Sáng 18/6, tại Hà Nội, Hội đồng chỉ đạo biên soạn Bách khoa toàn thư Việt Nam ra mắt với sự tham dự của Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam cùng đại diện lãnh đạo các cơ quan Trung ương, các bộ, ngành và các viện nghiên cứu, trường đại học… Bách khoa toàn thư Việt Nam được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và thành lập Hội đồng chỉ đạo biên soạn gồm 16 thành viên, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đảm nhiệm Chủ tịch Hội đồng. Bộ Bách khoa toàn thư Việt Nam gồm 36 quyển, trong đó quyển 36 là quyển sách dẫn biên soạn vào giai đoạn 2 khi xuất bản trộn quyển theo vần ABC, bao gồm đầy đủ các ngành khoa học xã hội, khoa học tự nhiên, khoa học công nghệ và kỹ thuật, khoa học quốc phòng, ngoại giao, an ninh… Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho biết, trong lịch sử chúng ta đã có nhiều sách mang tính bách khoa nhưng Bộ bách khoa thư mang tính quốc gia vẫn chưa có. Đây là một công việc rất linh thiêng, trách nhiệm lớn với dân tộc, với cộng đồng. Nếu chúng ta làm đúng và làm tốt sẽ là vinh dự đối với tất cả những người tham gia nhưng ngược lại, trách nhiệm với con cháu, lịch sử và với bản thân khi không còn làm việc nữa là vô cùng nặng nề. Vì vậy, làm sao để bộ Bách khoa toàn thư phải là tri thức cơ bản về Việt Nam đặc biệt là tri thức ứng dụng cho đất nước, phải đúng theo quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, với các tiêu chí là dân tộc, khoa học, hiện đại, hệ thống và đại chúng, Phó Thủ tướng nhấn mạnh. Sở dĩ các nước phát triển, các nước có nền văn hóa, văn minh cao đều coi trọng việc biên soạn Bách khoa toàn thư, bởi Bách khoa toàn thư là “sách của các loại sách”, là “trường đại học không có tường bao” phục vụ thiết thực và hữu ích nhất cho công cuộc giáo dục và đào tạo. Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Thắng - Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội đồng biên soạn khẳng định, Viện rất vinh dự được tham gia biên soạn bộ Bách khoa toàn thư. Đây là công việc mong muốn từ rất lâu, từ những năm 1978. Việt Nam là một nước văn hiến, có nền văn hóa, văn minh phong phú lâu đời với bản sắc riêng của mình không thể không có bộ Bách khoa toàn thư quốc gia. Trước khi bắt tay vào công việc trọng đại này, Hội đồng đã lược qua về tình hình biên soạn Bách khoa toàn thư thế giới và Việt Nam để có cái nhìn toàn cảnh. Theo Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Thắng, trong quá trình chuẩn bị, một thực tế quan trọng là Hội đồng cần phân biệt giữa từ điển và Bách khoa toàn thư bởi từ điển mang tính giải thích còn Bách khoa toàn thư là tri thức, mang tính tra cứu. Một việc nữa là Bách khoa toàn thư Việt Nam thì trọng tâm phải là của Việt Nam, trong khi đó thực tế và những quan điểm biên soạn thì các mục từ thế giới nhiều hơn các mục từ của Việt Nam, nên cần phải phân định rõ ràng vấn đề này. Những tri thức trước năm 1975 sẽ đưa vào bộ Bách khoa toàn thư ở mức độ nào... Để thực hiện nhiệm vụ này, Hội đồng cần thành lập 35 Ban biên soạn chuyên ngành. Dự kiến có khoảng 2.000 nhà khoa học thuộc tất cả các ngành khoa học trong nước sẽ tham gia, đồng thời hoan nghênh các nhà khoa học Việt Nam đang làm việc ở nước ngoài tham giam biên soạn công trình đồ sộ này. Sớm nhất là đến năm 2016 Hội đồng mới có thể bắt tay khởi động vào những nội dung đầu tiên của bộ Bách khoa toàn thư Nguồn: Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link
Hội đồng chỉ đạo biên soạn Bách khoa toàn thư Việt Nam ra mắt NDĐT - Để biên soạn Bách khoa toàn thư Việt Nam, Hội đồng biên soạn cần thành lập 35 Ban biên soạn chuyên ngành. Dự kiến, có khoảng hai nghìn nhà khoa học thuộc tất cả các ngành khoa học sẽ tham gia. Ngoài ra, cần huy động lực lượng lớn các nhà khoa học trong và ngoài nước tham gia công trình đồ sộ này. Thông tin trên được GS TS Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên T.Ư Đảng, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam cho biết ở Lễ ra mắt Hội đồng Chỉ đạo biên soạn Bách khoa toàn thư Việt Nam, vừa diễn ra sáng 18-6, tại Hà Nội. Theo GS TS Nguyễn Xuân Thắng, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam rất vinh dự được tham gia biên soạn bộ Bách khoa toàn thư. Bộ Bách khoa toàn thư Việt Nam nhằm mục đích giới thiệu một cách toàn diện, có hệ thống, chuẩn xác nhất những tri thức cơ bản về đất nước, con người, lịch sử xã hội, văn hóa khoa học công nghệ Việt Nam xưa và nay; giới thiệu những tri thức văn hóa, khoa học kỹ thuật của thế giới, chú trọng những tri thức cần cho độc giả Việt Nam. Trước khi bắt tay vào công việc trọng đại này, hội đồng đã xây dựng cuốn khung mẫu và nhận ra có một vài điểm bất cập. Nhiều nhà khoa học còn nhầm lẫn lớn từ điển với bách khoa toàn thư. Nhiều mục từ được nêu thực ra chỉ có ý nghĩa giải nghĩa, chứ không thể hiện được lịch sử của vấn đề, không thể hiện được tác giả nào, lịch sử của vấn đề và cũng không nhìn thấy rõ được đặc trưng, bản sắc, nét độc đáo của những tư tưởng trong đó… Ngoài ra, trọng tâm của Bách khoa toàn thư Việt Nam phải là của Việt Nam, trong khi đó thực tế và những quan điểm biên soạn, các mục từ thế giới nhiều hơn các mục từ của Việt Nam, nên cần phải phân định rõ ràng… Với vai trò là Chủ tịch Hội đồng Chỉ đạo biên soạn Bách khoa toàn thư Việt Nam, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam khẳng định, biên soạn Bách khoa toàn thư Việt Nam là việc làm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Phó Thủ tướng nêu yêu cầu, làm sao cho bộ Bách khoa toàn thư Việt Nam phải là tri thức cơ bản cho mọi người Việt Nam, đặc biệt là tri thức ứng dụng cho đất nước, phải đúng theo quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh, với các tiêu chí: dân tộc, khoa học, hiện đại, hệ thống và đại chúng. Bách khoa toàn thư Việt Nam được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và thành lập Hội đồng chỉ đạo biên soạn gồm 16 thành viên, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đảm nhiệm Chủ tịch Hội đồng. Bộ Bách khoa toàn thư Việt Nam gồm 36 quyển, đầy đủ các ngành khoa học xã hội, khoa học tự nhiên, khoa học công nghệ và kỹ thuật, khoa học quốc phòng, ngoại giao, an ninh… Trong đó, quyển 36 là quyển sách dẫn biên soạn vào giai đoạn 2 khi xuất bản trộn quyển theo vần ABC. Sớm nhất đến năm 2016, hội đồng mới có thể bắt tay khởi động vào những nội dung đầu tiên của bộ Bách khoa toàn thư. Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đảm nhiệm chức Chủ tịch Hội đồng chỉ đạo biên soạn sách Bách khoa toàn thư Việt Nam Nguồn: Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link
Lần đầu tiên biên soạn Bách khoa toàn thư Việt Nam Lần đầu tiên Việt Nam tổ chức biên soạn Bách khoa Toàn thư Việt Nam, dự kiến có 36 quyển và khoảng 2.000 nhà khoa học tham gia vào các Ban biên soạn chuyển ngành. Tại lễ ra mắt Hội đồng chỉ đạo biên soạn Bách khoa toàn thư Việt Nam (BKTTVN) ngày 18/6, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam - Chủ tịch Hội đồng chỉ đạo biên soạn - khẳng định Việt Nam cần, có thể và phải sớm biên soạn một bộ Bách khoa toàn thư Việt Nam tổng hợp cỡ lớn cho nước mình, nhằm mục đích giới thiệu một cách toàn diện, có hệ thống, chuẩn xác những tri thức cơ bản nhất về đất nước, con người, lịch sử xã hội, văn hóa khoa học công nghệ của Việt Nam và thế giới xưa và nay…. Được biết, các nước châu Âu thực hiện BKTT sớm nhất, tính đến bây giờ là gần 300 năm từ các nước như Anh, Pháp, Đức... Nước Nga cũng đã có BKTT từ trên 100 năm nay. Ở châu Á, có sớm là Nhật Bản với khoảng 50 năm. Trung Quốc cũng đã có BKTT trên 20 năm nay. Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Chủ tịch Hội đồng chỉ đạo biên soạn Bách khoa toàn thư Việt Nam Ông Đam thú thực “Khi nhận công việc tôi rất lo, mà không phải lo như các công việc bình thường”. “Đây là công việc khó khăn và chắc chắn chúng ta làm được. Nếu chúng ta làm đúng và làm tốt, thì đây là vinh dự vô cùng lớn đối với tất cả tham gia vào việc biên soạn. Nhưng nếu chúng ta làm không đúng và không tốt thì trách nhiệm không chỉ với con cháu, lịch sử, mà ngay cả bản thân mình nữa cũng sẽ vô cùng nặng nề”. Ông Đam chia sẻ khi phê duyệt quyết định, ông đã suy nghĩ rất nhiều và “còn nhớ như in 4 cái gạch đầu dòng”, với “Gạch đầu dòng thứ nhất là làm sao bộ BKTT này phải là tri thức cơ bản về VN. Gạch đầu dòng thứ tư là phải đúng quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lenin và Tư tưởng Hồ Chí Minh. Còn hai gạch đầu dòng ở giữa là 5 tiêu chí, với gạch đầu dòng thứ hai là ba tiêu chí dân tộc, khoa học, hiện đại; gạch đầu dòng thứ ba là hai tiêu chí hệ thống và chuẩn mực”. “Tôi liên tưởng tới Bác Hồ khi nói về ngành y tế. Bác có dặn xây dựng ngành y tế Việt Nam theo ba chữ: dân tộc, khoa học và đại chúng. 5 tiêu chí đã nêu trên, quy lại thì cũng tương đồng với ba tiêu chí này”. Ông Đam lưu ý “Trong tác phẩm này của mình, tính dân tộc không chỉ thể hiện ở những tri thức về đất nước và dân tộc Việt Nam mà từ hình thức, cách thức thể hiện phải đúng với con người Việt Nam, giá trị, ý nghĩa Việt Nam…”. Và tính đại chúng của BKTT thể hiện ở chỗ “Mình không chỉ làm cho các nhà khoa học, mà làm cho toàn dân với những tri thức cơ bản, nhưng cũng không được để các nhà khoa học chuyên sâu không hài lòng”. Trong phần phát biểu của mình, ông Đam đặc biệt nhắc tới một vấn đề “Tất cả chúng ta chỉ cần vào mạng, đánh chữ Wikipedia – từ điển bách khoa mở. Hiện nay đã có 1.133.644 bài viết và 445.638 thành viên tham gia làm từ điển mở bằng tiếng Việt”. Ông Đam nêu một sự so sánh: “Bộ Từ điển Bách khoa trước đây chúng ta làm trong 15 năm ra được 4 tập với 40 nghìn mục từ. Với BKTT lần này, chúng ta định làm 36 tập, cứ gọi là 1.000 trang một tập giống như Từ điển bách khoa, nhân ra số mục từ dù có được bao nhiêu chắc chắn vẫn nhỏ hơn hơn số bài trên Wikipedia. Chúng ta có huy động 2.000 nhà khoa học cho BKTT thì cũng sẽ ít hơn số lượng nửa triệu thành viên tự nguyện tham gia bộ Từ điển Bách khoa mở hiện nay của Việt Nam”. Vì vậy, ông Đam mong muốn hội đồng biên soạn BKTT có thể huy động, kết nối với những người hiện nay đang tình nguyện biên soạn từ điển trên mạng, “mà trong đó cũng có rất nhiều người là nhà khoa học, nhà quản lý”. “Người trong cuộc” nêu khó Theo GS.TS Nguyễn Xuân Thắng, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Phó chủ tịch Hội đồng chỉ đạo biên soạn, thì “chúng tôi cũng tiên liệu rằng đây là một công việc vô cùng khó khăn, vất vả”. Hội đồng họp phiên thứ nhất ngay sau lễ ra mắt Điều quan trọng đầu tiên, theo ông Thắng, là phải phân biệt Từ điển Bách khoa với Bách khoa toàn thư. “Đã gọi là từ điển thì tính giải nghĩa rất lớn. Còn BKTT là tri thức, văn hóa, văn hiến, là sự sống trường tồn của dân tộc. Vì vậy, đưa những nội dung nào, tri thức gì vừa đảm bảo tính khoa học, vừa đảm bảo tính chuẩn mực, lại vừa hiện đại, vừa đại chúng là việc không hề đơn giản”. Viện đã thử nghiệm xây dựng khung mẫu cho một cuốn có tính chất thí điểm, làm rõ nguyên tắc, làm rõ nội dung, cách thức biên tập của một mục từ... và đã thấy ngổn ngang rất nhiều vấn đề. “Kể cả ở những người được coi là đã có kinh nghiệm trong việc biên soạn có sự nhầm lẫn lớn giữa từ điển với bách khoa thư. Nhiều mục từ được nêu thực ra chỉ có ý nghĩa giải nghĩa, chứ không thể hiện được lịch sử của vấn đề, không thể hiện được tác giả nào, cái này bắt đầu từ đâu và sẽ phát triển ra sao, được biến thể trong lịch sử phát triển có những nội dung nào. Và cũng không nhìn thấy rõ được đặc trưng, bản sắc, nét độc đáo của những tư tưởng trong đó…” – ông Thắng nêu ví dụ. Một vấn đề lớn khác nữa, theo ông Thắng là “BKTT của Việt Nam thì phải là tri thức, văn hóa, trí tuệ, tư tưởng của Việt Nam. Nhưng khi nêu từ mục của cuốn mẫu thì phần mục từ thế giới nhiều gấp ba lần mục từ của Việt Nam…”. 35 tập BKTT sẽ phủ tất cả các ngành khoa học tự nhiên, công nghệ, kỹ thuật, xã hội và nhân văn, đối ngoại, quốc phòng, an ninh… Giả định một cuốn 1.000 trang, thì số lượng 2.000 nhà khoa học tham gia biên soạn như con số đưa ra ban đầu được ông Thắng khẳng định là không đủ, mà đây mới là nhóm hạt nhân. “Hội đồng biên soạn sẽ họp phân công trách nhiệm rất rõ của mỗi người đảm nhận từng lĩnh vực. Và đấy chính là cơ sở để quy tụ các nhà khoa học khác nữa theo các nhóm vấn đề và các chuyên ngành khoa học. Mỗi nhà khoa học có thể đảm nhận một vài mục từ thôi, để đảm bảo tính chất cơ bản, cốt lõi, sâu sắc của những điều được nêu ở trong BKTT, chứ không phải là viết một cách dàn trải mà không đọng lại một cái gì”. Một vấn đề quan trọng nữa mà ông Thắng đặc biệt nhấn mạnh là việc biên tập có tính chất tổng thể sau khi các quyển chuyên ngành đã hoàn thành. Về tiến độ thực hiện, ông Thắng cho biết trong những phiên họp tới đây, những hội đồng khoa học từng chuyên ngành sẽ phải xây dựng một nhóm các nhà khoa học hạt nhân có uy tín, có kinh nghiệm trong lĩnh vực biên soạn bách khoa thư, sẽ phải thảo luận rất kỹ trên cuốn khung mẫu. “Từ bây giờ đến cuối năm làm xong việc đó thì tới năm 2016 mới có thể bắt tay vào khởi động ở những nội dung đầu tiên của từng quyển”. Ngày 28/7/2014, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1262/QĐ-TTg về việc phê duyệt Đề án Biên soạn Bách khoa toàn thư Việt Nam. Bộ Bách khoa toàn thư Việt Nam được phê duyệt gồm 36 quyển, trong đó Quyển 36 là Quyển Index được beien soạn vào giai đoạn 2 khi xuất bản trộn quyển theo vần ABC. Ngày 15/2/2015, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 238/QĐ-TTg về việc thành lập Hội đồng Chỉ đạo biên soạn Bách khoa toàn thư Việt Nam gồm 16 thành viên, với Chủ tịch hội đồng là Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam. Nguồn: Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link
Bách khoa Toàn thư: Kết tinh giá trị Việt, tri thức Việt Chủ trì phiên họp thứ nhất Hội đồng Chỉ đạo biên soạn Bách khoa Toàn thư Việt Nam, sáng 18/6, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Chủ tịch Hội đồng, nhấn mạnh bộ sách phải thể hiện những tri thức về đất nước, dân tộc và con người Việt Nam với truyền thống văn hiến mấy nghìn năm. Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam chủ trì phiên họp thứ nhất Hội đồng Chỉ đạo biên soạn Bách khoa Toàn thư Việt Nam. Đề cập đến các bộ bách khoa toàn thư đã được biên soạn tại các nước châu Âu, Mỹ cách đây hàng trăm năm cũng như tại Trung Quốc, Nhật Bản từ hàng chục năm trước, Phó Thủ tướng khẳng định: Việt Nam cần, có thể và phải sớm biên soạn một bộ Bách khoa Toàn thư tổng hợp cỡ lớn nhằm giới thiệu một cách toàn diện, có hệ thống, chuẩn xác những tri thức cơ bản nhất về đất nước, con người, lịch sử xã hội, văn hóa, khoa học công nghệ của Việt Nam và thế giới từ xưa đến nay… Tiêu chí quan trọng: Dân tộc, khoa học, đại chúng “Làm sao để bộ sách phải là tri thức cơ bản về Việt Nam, đặc biệt là tri thức ứng dụng cho đất nước, đúng theo quan điểm của chủ nghĩa Marx-Lenin và tư tưởng Hồ Chí Minh, với các tiêu chí là dân tộc, khoa học, hiện đại, hệ thống và đại chúng. Bộ sách không chỉ làm cho các nhà khoa học, mà làm cho toàn dân với những tri thức cơ bản, nhưng cũng không được để các nhà khoa học chuyên sâu không hài lòng”, Phó Thủ tướng yêu cầu. Dẫn lại sự phát triển mạnh mẽ của Từ điển Bách khoa mở Wikipedia trên mạng Internet, chỉ tính riêng những bài viết bằng tiếng Việt đã có hơn 1,133 triệu bài và 445.638 thành viên tham gia, Phó Thủ tướng cho rằng cần phải có cách tiếp cận mở, cập nhật xu thế khoa học, công nghệ mới trong biên soạn, cả cộng đồng cùng nhau góp sức để có một bộ bách khoa toàn thư xứng tầm, thực sự mang tính dân tộc, khoa học, đại chúng. Phó Thủ tướng so sánh: Bộ Từ điển Bách khoa trước đây chúng ta làm trong 15 năm ra được 4 tập với 40.000 mục từ. Với bộ Bách khoa Toàn thư lần này, chúng ta định làm 36 tập, khoảng 1.000 trang 1 tập giống như Từ điển Bách khoa trước đây, nhân theo số mục từ, chắc chắn vẫn nhỏ hơn hơn số bài trên Wikipedia. Chúng ta có huy động 2.000 nhà khoa học cho Bách khoa Toàn thư thì cũng sẽ ít hơn số lượng gần nửa triệu thành viên tự nguyện tham gia thực hiện bộ Từ điển Bách khoa mở hiện nay của Việt Nam. Vì vậy, Hội đồng biên soạn Bách khoa Toàn thư cần phải huy động, kết nối với những người hiện nay đang tình nguyện biên soạn từ điển trên mạng, “mà trong đó cũng có rất nhiều người là nhà khoa học, nhà quản lý”. “Đây là công việc khó khăn nhưng chắc chắn chúng ta làm được. Nếu chúng ta làm đúng và làm tốt, thì đây là vinh dự vô cùng lớn đối với tất cả những thành viên tham gia việc biên soạn. Nhưng nếu chúng ta làm không đúng và không tốt thì trách nhiệm không chỉ với con cháu, lịch sử, mà ngay cả bản thân mình nữa, cũng sẽ vô cùng nặng nề”. Quy tụ các nhà khoa học trong việc biên soạn Trong lễ ra mắt Hội đồng Chỉ đạo biên soạn Bách khoa Toàn thư Việt Nam, GS.TS Nguyễn Xuân Thắng – Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng, chia sẻ vinh dự và trách nhiệm nặng nề khi tham gia công việc này. Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam đã thử nghiệm xây dựng khung mẫu cho 1 cuốn bách khoa toàn thư có tính chất thí điểm, làm rõ nguyên tắc, nội dung, cách thức biên tập một mục từ… và đã thấy ngổn ngang rất nhiều vấn đề, từ việc phân biệt giữa từ điển mang tính chất giải thích, giải nghĩa (từ điển thông thường) với từ điển mang tính chất tra cứu (từ điển bách khoa), đến cơ cấu số lượng các mục từ về Việt Nam và thế giới. “Bách khoa Toàn thư của Việt Nam phải là tri thức, văn hóa, trí tuệ, tư tưởng của Việt Nam. Nhưng khi nêu từ mục của cuốn mẫu thì phần mục từ thế giới nhiều gấp 3 lần mục từ của Việt Nam…”, ông Thắng cho biết. Dự kiến, Hội đồng cần thành lập 35 Ban biên soạn chuyên ngành với đội ngũ nòng cốt gồm khoảng 2.000 nhà khoa học thuộc tất cả các ngành khoa học tự nhiên, công nghệ, kỹ thuật, xã hội và nhân văn, đối ngoại, quốc phòng, an ninh… Hội đồng Biên soạn sẽ họp phân công trách nhiệm rất rõ của mỗi người đảm nhận từng lĩnh vực và đây là cơ sở để quy tụ các nhà khoa học khác theo các nhóm vấn đề và các chuyên ngành khoa học. Mỗi nhà khoa học có thể đảm nhận một vài mục từ, để đảm bảo tính chất cơ bản, cốt lõi, sâu sắc của những điều được nêu ở trong Bách khoa Toàn thư, tránh dàn trải. Nguồn: Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link
