Thơ Việt Người từ trăm năm...

Khúc tình buồn
thơ Nguyễn Tất Nhiên
-------------------------
(1)
Người từ trăm năm
về qua sông rộng
ta ngoắc mòn tay
trùng trùng gió lộng

(thà như giọt mưa
vỡ trên tượng đá
thà như giọt mưa
khô trên tượng đá
có còn hơn không
mưa ôm tượng đá)

Người từ trăm năm
về khơi tình động
ta chạy vòng vòng
ta chạy mòn chân
nào hay đời cạn

(thà như giọt mưa
vỡ trên tượng đá
thà như giọt mưa
khô trên tượng đá
có còn hơn không
mưa ôm tượng đá)

Người từ trăm năm
về như dao nhọn
ngọt ngào vết đâm
ta chết âm thầm
máu chưa kịp đổ

(thà như giọt mưa
vỡ trên tượng đá
thà như giọt mưa
khô trên tượng đá
có còn hơn không
mưa ôm tượng đá)

(2)
Thà như giọt mưa
gieo xuống mặt người
vỡ tan vỡ tan
nào ta ân hận
bởi còn kịp nghe
nhịp run vồi vội
trên ngọn lông măng

(người từ trăm năm
vì ta phải khổ)
(1970)
-----------------------
Nói thêm về bài thơ.
Bài thơ “Khúc tình buồn” được cho là Nguyễn Tất Nhiên viết tặng cho một cô bạn học cùng lớp tên Duyên - Bùi Thị Duyên, từ năm 14 tuổi khi cả hai theo học tại trường trung học Ngô Quyền ở Biên Hòa.
Duyên cũng chính là nguồn cảm hứng để anh liên tục sáng tác những bài thơ nổi tiếng một thời chỉ để riêng tặng cho cô nàng. Theo Nguyễn Tất Nhiên kể lại: “Thuở ấy, tôi yêu người con gái tên Duyên, ngồi cùng lớp. Tình yêu học trò thời trung học tôi trong sạch, ngu ngơ, dễ thương quá. Bây giờ, nghĩ lại, tiếc hoài”
Tuổi trẻ thời ấy thích thú với những dỗi hờn rất con nít của tác giả bài thơ khi mong cho người con gái tên Duyên sẽ đau khổ muôn niên, sẽ đau khổ trăm năm…lời lẽ như là chính cô gái đã phụ tình tác giả.
Bài thơ “Khúc tình buồn” đã được nhạc sĩ Phạm Duy phổ nhạc thành ca khúc “Thà như giọt mưa” từ đầu thập niên 1970, được giới học sinh – sinh viên đặc biệt yêu thích vì rất phù hợp với giới trẻ.
Tuy nhiên nếu ai đọc thơ và nghe nhạc thì lại thấy nội dung thơ và nhạc có nhiều điểm khác nhau.
Chẳng hạn trong bài hát chúng ta nghe “Người từ trăm năm về ngang trường Luật” hay“Ta hỏng tú tài, ta hụt tình yêu”. Những ý này hoàn toàn không có trong bài thơ “Khúc tình buồn”!
Một ví dụ khác là trong đoạn kết của bài hát có nhắc đến một người con gái tên Duyên thế nhưng trong bài thơ hoàn toàn không có chi tiết này!
Như vậy nhạc sĩ Phạm Duy hiểu rất rõ mối tình này của Nguyễn Tất Nhiên nên đã “hư cấu và phát triển” thêm những chi tiết này khiến giới sinh viên - học sinh thời ấy dễ cảm nhận thích thú!
Thật ra chính cái tên Duyên mới làm bài thơ nổi tiếng. Trong tập thơ “Thiên Tai, Nguyễn Tất Nhiên có rất nhiều bài nói về người thiếu nữ tên Duyên và tập thơ này viết bởi nguồn cảm hứng duy nhất đó.
Cô gái xứ Bắc di cư mang tên Bùi Thị Duyên ngày nào nay sống tại Michigan, Hoa Kỳ. Cô nhớ lại những kỷ niệm thật đẹp của tuổi học trò áo trắng:
“Tụi này học chung với nhau từ năm đệ tứ. Trường đó là trường nam-nữ học chung. Đến khi học sinh đông quá thì họ phân lớp ra, trong đó có một lớp đệ tứ “mix” giữa con trai với con gái. Sau đó tôi lên học ban B thì tôi học luôn đến lớp đệ nhất, học chung với tụi con trai, trong lớp chỉ có vài cô con gái thôi. Tụi này biết nhau từ hồi nhỏ, lúc đó cũng ngây thơ, tôi chưa nghĩ gì hết, còn Nguyễn Tất Nhiên nghĩ gì hay không thì tôi không biết. Gặp nhau, biết nhau từ lúc 14, 15 tuổi. Tôi được tặng một quyển thơ mà Nguyễn Tất Nhiên nói là có ba bản chính. Một bản của Nhiên, một bản cho tôi và một bản cho ai tôi quên mất rồi. In ra khoảng chừng 100 quyển thôi. Tôi biết sự hình thành quyển thơ của Nguyễn Tất Nhiên chứ không phải không, nhưng thật ra là chẳng có gì hết, tất cả bạn bè trong lớp ai cũng biết, nhưng đó là chuyện hồi nhỏ…
Dĩ nhiên là phải xúc động bởi nguyên một quyển thơ viết cho tôi. Nhưng tôi đã nói với Nguyễn Tất Nhiên ngay từ đầu là mình làm bạn thôi, nếu có ý gì đó thì tôi không gặp nữa. Về sau anh ấy phải công nhận là muốn làm bạn, để còn được tiếp tục gặp một người bạn như tôi. Chắc anh ấy cũng quý tôi lắm.”
Như chúng ta thấy đó, những ai có tâm hồn lãng mạn, trái tim thi sĩ thì chỉ cần một “bóng hồng” thoáng qua cũng đủ làm họ mơ mộng viển vông, để chỉ có thể tự huyễn mộng bằng một mối tình đơn phương” rồi cho ra đời những áng thơ văn để lại cho đời…
Cảm ơn những “bóng hồng”của thi sĩ, dù chưa bao giờ họ được chạm đến được hoa hồng nhưng vẫn cho họ những cảm nhận hương vị tình yêu của cuộc đời để “hoài thai” những đứa con tinh thần lưu truyền cho hậu thế …
Hoài Nguyễn - 10/8/2021

 

Bài thơ kể trên và bài thơ "Duyên tình con gái bắc" của thi sĩ Ngyễn Tất Nhiên đc nhạc sỹ Phạm Duy phổ nhạc mang tựa đề "thà như giọt mưa".

Bài thơ: Duyên tình con gái Bắc

ta sẽ về thương lại nhánh sông xưa
thương lại bóng hình người năm năm trước...
em nhớ giữ tính tình con gái Bắc
nhớ điêu ngoa nhưng giả bộ ngoan hiền
nhớ dịu dàng nhưng thâm ý khoe khoang
nhớ duyên dáng, ngây thơ... mà xảo quyệt!

ta sẽ nhớ dặn dò lòng nên tha thiết
nên vội vàng tin tưởng chuyện vu vơ
nên yêu đương bằng khuôn mặt khờ khờ
nên hùng hổ... để đợi giờ thua thiệt!

nghe nói em vừa thi rớt Luật
môi trâm anh tàn héo nụ-xa-vời
mắt công nương thầm khép mộng chân trời
xin tội nghiệp lần đầu em thất vọng!
(dù thật sự cũng đáng đời em lắm
rớt đi Duyên, rớt để thương người!)

ta - thằng ôm hận tú tài đôi
không biết tìm ai mà kể lể
chim lớn thôi đành cam rớt lệ
ngày ta buồn thần thánh cũng thôi linh!

nếu vì em mà ta phải điên tình
cơn giận dữ đã tận cùng mê muội
thì đừng sợ, Duyên ơi, thiên tài yếu đuối
tay tre khô mối mọt ăn luồn
dễ gãy dòn miểng vụn tả tơi xương
khi tàn bạo siết cổ người yêu dấu!

em chẳng bao giờ rung động cũ
ta năm năm nghiệt ngã với tình đầu
nên trở về như một con sâu
lê chân mỏng qua những tàn cây rậm
nuôi hy vọng sau ngàn mưa nắng lậm
lá-xanh-em chưa dấu lở loang nào
để ta còn thi sĩ nhất loài sâu
nhìn lá nõn, tiếc, thèm... đâu dám cắn!

nếu vì em mà thiên tài chán sống
thì cũng vì em ta ngại bước xa đời!

 

Tình cờ gặp được tác giả Nguyễn Hoàng Thi phổ ý thơ bài "Khúc tình buồn", rất lạ. Tặng các bạn.