Thơ dịch Đường thi Tống từ minh họa - Đới Đôn Bang

Thơ thường đi kèm với họa nên mình giới thiệu các bài thơ Đường và các bài từ đời Tống nổi tiếng được họa sĩ Đới Đôn Bang vẽ tranh minh họa.

​

​

Nguyên tác:

茅屋為秋風所破歌

八月秋高風怒號，
卷我屋上三重茅。
茅飛渡江灑江郊，
高者掛罥長林梢，
下者飄轉沉塘坳。
南村群童欺我老無力，
忍能對面為盜賊。
公然抱茅入竹去，
唇焦口燥呼不得，
歸來倚杖自歎息。
俄頃風定雲墨色，
秋天漠漠向昏黑。
布衾多年冷似鐵，
驕兒惡臥踏裡裂。
床頭屋漏無干處，
雨腳如麻未斷絕。
自經喪亂少睡眠，
長夜沾濕何由徹！
安得廣廈千萬間，
大庇天下寒士俱歡顏，
風雨不動安如山！
嗚呼！何時眼前突兀見此屋，
吾廬獨破受凍死亦足！

Phiên âm:

Mao ốc vị thu phong sở phá ca

Bát nguyệt thu cao phong nộ hào,
Quyển ngã ốc thượng tam trùng mao.
Mao phi độ giang sái giang giao.
Cao già quái quyến trường lâm sao,
Hạ giả phiêu chuyển trầm đường ao.
Nam thôn quần đồng khi ngã lão vô lực,
Nhẫn năng đối diện vi đạo tặc.
Công nhiên bão mao nhập trúc khứ,
Thần tiều khẩu táo hô bất đắc.
Qui lai ỷ trượng tự thán tức.
Nga khoảnh phong định vân mặc sắc,
Thu thiên mạc mạc hướng hôn hắc.
Bố khâm đa niên lãnh tự thiết.
Kiều nhi ác ngọa đạp lý liệt.
Sàng đầu ốc lậu vô can xứ,
Vũ cước như ma vị đoạn tuyệt.
Tự kinh táng loạn thiểu thụy miên,
Trường dạ chiêm thấp hà do triệt.
An đắc quảng hạ thiên vạn gian,
Ðại tí thiên hạ hàn sĩ câu hoan nhan,
Phong vũ bất động an như san.
Ô hô, hà thời nhãn tiền đột ngột kiến thử ốc,
Ngô lư độc phá thụ đống tử diệc túc.

Dịch nghĩa:

Tháng tám, trời thu cao, gió giận dữ gào thét,
Cuốn đi ba lớp cỏ tranh trên mái nhà ta.
Cỏ tranh bay qua sông, rải xuống miền đất bên sông.
Cao thì vắt vẻo treo trên ngọn cây rừng;
Thấp thì tả tơi rơi chìm xuống ao nước.
Lũ trẻ xóm nam khinh ta già yếu,
Nhẫn tâm làm giặc cướp ngay trước mặt ta.
Chúng công khai ôm cỏ tranh đi vào trong xóm trúc;
Ta khô môi rát miệng, kêu thét mà không được.
Trở về, chống gậy, thở than.
Một lát sau, gió yên mây đen như mực.
Trời thu bát ngát đen tối lúc chiều tà.
Chiếc chăn vải dùng nhiều năm, lạnh như sắt,
Bị đứa con thơ khó ngủ đạp rách toang.
Ở đầu giường mái nhà dột, không chổ nào khô;
Vết mưa nhiều như gai vẫn còn chưa hết.
Từ khi gặp cơn loạn lạc, mình ít ngủ,
Suốt đêm dài ướt đẫm, biết làm sao hết được!
Mong sao có được ngàn vạn gian nhà lớn,
Để giúp cho các hàn sĩ trong thiên hạ đều được vui vẻ,
Không bị kinh động vì mưa gió, yên ổn như núi non!
Hỡi ôi, biết bao giờ được trông thấy nhà này đứng cao sững trước mắt,
Dù cho riêng nhà ta bị phá vỡ, mình có chịu rét đến chết, cũng thỏa lòng!

Dịch thơ:

Tháng tám, thu cao, gió thét già
Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta
Tranh bay sang sông rải khắp bờ
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa
Mảnh thấp bay lộn vào mương sa.
Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức,
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật,
Cắp tranh đi tuốt vào lũy tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được,
Quay về chống gậy lòng ấm ức!
Giây lát, gió lặng, mây tối mực
Trời thu mịt mịt đêm đen đặc.
Mền vải lâu năm lạnh tựa sắt,
Con nằm xấu nết đạp lót nát
Đầu giường, nhà dột chẳng chừa đâu
Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳng dứt
Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê
Đêm dài ướt át sao cho trót ?
Ước được nhà rộng muôn ngàn gian
Khắp thiên hạ, kẻ sĩ nghèo đều hân hoan,
Gió mưa chẳng núng, vững vàng như thạch bàn
Than ôi! Bao giờ nhà ấy sừng sững dựng trước mắt,
Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng được!

Khương Hữu Dụng

 

Quá hay. Hóng bác Heo post. Mà cái nào Thi cái nào Từ bác cho thêm mấy chữ để biết nhé.

 

Ok, mong nhận được nhiều sự ủng hộ để mình có động lực post tiếp.

 

Tặng Hoa khanh của Đỗ Phủ

​

​

Nguyên tác:

贈花卿
錦城絲管日紛紛，
半入江風半入雲。
此曲祗應天上有，
人間能得幾回聞？

Phiên âm:

Tặng Hoa khanh[1]

Cẩm thành ty quản nhật phân phân,
Bán nhập giang phong bán nhập vân.
Thử khúc chi ưng thiên thượng hữu,
Nhân gian năng đắc kỷ hồi văn?

Dịch nghĩa:

Tiếng đàn tiếng sáo ở Cẩm Thành ngày ngày dìu dặt,
Nửa tan vào tiếng gió của giòng sông, nửa vút lên tầng mây.
Khúc nhạc này chỉ ứng được với thượng giới thôi.
Giữa trần gian nào ai nghe được mấy lần!

(Năm 761)

Dịch thơ:

Thành Cẩm sáo đàn vang mỗi ngày,
Nửa vào trong gió, nửa vào mây.
Khúc này chắc chỉ trên trời có,
Được mấy lần nghe ở cõi người?

Trần Trọng San

Đàn sáo Cẩm Thành nghe réo rắt,
Nửa bay trên khói sóng, nửa lên mây.
Chỉ trên trời mới có nhạc này,
Người thế gian mấy đời nghe được nó.

Phan Ngọc

Cẩm thành đàn sáo rộn ràng thay
Nửa tan trong gió nửa vào mây
Khúc nhạc nầy đây chỉ trời có
Mấy lần nhân thế nghe được vầy.

Phí Minh Tâm

[1]: Hoa Khanh tức Hoa Kinh Định 花敬定, một võ tướng cấp trung ở Thành Đô (Cẩm Thành) nhưng tiếm dụng nhạc thiên tử. Đỗ Phủ tặng bài này để nhắc khéo họ Hoa.

 

Xuân dạ hỉ vũ (Đêm xuân mừng mưa) của Đỗ Phủ
​

​

Nguyên tác:

春夜喜雨
好雨知時節，
當春乃發生。
隨風潛入夜，
潤物細無聲。
野徑雲俱黑，
江船火獨明。
曉看紅濕處，
花重錦官城。

Phiên âm:

Xuân dạ hỉ vũ

Hảo vũ tri thì tiết,
Đương xuân nãi phát sinh.
Tuỳ phong tiềm nhập dạ,
Nhuận vật tế vô thanh.
Dã kính vân câu hắc,
Giang thuyền hoả độc minh.
Hiểu khan hồng thấp xứ,
Hoa trọng Cẩm Quan thành.

Dịch nghĩa:

Đêm xuân mừng mưa

Mưa lành biết được tiết trời
Đang lúc xuân về mà phát sinh ra
Theo gió hây hẩy vào đêm tối
Tưới mát muôn vật mà không nghe tiếng
Đường quê đầy mây âm u
Thuyền trên sông chỉ thấy lửa sáng
Sớm mai trong vùng ẩm ướt đỏ thắm
Hoa nở đầy cả thành Cẩm Quan[1]

Dịch thơ:

Đêm xuân mừng mưa

Trời tốt, mưa lành tới
Đang xuân chợt nhẹ rơi
Vào đêm theo với gió
Êm tiếng mát cho đời
Đường nội làn mây ám
Thuyền sông ánh lửa ngời
Sớm trông miền đỏ thắm
Hoa nở Cẩm Thành tươi

Lê Nguyễn Lưu

Khen thay con tạo khéo chia mùa
Hoa sớm mưa xuân những hẹn hò
Đưa nhẹ một cơn bừng giấc thắm
Rơi ra từng sợi thấm cành khô
Đồng không lối tắt mây nghi ngút
Sông vắng thuyền ai lửa thập thò
Phơi phới thành xuân ban sáng tạo
Chồi sương nặng trĩu mặt hoa đưa.

Trấn Tế Xương

Mưa thuận biết thời tiết,
Xuân về mới thấy rơi.
Vào đêm theo với gió,
Không tiếng thấm muôn loài.
Đường nội, mây đen phủ,
Thuyền sông, đuốc lẻ loi.
Sáng xem vùng ướt đỏ,
Thành Cẩm trĩu hoa tươi.

Nam Trân

Mưa kia thời tiết đã hay
Xuân về liền phát ra ngay lúc nào
Đương đêm theo gió lẩn vào
Đượm nhuần cây cỏ thào thào như không
Đường đồng mờ mịt mây lồng
Ngọn đèn lấp ló chiếc bồng trên sông
Sáng trông chỗ ướt màu hồng
Cẩm Quan thành nọ khắp cùng đầy hoa

Trần Trọng Kim

Trận mưa hợp tiết, đẹp thay
Lại thêm cảnh sắc đương ngày xuân tươi
Bay theo gió thổi canh dài
Thấm nhuần mọi vật lặng rơi khắp miền
Đường đồng rợp bóng mây đen
Thuyền ai thấp thoáng ngọn đèn trên sông
Sáng xem đất ướt, hoa hồng,
Muôn cành nặng trĩu khắp vùng Cẩm Quan

Bùi Khánh Đản

Mưa lành đến giữa trời thanh
Đang xuân thánh thót trên cành nhẹ rơi
Vào đêm theo gió chơi vơi
Lặng yên muôn vật mát tươi vô cùng
Đường quê mây phủ chập chùng
Thuyền trôi ánh lửa bập bùng trên sông
Sớm mai vùng đất đỏ hồng
Cẩm Thành đua nở đầy bông ngát trời.

Hải Đà

[1]: Cẩm Quan: Phía nam Thành Đô, Tứ Xuyên. Gấm dệt được giũ nơi sông Cẩm khiến gấm càng tươi đẹp hơn, nên vùng này mang tên Cẩm Quan thành. Sau này gọi chung cho cả Thành Đô.

 

Mại thán ông (Ông lão mua than) của Bạch Cư Dị

​

​

Nguyên tác:

賣炭翁

賣炭翁，
伐薪燒炭南山中。
滿面塵灰煙火色，
兩鬢蒼蒼十指黑。
賣炭得錢何所營，
身上衣裳口中食。
可憐身上衣正單，
心憂炭賤願天寒。
夜來城上一尺雪，
曉駕炭車輾冰轍。
牛困人飢日已高，
市南門外泥中歇。
翩翩兩騎來是誰，
黃衣使者白衫兒。
手把文書口稱敕，
迴車叱牛牽向北。
一車炭，千餘斤，
官使驅將惜不得。
半匹紅紗一丈綾，
繫向牛頭充炭直。

Phiên âm:

Mại thán ông

Mại thán ông!
Phạt tân, thiên thán Nam Sơn trung,
Mãn diện trần hôi yên hoả sắc,
Lưỡng mấn thương thương, thập chỉ hắc,
Mại thán đắc tiền hà sở doanh?
Thân thượng y thường, khẩu trung thực,
Khả liên thân thượng y chính đan.
Tâm ưu thán tiện nguyện thiên hàn.
Dạ lai thành ngoại nhất xích tuyết,
Hiểu giá thán xa triển băng triệt.
Ngưu khốn, nhân cơ, nhật dĩ cao,
Thị nam môn ngoại nê trung yết.
Lưỡng kị phiên phiên lai thị thuỳ?
Hoàng y sứ giả bạch sam nhi.
Thủ bả văn thư, khẩu xưng: "sắc"!
Hồi xa sất ngưu khiên hướng Bắc.
Nhất xa thán trọng thiên dư cân,
Cung sứ khu tương tích bất đắc.
Bán thất hồng sa, nhất trượng lăng
Hệ hướng ngưu đầu sung thán trị.

Dịch thơ:

Ông bán than!
Đốt củi đốt than trong núi Nam,
Mặt mày tro bụi khói lửa ám,
Mái tóc hoa râm tay đen ngòm!
Bán than được tiền ông tính toán:
Phần sắm quần áo, phần gạo cơm.
Thương thay! Trên mình áo mỏng dính,
Lòng lo than rẻ, mong trời lạnh!
Đêm qua ngoài thành tuyết hàng thước,
Sớm đánh xe than, rãnh băng ướt,
Trâu mỏi, người đói, mặt trời cao,
Bùn lầy cửa Nam tạm nghỉ bước.
Băng băng đôi ngựa, kìa ai nhỉ?
Áo vàng, áo trắng hai quan thị.
Tay giơ giấy tờ, mồm quát: "Sắc!"
Quay xe hò trâu kéo về bắc.
Một xe than nặng hơn nghìn cân,
Người nhà vua lấy, tiếc chẳng được.
Nửa tấm lụa hồng, một trượng the,
Buộc lên sừng trâu, không lấy? Mặc!

Hoàng Tạo, Tương Như

Ông bán than!
Núi Nam đốt củi bán than qua ngày.
Mặt ông tro bụi bám đầy,
Tóc như đã bạc, móng tay đen xì.
Bán than tiền để làm gì?
- Trên thân manh áo, miệng thì miếng cơm.
Thương thay, thân tấm áo đơn,
Lo than giá rẻ, lạnh hơn vẫn cầu.
Ngoài thành, đêm tuyết tan đâu,
Xe than, sớm đã bắt đầu bánh lăn.
Trâu đừ, người đói, đường băng,
Cửa nam chợ, nghỉ dẫu rằng bùn nhơ.
Ngựa đâu chạy đến bất ngờ,
Áo vàng áo trắng, bây giờ mới hay:
Sứ ngừng hô lớn: ‘‘Sắc đây’’,
Xe đành quay lại hướng ngay bắc thành.
Ngàn cân than phải nạp nhanh,
Sứ vua đã quyết, chối đành được sao.
The hồng nửa tấm sứ trao,
Cột đầu trâu để thay vào tiền mua!...

Anh Nguyên

 

Phá trận tử - Án Thù​

​

​

Nguyên tác:

破陣子
燕子來時新社，
梨花落後清明。
池上碧苔三四點，
葉底黃鶯一兩聲。
日長飛絮輕。

巧笑東鄰女伴，
采桑徑裡逢迎。
疑怪昨宵春夢好，
元是今朝鬥草贏。
笑從雙臉生。

Phiên âm:

Phá trận tử

Yến tử lai thời tân xã,
Lê hoa lạc hậu thanh minh.
Trì thượng bích đài tam tứ điểm,
Diệp để hoàng oanh nhất lưỡng thanh.
Nhật trường phi nhứ khinh.

Xảo tiếu đông lân nữ bạn,
Thái tang khinh lý phùng nghinh.
Nghi quái tạc tiêu xuân mộng hảo,
Nguyên thị kim triêu đấu thảo doanh.
Tiếu tùng song kiểm sinh.

Dịch thơ:

Chim én bay về tân xã
Lê hoa rụng tới thanh minh
Lởn vởn rêu trôi trên nước biếc
Véo von dưới lá giọng hoàng oanh
Lơ thơ liễu buông mành

Duyên dáng xóm đông bạn gái
Hái dâu gặp gỡ thình lình
Quái lạ đêm qua xuân mộng đẹp
Chọi cỏ sáng nay thắng cuộc nhanh
Hốt nhiên cười một mình

Nguyễn Chí Viễn (Nguồn: Tuyển tập từ Trung Hoa - Nhật Bản, Nguyễn Chí Viễn, NXB Văn hoá - Thông tin, 1996)

Chim én về đúng mùa xuân xã
Hoa lê rụng, chính tiết thanh minh
Lấm chấm bờ ao rêu mấy đám
Thỏ thẻ chim oanh gọi đầu cành
Ngày dài liễu buông mành

Cô gái cười duyên bên xóm
Giữa đường gặp hái dâu xanh
Cứ tưởng giấc mơ xuân đêm trước
Hoá sớm nay chọi cỏ vui tình
Nụ cười đôi má xinh

Nguyễn Xuân Tảo (Nguồn: Tống từ, Nguyễn Xuân Tảo, NXB Văn học, 1999)

 

Chân thành cảm ơn @matthoigian2001 và @rockyou đã làm ebook cho cuốn này. Phần này còn nhiều lắm và mình sẽ cố gắng bổ sung đầy đủ để các bạn hoàn thiện ebook này.

 

NAM KHA TỬ - ÂU DƯƠNG TU​

​

​

Nguyên tác:

南歌子
鳳髻金泥帶，
龍紋玉掌梳。
去來窗下笑相扶。
愛道畫眉深淺入時無。

弄筆偎人久，
描花試手初。
等閒妨了繡工夫。
笑問鴛鴦兩字怎生書。

Phiên âm:

Nam kha tử

Phượng kết kim nê đới,
Long văn ngọc chưởng sơ.
Khứ lai song hạ tiếu tương phù.
Ái đạo hoạ my thâm thiển nhập thời vô.

Lộng bút ôi nhân cửu,
Miêu hoa thí thủ sơ.
Đẳng nhàn phương liễu tú công phu.
Tiếu vấn uyên ương lưỡng tự chẩm sinh thư.

Dịch nghĩa:

Búi tóc cánh phượng, kẹp vàng giắt
Lược chạm hoa rồng, tay ngọc chải
Chạy đến bên cửa sổ, cười đỡ nhau
Hỏi yêu: "Kẻ mày đậm nhạt hợp thời không?"

Cầm bút cho người yêu thì đã lâu
Nhưng vẽ hoa mới là thử ta lần đầu
Dễ chừng làm giảm công thêu chăng?
Cười hỏi: "Hai chữ uyên ương viết thế nào?"

Dịch thơ:

Kẹp vàng, tóc cánh phượng
Tay ngọc, lược chạm rồng
Đỡ nhau cười mỉm đến bên song
Hỏi yêu: "Kẻ mày đậm nhạt hợp thời không?"

Cầm bút quen nét viết
Vẽ hoa mới ngỡ ngàng
Nỡ để thêu thùa kém đẹp chăng ?
Cười hỏi: "Viết thế nào hai chữ uyên ương ?"

Nguồn: Tống từ, Nguyễn Xuân Tảo, NXB Văn học, 1999

 

TRỪ TỊCH TÁC - CAO THÍCH

​

​

Nguyên tác:

除夜作
旅館寒燈獨不眠，
客心何事轉凄然。
故鄉今夜思千里，
愁鬢明朝又一年。

Phiên âm:

Trừ tịch tác

Lữ quán hàn đăng độc bất miên,
Khách tâm hà sự chuyển thê nhiên.
Cố hương kim dạ tư thiên lý,
Sầu mấn minh triêu hựu nhất niên.

Dịch thơ:

Quán trọ đèn côi giấc chẳng thành
Về đâu lòng khách những buồn tênh!
Quê nhà ngàn dặm đêm nay nhớ
Mai, một năm thêm, bạc tóc mình.

Tuyển tập Khương Hữu Dụng (Phần Thơ dịch, 1451 tr.)/ NXB Văn học, 2007.

 

DU VIÊN BẤT TRỊ - DIỆP THIỆU ÔNG

​

​

Nguyên tác:

遊園不值

應憐屐齒印蒼苔，
小扣柴扉久不開。
春色滿園關不住，
一枝紅杏出墻來。

Phiên âm:

Du viên bất trị

Ưng liên kịch xỉ ấn thương đài,
Tiểu khấu sài phi cửu bất khai.
Xuân sắc mãn viên quan bất trú,
Nhất chi hồng hạnh xuất tường lai.

Dịch nghĩa:

Thăm vườn không gặp

Thương thay cho rêu xanh bị in dấu giày dẫm lên,
Gõ nhỏ cánh cửa, đợi hồi lâu không thấy mở.
Xuân sắc đầy vườn không thể khoá nổi,
Một cành hồng hạnh vượt tường ra ngoài.

Dịch thơ:

Thăm vườn không gặp

Nền cũ rêu xanh, dấu guốc buồn
Mười lần gõ cửa chín lần không
Sắc xuân đâu dễ bề cung cấm
Trĩu xuống đầu tường đã một bông

Bản dịch của Hoàng Năm
Nguồn: Thiên gia thi/ NXB Văn hoá dân tộc, 2008.

Sợ chăng guốc phạm lối rêu
Mười lần gõ cổng, chín đều lặng thinh
Vườn bưng khó nhốt xuân xinh
Vượt tường hạnh đỏ một cành khoe bông

Bản dịch của Vũ Minh Tân
Nguồn: Tống thi tứ tuyệt, NXB Thế giới, 2010

 

Tuyệt vời ông mặt trời, mình sẽ cố gắng up nhanh nhanh để bạn hoàn thiện ebook.

 

QUÁ HOA THANH CUNG (Kỳ 1) - ĐỖ MỤC

​

​

Nguyên tác:

過華清宮其一
長安回望繡成堆，
山頂千門次第開。
一騎紅塵妃子笑，
無人知是荔枝來。

Phiên âm:

Quá Hoa Thanh[1] cung kỳ 1

Trường An hồi vọng tú thành đồi [2],
Sơn đính thiên môn thứ đệ khai.
Nhất kỵ hồng trần phi tử tiếu,
Vô nhân tri thị lệ chi lai!

Dịch nghĩa:

Đi qua cung Hoa Thanh kỳ 1

Quay lại trông Trường An như gò thêu gấm
Trên đỉnh núi, nghìn cửa lần lượt mở ra
Một người cỡi ngựa tung bụi hồng, Quý Phi mỉm cười
Không ai biết ấy là quả vải đã tiến về cung.

Dịch thơ:

Trường An trông tựa gấm hoa thêu
Nghìn cửa trên nên đã mở đều
Ngựa ruổi bụi hồng, phi mỉm miệng
Ai hay vải tiến đã về triều!

Bản dịch của Lê Nguyễn Lưu
Nguồn: Đường thi tuyển dịch, NXB Thuận Hoá, 1997

Ngoảnh lại Trường An gấm rực màu
Đầu non nghìn cửa mở kề nhau !
Bụi hồng vó ngựa, Phi cười thích
Ai biết vải thiều đến thật mau !!!

Bản dịch của Lê Trung Phú

Trường An đẹp tựa gấm thêu,
Đầu non, nghìn cửa đã đều mở ra.
Bụi hồng, trên ngựa, cười hoa,
Ai hay trái vải người ta đã về...

Bản dịch của An Nguyên

Trường An nhìn lại núi thêu
Trước sau nghìn cửa mở theo núi đồi
Bụi hồng ngựa ruổi nàng cười
Mấy người biết được vải tươi đến rồi.

Bản dịch của Trần Đông Phong

Trông lại Trường An như gấm hoạ
Trên non nghìn cửa mở ra đều
Bụi hồng tung vó phi cười nụ
Vải tiến ai hay đã đến triều

Bản dịch của Trương Việt Linh

Từ Trường An cảnh như thêu gấm
Trên đỉnh non cung cấm nguy nga
Quý phi mừng ngựa đường xa
Chẳng ai hay biết mang quà vải tươi

Bản dịch của Nguyễn Minh


[1] Hoa Thanh là cung điện xây dựng bên dòng suối nước nóng trên núi Ly sơn, thuộc huyện Lâm Đồng, tỉnh Thiểm Tây, năm 747 để Đường Minh Hoàng và Dương Quý Phi cùng quần thần thỉnh thoảng hội họp ăn chơi. Bài này nói về nếp sống xa hoa của Dương Quý Phi. Nàng thích ăn trái vải tươi, nên sai lính trực thuộc cưỡi ngựa tốt ngày đi đêm nghỉ để đem trái vải từ huyện Bồi Lăng tỉnh Tứ Xuyên (đường xa hơn ngàn dặm) về Hoa Thanh cung vẫn còn tươi.

[2] Tú thành đồi: Chỉ Ly Sơn, trên núi này cây cỏ tươi tốt như gấm.

 

ĐỀ LÝ NGƯNG U CƯ - GIẢ ĐẢO


​

Nguyên tác:

題李凝幽居
閑居少鄰並，
草徑入荒園。
鳥宿池邊樹，
僧敲月下門。
過橋分野色，
移石動雲根。
暫去還來此，
幽期不負言。

Phiên âm:

Đề Lý Ngưng u cư

Nhàn cư thiểu lân tịnh,
Thảo kính nhập hoang viên.
Điểu túc trì biên thụ,
Tăng xao nguyệt hạ môn.
Quá kiều phân dã sắc,
Di thạch động vân căn.
Tạm khứ hoàn lai thử,
U kỳ bất phụ ngôn.


Dịch thơ:

Người thưa nhàn xóm nhỏ
Lối cỏ vườn cô liêu
Cây bờ ao chim đỗ
Sư gõ cửa trăng chiều.
Qua cầu xanh sắc ruộng
Đá xô động mây trời
Ai về nơi ước muốn
Hẹn nào chẳng buông trôi.

Bản dịch của Đào Hùng

Người thưa xóm nhỏ bình yên
Ðơn sơ vườn vắng cỏ chen lối vào
Chiều chiều chim đậu bờ ao
Trăng tà sư gõ cửa vào mái tranh
Qua cầu cánh ruộng đồng xanh
Ðứng im động đá gót chân mây trời
Chốn này tìm đã đến nơi
Dừng đây ta nguyện giử lời chẳng sai

Bản dịch của Túc Mỡ

Xóm nhỏ ít người rất an,
Vườn hoang đường cỏ lấn sang.
Bờ cây chim trú ríu rít,
Sư gõ cửa đêm trăng vàng.
Qua cầu hiện cảnh điền dã,
Đá lăn mây động dội vang.
Tạm đi rồi cũng trở lại,
Lời hẹn về nơi u nhàn!

Bản dịch của Lâm Trung Phú

Nhà xây trong xóm vắng
Ðường cỏ mọc vườn hoang
Chim động cây bờ hót
Sư lay cửa nguyệt vàng
Bên cầu cây cỏ rậm
Mờ mịt một trời sương
Sẽ trở về đây nữa
Cùng vui thú ruộng nương.

Bản dịch của Nguyễn Hữu Vinh

Sống nhàn lại ít xóm giềng
Lối đi cỏ mọc vườn hoang dẫn vào
Bên ao chim đậu cây nào
Dưới trăng gõ cửa sư chùa đẩy không
Qua cầu rõ sắc ruộng đồng
Đá lay động tới mấy tầng gốc mây
Tạm đi rồi sẽ lại đây
Để không lỡ phụ lời ai hẹn thầm.

Bản dịch của Trần Đông Phong

Nơi ở ẩn lơ thơ hàng xóm
Cỏ vườn hoang mọc lấn đường mòn
Cây bờ ao, chim mớm con
Sư ông gõ cửa trăng dòm trên cao
Cảnh đồng nội qua cầu phân biệt
Mây lững lờ bay miệt núi xa
Tạm đi nhưng sẽ trở qua
Hẹn cùng ở ẩn há ta phụ lời.

Bản dịch của Nguyễn Minh

* Tương truyền câu thứ 4, Giả Đảo ban đầu phân vân giữa chữ "thôi" 推 (đẩy) và chữ "xao" 敲 (gõ). Đang cưỡi lừa ông bèn bước xuống đứng giữa đường đưa tay đẩy rồi gõ, gõ rồi đẩy giả như đứng trước nhà bạn vậy, mãi vẫn không biết phải dùng chữ nào. Hàn Dũ khi đó vì can vua nên bị biếm ra làm thứ sử ở Triều Châu, đang đi chơi qua thấy một nhà sư (tức Giả Đảo) đứng bên con lừa, tay lúc đưa tới đưa lui, lúc đưa qua đưa lại thì lấy làm lạ, bèn bước đến gần lên tiếng, nhà sư mới giật mình ngừng lại. Hàn Dũ hỏi thì Giả Đảo thuật lại sự tình. Hàn bật cười và bàn nên dùng chữ "xao" là đúng hơn. Giả Đảo đồng ý và dùng chữ "xao". Hai chữ "thôi xao" về sau thường được dùng để chỉ việc chọn câu chọn chữ khi làm thơ văn.