyền hưởng lương đồng đều khi làm cùng một công việc, quyền xông xáo vào những nghành nghề từ trước chỉ dành cho đàn ông, etc. Tại sao phụ nam Việt mình không bắt chước họ khởi xướng phong trào “dành quyền gánh vác việc nhà cùng vợ’ nhỉ? Làm như bạn mr.buiduytung ấy, viết bài đăng mạng, đăng báo, kêu gọi những phụ nam hiểu biết làm gương trước để lớp nhỏ học theo? Không biết ở VN thì sao chứ mấy bài tả cảnh gia đình mà mình học ở lớp tiếng Việt hồi nhỏ nghe chán lắm. Mình quên hết rồi nhưng nói chung toàn là tả cha như người làm việc trí óc còn mẹ thì chỉ có sự cần cù, khéo léo thôi. Nếu mình ở cái position viết ra mấy bài học đó mình sẽ đổi hết. Lấy chính gia đình mình làm model. Chuyện sẽ có những câu thế này: “Cái máy computer của tôi bị hư, bà sửa chưa?” hoặc “sau bữa cơm tối, cha ….., mẹ làm tax return cho cả nhà”, etc, etc... Có thẳng thắn nhìn nhận trí tuệ của người phụ nữ Việt, thì việc coi họ là một cá thể ngang hàng trong marriage mới bắt đầu thực hiện được.

Việc thay đổi một cách suy nghĩ có từ ngàn năm là điều cần rất nhiều thời gian và công sức. Theo mình, những việc có thể làm ngay bây giờ là các ông chồng của thời đại này nên đi ra ngoài cách của cha ông mình, hăng hái chia xẻ việc nhà với vợ, các con nhìn thấy cha như thế cũng sẽ lao vào phụ giúp mẹ. Và như vậy một nền móng mới sẽ được xây dựng để ngôi nhà gia đình tương lai được vững chắc và tươi sáng hơn.

 

Quá tâm huyết! Cám ơn bạn và đồng ý với bạn.

Ở trên, mình chỉ đề cập đến yếu tố mà mình nghĩ là cốt lõi nhất. Đương nhiên xung quanh đó vẫn có những yếu tố quan trọng khác. Việc mình không đề cập đến không có nghĩa là mình phủ nhận hay xem nhẹ nó.

 

Mình cám ơn bạn thì đúng hơn vì khi đọc những điều bạn viết mình mới từ đó nghĩ ra những điều khác. Và cũng vì vậy nên mới để dưới bài của bạn giống như một sự góp ý thêm. Mình thấy nick của bạn nghe quen quen, bây giờ nhớ ra rồi. Lúc mới gia nhập, mình đi lang thang đọc nhiều bài của bạn lắm. Tại bạn đổi avatar nên mình không nhận ra liền.

 

Não người ghi nhớ hình ảnh, màu sắc tốt hơn văn bản nên khi mình thay đổi hình ảnh sẽ làm bạn không nhận ra, dù cái nick vẫn y nguyên đấy.

Mình vừa đọc được 1 bài viết khá hay, xin được chia sẻ...

 

Cám ơn bạn đã chia sẻ. Nuôi dạy con cái theo cách mà Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link mong ước, dĩ nhiên, là tạo ra một môi trường giúp cho đứa trẻ phát triển đến tột độ những khả năng riêng biệt của nó nhưng mình nghĩ sự phát triển này áp dụng đồng đều cho cả 2 hướng tốt và xấu. Dạy cho những cậu bé hiểu rằng "những việc có vẻ "nữ tính" như nuôi dưỡng, chăm sóc cũng có ý nghĩa quan trọng ngang với việc có tham vọng kiếm nhiều tiền" và "bất kỳ lựa chọn nào cũng có giá trị khi nó giúp chúng hoàn thiện bản thân mình" là mặt tốt. Nhưng "Chúng có quyền làm bất cứ điều gì kể cả là muốn được sống một cách "nữ tính" hơn đi nữa" thì mình e rằng đã đi ra khỏi cái lằn mức tốt rồi. Mình nghĩ tất cả chúng ta nên có được quyền sống theo cái cách mà mình muốn bao lâu mà cái cách mình chọn để sống đó không tạo ảnh hưởng xấu lên người khác hoặc trở thành vấn đề của xã hội (nhấn mạnh phần sau).
Phần comments của độc giả cũng có nhiều ý kiến đáng để suy nghĩ. Bạn coi thử xem. Ở đây: Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link

 

"Nữ tính" như thế nào mới là vấn đề còn tùy thuộc cụ thể đó là việc gì và quan niệm, chuẩn mực của xã hội về nó. "Nữ tính" là những gì xã hội "quy định" chỉ dành riêng cho phái nữ vì "đám đông" tin rằng đó là đặc điểm riêng của nữ giới. Nhưng có những thứ thực sự không chỉ dành riêng cho phụ nữ và nếu đàn ông (đặc biệt là bé trai) thực hiện chúng cũng sẽ không ảnh hưởng gì đến giới tính của họ (hay sự phát triển giới tính, nhân cách) và ảnh hưởng đến người khác. Nếu như người Việt nói "việc bếp núc là của phụ nữ" thì tôi thấy những đầu bếp danh tiếng rất nhiều đều là đàn ông, không lẽ giới tính của họ đều có vấn đề và ảnh hưởng xấu đến xã hội?

Câu nói mà bạn có ý kiến tôi thấy không có vấn đề gì. Đó là do bạn suy nghĩ quá rộng vượt qua cả những gì tác giả muốn nói, vượt qua cả chừng mực, cái lằn của tác giả. Thế bạn nghĩ "có quyền làm bất cứ điều gì" là tác giả bao gồm, chấp nhận cả những việc trái đạo đức và vi phạm pháp luật luôn à?

Rất nhiều người thành công luôn biết ơn cha mẹ vì luôn nói với họ rằng "con có thể làm được bất cứ thứ gì nếu con muốn". Tôi cũng sẽ cố gắng không nói với con mình "con không thể..." dù nó không thể thật. Thay vào đó, chắc tôi sẽ nói "con có thể làm được điều đó khi con đã..."

 

Bạn nói rất đúng. Nhưng cũng chính vì ý nghĩa của những từ ngữ còn tùy thuộc vào quan niệm và chuẩn mực của xã hội mà chúng được dùng nên mình mới có ý kiến như vậy. Xã hội mình sống và thế hệ của mình không hề coi một ngành nghề nào là đặc biệt chỉ dành cho phụ nữ hoặc đàn ông. Điều này áp dụng cho cả công việc chăm sóc gia đình / nhà cửa. Cho nên những gì xã hội Việt Nam quy định chỉ dành riêng cho phái nữ như chăm con, nấu nướng, làm đẹp, v.v. không thể áp dụng trong môi trường sống của mình. Bởi vậy câu nói "Chúng có quyền làm bất cứ điều gì kể cả là muốn được sống một cách "nữ tính" hơn đi nữa" thường có ý nghĩa xa hơn những điều mà một người lớn lên ở VN nghĩ.

Tiêu chuẩn về đạo đức và luật pháp cũng thế. Chúng co dãn với nhân sinh quan và luật pháp của từng nơi. Và vì tác giả của bài viết là một phụ nữ tây phương, mình tin rằng những điều mà bà chấp nhận được sẽ rất khác với những điều mà xã hội Việt Nam có thể chấp nhận. Bạn đã bao giờ, giống như mình, thường xuyên chứng kiến cảnh một người đàn ông chỉ vào một người đàn ông khác và nói với đứa trẻ đang ẵm trên tay: “Say goodbye to mommy” chưa? Hay nhìn thấy những cuộc tranh đấu cho việc thành lập những phòng chích hợp pháp để ngăn ngừa overdose? Bạn sẽ nghĩ sao khi nghe những lập luận như “people have the right to choose how they live their lives and our responsibility is to help them safely live that way”? Mình tôn trọng cái quyền yêu và kết hôn giữa những người cùng phái, coi đó là chuyện riêng của họ. Điều này cũng không trái với luật pháp và tiêu chuẩn đạo đức nơi mình sống. Nhưng đặt một / nhiều đứa trẻ vào trong cái môi trường sống mà cả cha lẫn mẹ cùng là đàn ông hay đàn bà, theo mình, là tạo một ảnh hưởng lệch lạc trên cái nhìn của đứa nhỏ đối với xã hội chung quanh. Và còn cái quyền được sống và lớn lên trong một xã hội mà chuyện nghiện ngập phải được xếp vào dạng cực kỳ xấu, việc không bao giờ nên bắt chước, của những thế hệ sau? Đó là những điều hiện ra trong trí của mình khi mình đọc giòng chữ: “Chúng có quyền làm bất cứ điều gì….”.

Mình nghĩ trong xã hội VN, có lẽ cả hai câu: “Chỉ cần con theo đuổi ước mơ của mình bằng tất cả nhiệt tình và khả năng, sẽ không có gì ở ngoài tầm tay với hết” và “con có quyền sống / làm bất cứ điều gì con muốn” đều tạo nên ảnh hưởng tốt cho sự hình thành nhân cách riêng và phát triển những khả năng đặc biệt của đứa trẻ. Nhưng trong những môi trường sống khác, hai câu nói đó có thể mang lại những kết quả rất khác nhau. Đó chính là điều mà mình e ngại.

Có thể vì bạn và mình sống và lớn lên trong hai xã hội quá khác biệt nên phản ứng trí óc của bạn và mình cũng khác khi đọc cùng một bài viết chăng? Dù sao mình rất cám ơn bạn đã chia xẻ ý tưởng với mình. Chính sự nhiệt tình của bạn và các bạn khác trong tve-4u đã tạo cho mình thói quen tìm cách diễn đạt và chia xẻ sự suy nghĩ của mình trong diễn đàn này. Thanks a great deal!!!

 

Thấy các bạn nói nhiều ở phạm vi trong gia đình và cách lựa chọn cuộc sống mà chưa nói đến phạm vi ở nơi làm việc và cách lựa chọn công việc, chủ đề này thì tìm đọc Dấn Thân - Sheryl Sandberg sẽ hiểu thêm về những rào cản của phụ nữ trong công việc. Tuy tác giả là người Mỹ nhưng đọc không xa lạ vì thế giới này là do nam giới thống trị nên ở đâu cũng có sự phân biệt nam nữ, chỉ khác là Mỹ tiến bộ hơn nên sự phân biệt là giảm nhẹ so với ở mình. Đọc cũng hơi lâu nên cũng không nhớ nhiều nhưng có 1 định kiến giờ vẫn nhớ là hầu như tất cả mọi người đều thiên vị nam giới hơn khi đánh giá về năng lực (chính mình khi đọc đến đoạn này cũng nhận ra bản thân như thế, và thực ra thì giờ vẫn như thế trừ khi lúc nào nhớ đến mình có cái thành kiến này mới điều chỉnh suy nghĩ. Đúng là giang sơn dễ đổi bản tính khó rời ). Họ tiến hành 1 thí nghiệm là 1 cuộc tìm ứng viên theo 2 cách: (1) là Ban giám khảo không nhìn thấy thí sinh và chấm điểm tiếng đàn của họ và (2) là nhìn thấy mặt người ứng viên khi họ đánh đàn. Kết quả thu được ở (1) là nữ cao điểm hơn nam còn (2) thì ngược lại.
Và nhớ 1 chuyện vui này, đoạn này là nói về sự phân biệt nam nữ trong việc lựa chọn nghề nghiệp: (trong 1 gia đình Mỹ) một bé gái 5 tuổi đi học về, tỏ vẻ rất buồn bã. Mẹ bé hỏi sao lại buồn. Bé trả lời là tại bạn trai của bé muốn làm phi hành gia. Mẹ hỏi là thế thì sao con lại buồn. Bé mới nói là vì con đã là phi hành gia rồi, nếu bạn ấy cũng làm phi hành gia thì khi bọn con đi làm, ai sẽ ở nhà trông em bé của bọn con.

Nói thêm chút: Thực ra ai thấy hay thì đều đọc được vì mình thấy nó hay.

 

Môi trường sống là một chuyện, nhưng suy nghĩ và cách nhìn cuộc sống lại do chính bạn lựa chọn. Đa số người Việt (nhất là người lớn tuổi) sẽ không đồng ý với bài viết đó, vì nó không "tương thích" với quan niệm và chuẩn mực xã hội thông thường.

Tôi đã nói "tùy thuộc" vì mỗi trường hợp, mỗi hoàn cảnh, mỗi góc nhìn... mỗi khác. Câu nói đó có vấn đề hay không không nằm ở bản thân nó mà nằm ở cách chúng ta nhìn nhận nó. Do đó, cũng không thể 100% người sống ở nơi bạn đang sống sẽ có cách suy nghĩ giống bạn. Nên môi trường sống là vấn đề mà cũng không phải là vấn đề, tùy bạn thôi.

 

Không biết vì tiếng Việt của mình quá dở không làm người đọc hiểu rõ điều mình muốn nói hay vì bạn đọc bài viết của mình trong sự vội vã nhưng mình cảm thấy là bạn đã không hiểu hết ý của mình.
Trước hết, cái nhìn của mình về vấn đề nuôi dạy trẻ không khác xa lắm với tác giả của bài viết. Chỉ thận trọng hơn thôi. Thứ nhì, vì chịu ảnh hưởng của cha mẹ người Việt hoặc vì chính bản thân mình như vậy, nhưng mình có quan niệm bảo thủ hơn các bạn cùng thời rất nhiều. Đây là điều bạn bè ở highschool và Uni đã không ngại nói thẳng với mình, ngay cả những người có cùng gốc Á Châu.
Bạn đã đúng khi nói rằng “Câu nói đó có vấn đề hay không không nằm ở bản thân nó mà nằm ở cách chúng ta nhìn nhận nó.” Vậy thì việc mình hiểu nó theo một nghĩa rộng hơn để cẩn trọng trong cách nói với trẻ hơn có gây ra vấn đề gì đâu?
Cái nhìn của mình, dĩ nhiên không thể phản ảnh cái nhìn của ngay cả những người Việt đã có một thời sống ở VN, vì mình thuộc thế hệ được sinh ra ở nước ngoài, nhưng mình thật sự rất tò mò khi nghe bạn nói những điều mình nói "không "tương thích" với quan niệm và chuẩn mực xã hội thông thường”. Bạn có thể nêu rõ hơn về điều này được không? Vì mình đã cố gắng chứng mình rằng ngay cả những điều được coi là không trái với tiêu chuẩn đạo đức hay trái với luật pháp của nơi mình sống cũng chưa chắc đã là điều hay và nên theo? Hay vì mình nói rằng thế hệ của mình cho rằng cả hai phái đều có quyền lựa chọn cộng việc mình thích và có khả năng để làm (bất kể đó là lái máy bay chiến đấu hay trong ngành làm đẹp)? Rằng những việc mà thời ông bà mình ở Việt Nam cho rằng là bổn phận của phụ nữ thì bây giờ đã là của chung và cần phải chia xẻ giữa những người trong cùng một gia đình?

 

Cần lưu ý một điều, những ý kiến viết ở đây là từ những người có điều kiện thường xuyên giao tiếp với cả thế giới qua Internet nên đã khá tiến bộ, trong khi ở ngoài đời còn một số đông, có lẽ chiếm đến đa số không hề động chạm đến máy tính, có chăng chỉ qua TV, trong nhà không có cái gì đáng để đọc dù chỉ là một mảnh báo cũ. Ở các thành phố lớn thì tiến bộ hơn, nhưng ở các vùng sâu vùng xa thì kém tiến bộ hơn nhiều. Ở những trường hợp như vậy thì tình trạng phân biệt nam nữ, thậm chí bạo hành phụ nữ còn khá trầm trọng. Có gia đình (bây giờ có lẽ đã giảm bớt) chỉ có ông chồng và con trai được ăn cơm trên nhà và ăn trước, còn bao nhiêu thì mới đến lượt vợ và con gái ăn dưới bếp, cần nói rõ: nhà và bếp là hai căn khác nhau.



(hình chỉ có tính chất minh họa, thực tế có thể còn kém hơn)

 

Không "tương thích" là vì người Việt vẫn còn chịu ảnh hưởng của tư tưởng phong kiến, nhất là những người lớn tuổi. Như tôi đã nói, ngay cả một diễn giả nổi tiếng hiểu biết nhiều vẫn thể hiện tư tưởng trọng nam khinh nữ và không ngại thuyết giảng chúng với thế hệ trẻ.

Tôi không khẳng định đúng với tiêu chuẩn xã hội là tốt hay trái với chúng là xấu. Vì cái gọi là tiêu chuẩn thực ra là do "đám đông" thừa nhận, không phải do nó là đúng đắn. Có thể thấy rõ ở những vùng lạc hậu nơi mà những hủ tục vẫn còn đang được duy trì. Và theo thuyết âm mưu thì những tiêu chuẩn này là do tầng lớp thống trị đặt ra nhằm đưa con người vào khuôn khổ.

 

Vì sao người phụ nữ có vị trí quan trọng trong gia đình?
Vì người phụ nữ quyết định nhịp sống của cả nhà. Cuộc sống gia đình là màn giao hưởng của "ăn uống" của "tâm tư". Mà chỉ huy những màn giao hưởng ấy, không ai khác chính là người phụ nữ. Một bữa ăn ngon, một bữa nói chuyện vui sẽ làm ta phấn khích biết bao, giúp ta có thêm nhiều động lực sống, hành động.
Là người phụ nữ, hãy là người phụ nữ "giỏi" bạn nhé. Gia đình trông cậy rất nhiều vào bạn đó! : D