Hỏi đáp Quản lý thư viện cá nhân và ghi chép khi đọc sách?

Hi,
Mình dùng Kindle, và chủ yếu đọc eBook, cả Anh lẫn Việt. Mới đầu thì không sao, nhưng khi số lượng sách nhiều hơn thì nhiều lúc thấy rối rắm trong việc sắp xếp sách vào các Bộ sưu tập (collection) trên Kindle và cả việc lưu trữ file ebook trên máy tính.

Mình có vài câu hỏi:
Các bạn sắp xếp file ebook trên máy tính thế nào?

Trên Kindle (hoặc máy đọc sách khác) các bạn tạo các bộ sưu tập (collection) như thế nào? Theo chủ đề, tác giả, Series, hay theo một cách khác?

Sách tiếng Anh, tiếng Việt cùng chủ đề các bạn có sắp chung vào cùng một Bộ sưu tập không, hay mỗi ngôn ngữ các bạn tạo một bộ sưu tập riêng và sách tiếng nào thì để vào đó?

Và câu hỏi cuối cùng: Các bạn quản lý các ghi chép khi đọc eBook như thế nào?

Rất mong được tham khảo kinh nghiệm của các bạn.
Cảm ơn các bạn!

 

Đa số đều có thể sắp xếp bằng calibre đó bạn.

 

1, Mình dùng Calibre để quản lý ebook trên PC.
2, Trên Kindle mình không sắp xếp vì thao tác phức tạp, độ trễ cao, cùng lắm dùng chức năng search để tìm sách, và sắp xếp không cần thiết do mỗi lần đọc chỉ đọc 1 -2 cuốn sắp xếp làm gì.
3, Hiện tại mình dùng trang web : Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link để lưu trữ các highlight trong ebook, hằng ngày sẽ gửi mail cho mình các highlight để ghi nhớ. Ngoài ra mình sử dụng Obidian nên có plugins để lưu trữ myclipping.txt, lúc đó nó sẽ phân ra từng cuốn sách cho mình để lưu trữ.

 

1. Mình dùng Excel để quản lý ebook
2. Trong Excel thì để 4 cột: Stt, tên sách, Link, comment
Stt: số thứ tự
Tên sách : `
Link : nơi mình lưu ebook
Comment : chú thích cá nhân về quyển sách
3. Ebook nào khó, cần ghi chú nhiều thì mình tạo một file Excel khác để note. Sau đấy dán thêm đường link vào file Excel quản lý ở trên.
Đọc sách giấy thì mình take note ra giấy, sau đấy chụp lại rồi nhét vào Excel. cũng rất tiện

 

Mình đọc trên điện thoại một chủ đề mình chỉ chọn tầm vài cuốn được đánh giá cao để đọc đọc thôi, số lượng chủ đề mình quan tâm cũng chỉ dừng lại ở sức khoẻ, tài chính cá nhân, Lão Tử, Khổng Tử tất cả tầm 30 cuốn mình cho vào một folder tên sách quý. Còn lại mình tải về ở mục download chẳng phân loại gì hết đọc xong mình xoá luôn

 

Bộ đôi Calibre và Goodreads mình thấy rất là tốt.

Các bạn có thể quản lý mọi file ebook của mình trong Calibre, có thể gắn thẻ, xếp theo bộ, theo tác giả, năm xuất bản, hay nói chung là toàn bộ siêu dữ liệu của ebook (metadata). Như vậy khi muốn lọc ra theo bất cứ chủ đề gì cũng đều rất dễ dàng.

Còn Goodreads (trang web, có ứng dụng điện thoại) các bạn dùng để theo dõi quá trình đọc rất là tốt luôn, đây là ứng dụng nổi tiếng nhất để bình luận cảm nhận sau khi đọc sách xong. Có thể lập mục tiêu đọc số lượng sách trong năm, Goodreads sẽ thông báo cho các bạn khi cuối năm có đạt mục tiêu hay không. Các bạn có thể thoải mái lưu lại tất cả các đánh giá, cảm nhận rút ra sau khi đọc xong, những điều hài lòng hoặc chưa, những ... thứ mà bạn kỳ vọng chẳng hạn.

Mình cho rằng đây là bộ đôi không thể thiếu của anh em chơi ebook, đọc ebook.. riêng những tín đồ sách giấy càng nên dùng Goodreads để lưu lại tất những gì muốn nói muốn viết sau khi đọc xong một quyển sách hay. Khi muốn xem lại lúc nào cũng được.

 

Bác hỏi cũng có lý rồi. Xưa giờ anh em mình (nhóm editor) làm sách gần như bỏ qua mục này (làm metadata cho sách - anh em mình mới chỉ làm bìa thôi, còn các thông tin khác thì gần như bỏ ngỏ - Đối với những cuốn sách của em làm thì em mới quan tâm thêm được một chút đó là tên cuốn sách và tên tác giả bằng tiếng Việt, người làm ebook). Chắc từ giờ trở đi, chúng ta cần lưu ý lúc làm sách thì sửa luôn cái Metadata này luôn ngay từ đầu (chẳng mất mấy thời gian, chỉ cần 2 phút) thì sau này cuốn sách sẽ tự động sắp xếp theo một qui định nào đó của người làm sách và người đọc tải về chẳng cần quan tâm sắp xếp làm gì nữa (app đọc tự động sắp xếp chúng nó rồi).
Những mục trong Metadata chúng ta cần quan tâm như:
- Tên sách
- Tên tác giả
- Nhà xuất bản
- Người làm sách
- Tóm tắt nội dung sách
- Series: là các tập truyện trong một bộ sách: cần chú ý, người đọc có thể cho các app sắp xếp theo series nhé anh chị em. Do đó, cần đặt tên series truyện và số tập.
- Tag: Có lẽ anh chị em sẽ quan tâm nhiều vào chỗ này đây: Trong tag thì các anh chị em có thể đặt các thể loại truyện tùy sở thích... nhưng cũng phải dựa theo nguyên tắc phân loại trên các diễn đàn: Ví dụ: Kinh điển, Kiếm hiệp, Huyền huyễn, Xuyên không, Trinh thám, Kinh dị, Tiểu thuyết, Goncourt, Khoa học thường thức, Khoa học thực hành... vân vân và vân vân... thì sau này người đọc chỉ cần chọn tag muốn xem là app tự động phân loại mà không cần làm thao tác gì khác.
- NĂM XB
- SỐ ID: Có thể chèn thêm ID goodreads để sau này viết nhận xét và tìm lại nó như @tran ngoc anh đã nói

 

kiểu làm của bác cũng hay, chỉ ghét cái là làm thủ công sẽ rất lâu

 

Cái metadata này từ thuở hồng hoang em làm epub em đã luôn để ý và điền đầy đủ rồi bác @vinaguy ơi có lần em tut cách embed metadata từ Calibre vào epub nữa đó

 

kiểu làm của bác cũng hay, chỉ ghét cái là làm thủ công sẽ rất lâu

 

- Mình dùng joplin để note hết ghi chú hằng ngày lẫn sách, sau đó tạo tag cho từng thể loại sách
- Trên điện thoại thì mình dùng PocketBook để đọc sách

 

Thì em đang nói về cái Metadata trong epub luôn đó bác - Phải là cái này thì lúc vứt vào bất cứ app nào nó cũng hiện, chứ soạn metadata ở trình quản lý/trình đọc thì lúc chuyển sang máy khác đâu còn/cài lại app đâu còn. Mà nếu trước đây anh chị em mình quan tâm vụ này thì bây giờ sách đã đã đầy tag ra rồi, mà cái thư viện của em cả gần chục ngàn cuốn, mà có được mấy cuốn là có đầy đủ metadata đâu bác thế nên em mới nói á chớ.

Bác đặt như thế nào mà mất được cả sách luôn bác? NGÔN NGỮ của bác ở đây có nghĩa là viết Tiếng Việt á hả bác? Em chưa gặp trường hợp này bao giờ. Bác chia sẻ thêm tí kỹ kỹ cho em học hỏi với.
Nhưng em nghĩ cách em làm thì sẽ chẳng bao giờ mất sách được cả... Vì em tạo và gắn thẳng vào trong epub để nó có thể xuất hiện được trên mọi app đọc truyện và trên mọi máy khác nhau (miễn sao là mở đúng file epub em làm). Bác có thể check những cuốn sách em làm nó sẽ xuất hiện gồm: Tên cuốn sách (bằng tiếng Việt đầy đủ, Tên tác giả (tiếng Việt đầy đủ), người làm ebook là em, tên NXB thì cuốn có cuốn không (do em không lưu ý chuyện này... Nhưng từ giờ về sau... những cuốn sách em làm sẽ luôn có)

 

@vinaguy, với số lượng sách nhiều như vậy hẳn bạn có nhiều kinh nghiệm trong việc quản lý, sắp xếp thư viện. Nếu bạn có thể viết một bài chia sẻ kinh nghiệm tổ chức và quản lý thư viện cá nhân của bạn để mình và những bạn khác (mới xây dựng thư viện) tham khảo thì tốt quá. Cảm ơn bạn trước!

 

Bác lại đùa,

 

Vụ này thì bác níu áo bác @tran ngoc anh là đúng nhất. Bác ấy giỏi viết Hướng Dẫn lắm. Bài viết luôn sống động, có hình ảnh minh họa đàng hoàng bác nhé. Chứ em kém khoản này

Chớ làm kiểu nào mà không nhấn metadata vào epub mà bứng đi sang máy khác và sang app khác được bác?
Trước đây, em cũng đã có soạn rất nhiều metadata cho sách trên Calibre và trực tiếp trên Moon nữa (em không có convert sách trên Calibre và không syn bác nhé) và rồi... lúc chuyển sang version khác của Cali (em xài bản portable), lúc cài lại Moon, lúc chuyển sang đọc giữa điện thoại, tab và ipad thì metadata chả còn. Làm tới làm lui chỉn chu rồi lại mất... nên chán chả thèm làm nữa . Nhưng từ giờ trở về sau thì em nhấn thẳng vào epub... luôn, để muốn bứng đâu thì bứng... muốn cho ai thì nấy được luôn cả metadata.
Bác có cách nào xịn xịn thì bày em... em làm cho nhanh

 

Bác dùng cách nào để lấy note từ sách vậy ạ?

 

Em đã nói là embbed mà bác. Calibre sẽ quản lý metadata ta nhập cho nó bằng file metadata.opf nằm trong thư mục chứa file epub luôn. Chỉnh sửa rất dễ dàng (chỉnh ở ngoài giao diện chính của calibre). Khi bác muốn metadata đó được ém vào trong epub thì chuột phải chọn embbed ở giao diện chính của calibre ấy, 3s.

Em nói bác đùa là vì bác nói "nhập metadata trên trình quản lý/trình đọc" chắc ý bác nói cách đó không tối ưu, nhưng chỉ đúng với trình đọc (^^), còn trình quản lý như calibre là tối ưu rồi. Cách đó nhanh nhất. Chứ bác mở cả cái epub ra nhập ở trong đấy thông qua trình editor thì lâu lắm.

Embbed với chuột phải em có TUT rồi á.

 

Embed ở chỗ nào bác? Chứ em không thấy. Mà sau khi embed rồi nó có giống như convert không? Lúc đã thành epub rồi em không muốn Calibre convert nữa, vì nó sẽ sản xuất cho em một đống rác... em muốn phát điên sau khi đã dọn sạch

 

- mình tải joplin trên lap lẫn điện thoại joplin tự sync 2 cái với nhau, trên điện thoại thì mình dùng PocketBook để đọc epub, muốn note đoạn nào thì mình chọn vùng đó rồi chia sẻ hẳn vào joplin luôn

 

Ok bác!
Bác @tran ngoc anh thì có viết một đoạn về bộ đôi Calibre và Goodreads ở trên rồi.

Sau gần ba năm Quản lý file ebook trên PC bằng Folder và thống kê bằng Excel, mình thấy có mấy điểm hạn chế chính sau:
- Lưu trữ local trên máy: Khó chia sẻ và lo lắng rủi ro mất dữ liệu (mất máy tính (mình đã bị trộm mất laptop một lần), khi máy hỏng cũng bị một lần: mặc dù có lấy lại được dữ liệu nhưng khá bất tiện). Điện thoại và Cloud ngày một mạnh hơn và tiện hơn. Mình đang suy nghĩ về việc "move" cái thư viện của mình lên Cloud để vừa an tâm, vừa tiện truy cập và tiện chia sẻ ebook với các thành viên trong gia đình.
- Thống kê thư viện và quản lý ghi chép khi đọc bằng Excel cơ bản mình khá hài lòng. Nhưng chỉ hài lòng khi dùng nhiều PC. Thời gian gần đây và sắp tới có lẽ mình sẽ ít dùng PC hơn. Vậy nên, cũng đang thấy, như một bạn có bình luận ở trên, nó khá thủ công, và không tối ưu cho việc đọc các ghi chú dài.

Việc quản lý ghi chú khi đọc. Lúc đầu mình viết tay hết. Sau đó thì chuyển qua viết trên máy tính (gõ nhanh hơn viết) và lưu vào Excel. Hiện đang suy nghĩ về việc dùng một ứng dụng quản lý Notes như Google Keeps (hiện đang dùng) hoặc Joblin (nhiều chức năng hơn) như một bạn ở trên giới thiệu, để việc viết & lưu lại các ghi chú khi đọc được tiện hơn bởi hiện mình ít đọc ebook trên máy tính, mà chủ yếu đọc trên Kindle.

Qua trao đổi của các bạn mình thấy chủ yếu các bạn dùng:
- Calibre để quản lý file ebook trên máy tính.
- Dùng Goodreads hoặc ứng dụng quản lý Notes như Joplin để quản lý ghi chép khi đọc sách.
- Một số bạn khác dùng file excel để thống kê thư viện và lưu trữ các ghi chú khi đọc sách.
Đây cũng là cách mình đang dùng( vì thích giao diện ngắn gọn, nhìn một lượt bao quát được trạng thái của cả vài chục cuốn của Excel).
- Và Goodreads: Có bạn dùng Goodreads để quản lý các Review sách của bạn ấy. Mình thấy, trên thế giới người ta dùng Goodreads rất nhiều (để review sách, tạo và quản lý các Bookshelves, các List đọc, v.v...)
***

Lưu trữ ebook và viết ghi chú trên Cloud (Google Drive, Goodreads, Note Apps...) rất tiện lợi trong việc truy cập, việc chia sẻ ebook, review và notes khi đọc sách cũng rất dễ dàng.
Có bạn nào đang lưu trữ thư viện trên Cloud (vd: Google Drive) vào chia sẻ ít trải nghiệm của các bạn thì tốt quá.
***
Và thêm chút nữa:

Về việc tạo các bộ sưu tập, phân nhóm sách, sắp xếp sách vào các Bộ sưu tập.
Các bạn có ý tưởng nào không? Nếu có thể chia sẻ cách các bạn tổ chức các bộ sưu tập (danh sách các bộ sưu tập của các bạn) thì tốt quá.

Mình đã thử làm theo cách của TVE (Chủ đề > Ngôn ngữ > Sách). Nhưng cách này gần như không dùng được cho Kindle, vì trên Kindle không cho phép "Nested Folder" như trên diễn đàn. Việc quản lý sách, Bộ sưu tập trên Kindle mình không thấy ngại lắm vì có thể vào trang quản lý Kindle trên Amazon hoặc App Kindle trên điện thoại.

Có một thắc mắc mình rất muốn biết, mà các bạn chưa bàn đến là: Hai cuốn sách cùng chủ đề, nhưng khác ngôn ngữ, các bạn sắp xếp như thế nào, để cùng bộ sưu tập hay để riêng? Trên Calibre thì việc này làm rất dễ (bạn có thể Add nhiều Tag cho một cuốn sách), nhưng những bạn khác không dùng Calibre, các bạn đang làm thế nào?

Cập nhật 22/12: Có một bác mới viết một bài hướng dẫn quản lý theo dõi việc đọc bằng Goodreads và một ứng dụng quản lý Notes ở đây: Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để xem link